Župa nowemu ewentej poboku

pjatk, 19. januara 2024 spisane wot:

Budyšin (KL/SN). Župa „Jan Arnošt Smoler“ podpěruje „Budyske mjedowe tydźenje“, wotměwace so prěni raz wot 5. hač do 24. februara w měšće. Na to dojednachu so čłonojo župneho předsydstwa na swojim posedźenju wčera w Serbskim domje. Wjeršk mjedowych tydźenjow je Mjezynarodny konwent pčołarjow składnostnje lětušich 300. narodnin Hadama Bohuchwała Šěracha 17. a 18. małeho róžka w Budyskej měšćanskej hali „Krónje“. Slěd zarjadowanjow je mějićelka „Króny“, Budyske bydlenjo­twarske towarstwo zwr, nastorčiło.

Na wotewrjenju 5. februara w Centeru na Žitnych wikach budźe serbski dudak zahrać. Župa planuje přednošk z Günterom Sodanom w Serbskim domje.

Julian Nyča a Diana Pawlikowa staj wo aktiwitach w syći za serbsku rěč a regionalnu identitu rozprawjałoj. Čłonojo předsydstwa zajimowachu so za digitalne poskitki za nawuknjenje serbšćiny.

Zarjadowanje z přisłušacymi Domowinskimi skupinami a towarstwami je sej župa Budyšin w měrcu předewzała. Zhromadne dźěło z nimi je předsydstwu dale wažna naležnosć.

Wojerecy (AK/SN). Wojerecy maja mnohostronske serbske korjenje w kulturje, hospodarstwje a cyrkwinskim žiwjenju. K tomu słušeja wosobiny kaž překupc Jurij Valtin (1859–1934), mějićel ćišćernje Awgust Lapštich (1862–1926) a farar Wylem Černik (1904–1958). Werner Sroka z Kinajchta, bywši referent Domowiny, je wčera wječor w swojim přednošku na temu „Kak serbske běchu Wojerecy?“ we Wojerowskej měšćanskej bibliotece Brigitty Reimann wuzběhnył, kak wažne su wone za identitu města. Na přednošk běštej biblioteka a Domowinska župa „Handrij Zejler“ Wojerecy zhromadnje přeprosyłoj. Wjace hač 40 připosłucharjow z města a wokoliny bě přichwatało. Přednošk słuša do lětušeho rjada „Literarna kofejownja“ we wobłuku wotewrjeneje dźěłarnje za demokratiju. Werner Sroka wěnowaše so serbskim stawiznam města wot lěta 1843 do 1924. Budyski Serbski institut, Wojerowski měšćanski archiw a Wojerowska Towaršnosć za domiznowědu Wojerecy su jeho podpěrali. „Wabił, so z tym zaběrać, je mje mjez druhim přednošk bywšeho superintendenta Jana Malinka w lěće 2017 wo ewangelskich Serbach we Wojerecach.“

Radwor (SN/AN). Na Radworskim dwórnišću inkluzije přihotuja so tele dny na wosebitu wustajeńcu. Něhdyši šulerjo 10. lětnika Ewangelskeje srjedźneje šule w Husce kaž tež Pawołskeje šule w Rakecach su zhromadnje ze swojej tehdyšej wučerku za wuměłske kubłanje Claudiu Matoušekowu wosebitu modowu přehladku kreěrowali. Nowostka je, zo su w njej načasnu wšědnu drastu z ele­mentami serbskeje drasty „zmandźelili“.

Startował je wosebity projekt hižo w šulskim lěće 2013/14 na Ewangelskej srjedźnej šuli w Husce, jako přińdźe Claudia Matoušekowa z połnym košom njewužiwaneje serbskeje drasty do rjadownje. Podpěrowała a fachowje přewodźowała je šulerjow tež mějićelka drastoweho fundusa w Nowej Jaseńcy Monika Cyžowa. Po tym zo běchu projekt na kóncu šulskeho lěta dokónčili, prezentowachu swoje wudźěłki na hrodźe w Husce. Fo­tografowka Anne Hasselbach z Kamjenca je wustajeńcu fotografisce dokumentowała. W lěće 2016 je wučerka Claudia Matou­šekowa projekt na Pawołskej šuli w Ra­kecach z tamnišimi šulerjemi dale wjedła.

Žarujemy wo Hilžu Nukec, wurjadnu wučerku, swěrnu katolsku Serbowku a sebjewědomu kaž tež přeswědčiwu žonu powójnskeje generacije.

Rady dopominam so na prěnje zetkanje ze serbskej wučerku knježnu Nukec, kotraž nam šulerkam a šulerjam rja­downje 4a Serbskeje polytechniskeje wyšeje šule Budyšin matematiku podawaše. Činješe to na jednym boku energisce a přeswědčiwje, na druhim boku lubosćiwje a něžnje. Z toho časa wurosće mi ­radosć, so wobdźělić z wobstajnej prócu a z přidatnymi zwučowanjemi na olympiadach matematiki wšěch schodźenkow. Hakle wjele pozdźišo zhonich, zo njebě Hilža Nukec matematiku, ale sorabistiku a geografiju studowała. A jeje derje přihotowane hodźiny geografije, přewjedźene ze zapalom a w stajnje čistej serbšćinje, su hišće dźensa mi a mojim sobušulerjam na rjadowniskich zetkanjach w dobrym pomjatku.

Krasne dožiwjenja z rěču

štwórtk, 04. januara 2024 spisane wot:

Sensibelnje z mjerzacymi zjawami wobchadźeć motiwatorki wužaduje

Budyšin (SN/at). Tři motiwatorki a dwaj motiwatoraj staraja so w srjedźnej a Hornjej Łužicy wo rumy, w kotrychž domoródni serbsku rěč nałožuja. Serbske Nowiny su wo jich mnohich aktiwitach w minjenym lěće rozprawjeli. Nětko pak prašachu so jich za najrjeńšim wokomikom kaž tež za nic tak dobrym nazhonjenjom w dotalnym skutkowanju.

„Mje jara wjeseli, zo sym w swojim dźěle wjele nowostkow wuspytała, kotrež su pola wobdźělnikow serbski měrkuš trenowali“, rozprawja Marija Šołćic. Wona dźěła w kónčinje Kulow, Wojerecy a Halštrowska Hola. „Wulkotny wokomik bě, jako so kubłarka w horće dopomni, kak je w młodosći ,Stup dale‘ rejowała. Nadobo stejachmy w kole ze 40 dźěćimi a zwučowachmy tutu reju ze spěwom.“

Wulce rozmyslować Lucian Kaulfürst njetrjeba: „Wšitke dožiwjenja su za mnje jónkrótne a rjane. Zhromadnosć z ludźimi, kotřiž swoje serbske korjenje zaso wotkrywaja, mje zwjesela.“ Motiwator je za kónčiny Malešecy, Kubšicy a Bukecy zamołwity.

Kónc Swobodneho społka wobzamknjeny

štwórtk, 04. januara 2024 spisane wot:

Drježdźany/Chrósćicy (SN/MG). Na swojej rjadnej zhromadźiznje rozsudźichu čłonki a čłonojo zapisaneho drustwa Swobodny społk dnja 29. decembra 2023 spočatk likwi­dacije cyłka. W nowinskej zdźělence pisaja sćěhowace wo přičinach: „Hladajo na běžne straty we wotbytku našich produktow a cofnjenje centralnych zastojnskich nošerjow z drustwa, začuwamy ­přiběrajo nuzu, Swobodny społk z.d. wot 1. januara 2024 do likwidaciskeje fazy přewjesć“.

Tak pobrachowaše wosebje na angažowanych ludźoch, kotřiž so na dalšim wuwiću społka wobdźěleja. Wot dohromady 23 drustwownicow a drustwownikow běše jenož horstka na skutkowanju aktiwnje wobdźělena. „Tole drje bě z wulkeho dźěla zdobom rezultat toho, zo běchu čłonojo drustwa w mnohich druhich projektach angažowani“, rozkładuje Hańžka Wjeselic, něhdyša předsydka społka a nětčiša likwidatorka.

Za rěč mocy wjazać

štwórtk, 04. januara 2024 spisane wot:
Rjane dožiwjenje w powołanskim skutkowanju přewšo motiwuje a pohonja do dalšeho dźěła. Štož su motiwatorki a motiwatoraj za serbsku rěč pod třěchu projekta ZARI dźensa zdźěla přewšo originalnje rozprawjeli, zawodne wuprajenje jenož wopodstatni. Jich nadawk je, so wo nałožowanje serbskeje rěče starać a tak přez lěta zasypane rěčne kmanosće ludźi wožiwić, jim rěč samo sposrědkować. Kaž tak husto w žiwjenju móža so woni nad pozitiwnym wjeselić, runočasnje pak bědźa so z njedostatkami. Tajke wotstronić pak jich prěnjotny nadawk njeje. Motiwatorki a motiwatoraj na přikład pobrachowacu dwurěčnosć na twarjenjach, štož samo zakoń zrani, abo plakatach zwěsćeja. Tu trjebaja nětko podpěru regionalnych rěčnicow Domowiny runje tak kaž społnomócnjeneju za serbske naležnosće wokrjesow Budyšin a Zhorjelc. Serbšćinu nastupajo njech wšitcy wusko hromadu dźěłaja, při tym měł kóždy part swojej zamołwitosći wotpowědować. Axel Arlt

Skedźbnjeja na strachi socialnych syćow

pjatk, 29. decembera 2023 spisane wot:

Budyšin (SN/MG). Zo njeje internet stajnje jenož žohnowanje, ale druhdy tež pokleće, to dožiwjeja ći, kotrymž je něchtó na přikład intimne wobrazy připósłał. Tole móže so wězo we wzajomnym zrozumjenju stawać, ale tež nawopačne je móžno. „Sexting“ je nadzapřijeće za wonu formu wirtuelneje komunikacije, kotraž wobsteji z powěsćow, wobrazow a widejow.

Tři młode serbske žony, Sophia Hančikec, Hana Nukec a Celina Knopec, su so na temu nětko z krótkim widejom zwažili. Tutón su zhromadnje ze sobudźěłaćerku studija Lucija, Michelle Mikławškec, nadźěłali. Ma to być prěnje widejo cyłeho rjadu podobnych clipow. W dwumjeńšinskim wideju předstajeja strachi „sextinga“ za wobdźělenych, wosebje potom, hdyž so hranicy překročuja.

Swěrna politiska poradźowarka

štwórtk, 28. decembera 2023 spisane wot:

Tež dr. Renate Harcke słuša do rjadu lětušich zasłužbnych Serbow, kotrychž je Domowina ze swojim Čestnym znamješkom mytowała. W lěće 1954 w měsće Calbe nad Solawu rodźena Němka je wosebje ze swojej hłubokej prawniskej ekspertizu na dobro Serbow skutkowała.

Jako absolwentka studija prawniskich wědomosćow w ruskim Woronježu dźěłaše najprjedy jako wyša asistentka, pozdźišo jako nawodnica katedry na Akademiji statnych a prawniskich wědomosćow w Podstupimje-Babelsbergu. Po tym, zo bu kubłanišćo juristow w Babelsbergu po přewróće rozpušćene, dźěłaše dr. Renate Harcke spočatnje jako referentka, pozdźišo jako frakciska jednaćelka w frakciji PDS krajneho sejma Braniborskeje. Mjeńšinowe prawo a mjeńšinowa politika běštej jej wot spočatka politiskeho skutkowanja wěc wutroby. Wona je zwjazkowe dźěłowe zjednoćenstwo Lěwicy „Etniske mjeńšiny“ 2003 sobu załožiła, kotrež hač do dźensnišeho z Hajkom Kozelom nawjeduje.

Napřećiwne měnjenja wo nałožkach

štwórtk, 21. decembera 2023 spisane wot:

W štyrjoch dalšich jednanjach wobjednawaše Choćebuske zarjadniske sudnistwo wčera skóržby gmejnow Gójacki jazor/Schwielochsee, Markojska Góla/Märkische Heide z wokrjesa Dubja-Błóta kaž tež komunow Feliksowy jazor/Felixsee a Derbno pola Gubina/Schenkendöbern we wokrjesu Sprjewja-Nysa přećiwo přirjadowanju wjesnych dźělow serbskemu sydlenskemu rumej.

Choćebuz (HA/SN/at). Dosahaja hajene serbske ludowe nałožki w běhu lěta jako dopokaz, zo hodźeli so wjesne dźěle jednotliwych komunow serbskemu sydlenskemu rumej přirjadować? A su nałožki jeno „słaby“ dopokaz? Z wida Rady za naležnosće Serbow Braniborskeje tomu tak je. Tohodla je sej gremij wčera žadał, zo měło sudnistwo za kóžde dalše jednanje wěcywustojnosć etnologi sobu wužiwać.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND