Strach ludźi jea wostanje dale wulki
„Kedźbu pasle!“ rěkaše wčera wječor w Kulowje. Na zarjadowanju su so přitomni z prašenjom rozestajili, kak prawicarscy ekstremisća a Reichsbürgerojo demokratiju podrywaja.
Kulow (SN/MiR). Zašłe lěta su so stajnje a zaso w medijach informacije wo tym jewili, zo kupja sej prawicarsce zmysleni a Reichsbürgerojo ležownosće na wsach. Wot tam potom swoje iniciatiwy wuwiwaja, statne a demokratiske prawa podrywać. Wosebje w pomjatku wostało je eklat wo pomnikoškitanym statoku we Weifa, kiž bě mějićel předał njewědźo, zo bě kupc jenož posunjenc (Strohmann). Zjawny protest je tomu wjedł, zo njeje so nowemu wobsedźerjej, kiž chcyše tam hudźbne studijo instalować poradźiło, swój zaměr we wsy njedaloko Šěrachowa přesadźić. Dalši přikład je Bjerwałdski hród pola Hamora. Tón bu předaty a to na přiwisnikow „krala Němskeje“ kaž so Peter Fitzek mjenuje. Při tym buchu do nakupa po wšěm zdaću 1,3 miliony eurow inwestowane.
Wólbny porjad rozjimali
Budyšin (SN/at). Wo wólbnym porjedźe za wólby štwórteho serbskeho zastupowaceho čłona rady Załožby za serbski lud ze Sakskeje je so prezidij Domowiny wčera w Budyšinje dorozumił. Rozjimany naćisk namjetuja zwjazkowemu předsydstwu za wobzamknjenje na posedźenju 30. junija. Tež čłonow wólbneho wuběrka budźe prezidij zwjazkowemu předsydstwu namjetować, kaž serbski třěšny zwjazk informowaše. Dalše ćežišćo posedźenja budźe přihot přichodneho financneho zrěčenja za Załožbu za serbski lud wot lěta 2026.
Zdobom je prezidij štyri delegowanja wobzamknył. Jedna wosoba wobdźěli so wot 17. do 21. julija 2023 w mjenje młodźinskeho towarstwa Pawk na 4. zetkanju młodych rěčnikow minoritnych rěčow. Serbska rejwanska skupina Smjerdźaca poda so wot 10. do 13. awgusta na mjezynarodny festiwal w serbiskim Obrenovacu a wot 1. do 3. septembra na mjezynarodny festiwal w čěskim Chrudimje. Samsny kónc tydźenja spočatk septembra wodźěli so kulturna skupina Serbska reja na lětušim „Wendentagu“ w delnjosakskim Wendlandźe.
Njeznatosć a hordosć
Pačeny lud před sudnistwom
Skóržba přećiwo załožbje – pak Domowina a Serbski sejm pak nichtó?
Najnowši spis Drježdźanskeje kenclije prawiznika Baumanna-Hasske je zarjadniske sudnistwo w sakskej stolicy njedawno hakle dóstało. W rozestajenju towarstwa „Smy z.t.“ ze Załožbu za serbski lud ma 65lětny Harald Baumann-Hasske, něhdyši zapósłanc SPD w Sakskim krajnym sejmje a sobuzałožer syće europskich socialdemokratiskich juristow, zaso wuznamny nadawk na starosći. Serbski sejm widźi so jako „serbske ludowe zastupnistwo“ a chce jako tajke institucionelne spěchowanje dóstać. Tak cyle chětř pak Drježdźanske sudnistwo wo tym njerozsudźi, kaž su Serbske Nowiny wot rěčnika sudnistwa zhonili. Přetož zamołwita 7. komora tuchwilu prěnjotnje pady z lětow 2020 a 2021 terminěruje. Najebać to je wotwidźeć, zo budźe znajmjeńša prěni wusud hač do přichodnych wólbow Serbskeho sejma předležeć. Z dotal nazběranych podłožkow wobeju stron móžeš wučitać, zo je wěcka dosć łoskoćiwa. Wo čo konkretnje dźe?
Dobry zazběh diskusije
Wojerecy (SN/at). Dwanaće zajimcow je so na prěnjej diskusiji wo nowym programje Domowiny minjeny pjatk na zahrodźe Zejlerjoweje bróžnje we Wojerecach wobdźěliło. Přeprošenje wuběrka za nutřkownu demokratiju a serbsku ciwilnu towaršnosć zwjazkoweho předsydstwa běchu mjez druhimi tež studeńca z Drježdźan a Lipska sćěhowali, kaž serbski třěšny zwjazk dźensa informuje.
Pod nawodom Damiana Dyrlicha, wón wuběrkej předsydari, a předsydy Dawida Statnika zaběrachu so přitomni z třomi zakładnymi hesłami aktualneho programa ,,Zwjazanosć – wotewrjenosć – zamołwitosć“ a što wone po jich měnjenju wobsahuja. Woni zwuraznichu swoje mysle wo róli Domowiny w přichodnym narodnym a politiskim wuwiću Serbow. We wotewrjenej diskusiji su wšelake temy rozjimali, kaž su to młodźinske dźěło, podpěra župam, towarstwam a cyłkam, skrućenje rěčnych rumow, na přikład zwonka swójby a šule.
Tuchwilny program Domowiny, kiž płaći hač do 2025, běše hłowna zhromadźizna 2015 schwaliła. Dalše dźěłowe zetkanje budźe w pózdnim lěću.
Nowy program a kak nětko dale?
Frizow a naš lud zwjazuje dołhe přećelstwo
Kulturny zwjazk Frizow w Schleswigsko-Holsteinskej Friisk Foriining wobsteji lětsa sto lět. Jubilejej bě přijeće organizacije minjenu sobotu w Risumje-Lindholmje wěnowane, na kotrymž je so předsyda Domowiny Dawid Statnik jako tuchwilny předsyda Mjeńšinoweje rady štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin w Němskej wobdźělił.
Risum-Lindholm (SN/at). Wotpohlad sewjerofriziskich narodnych prócowarjow před sto lětami běše podobny tomu załožerjow Domowiny. Tuž wutworichu w meji 1923 Frizisko-Schleswigske towarstwo jako přećiwny pol k němsko-nacionalistisce wusměrjenemu Sewjerofriziskemu towarstwu. Nowozałoženy cyłk měješe Frizow za samostatny lud a sej připóznaće jako narodna mjeńšina žadaše. Zdobom je mjeno towarstwa na bliskosć k třěšnemu zwjazkej danskich Južnoschleswigčanow pokazało. Wot lěta 2004 rěkaja tutomu kulturnemu zwjazkej Friisk Foriining.
Čłonstwo župy w Delnjej Łužicy dale rosće
Na 31. hłownu zhromadźiznu wot lěta 1990 je předsydstwo župy Delnja Łužica zastupjerjow skupin a towarstwow minjeny pjatk do Tšupca (Straupitz) přeprosyło. Při tym měješe so po zasadźe, zo wotměwa so „hłowna“ wotměnjejo w teritoriju jedneje z prjedawšich štyrjoch župow w Delnjej Łužicy. Tšupc bě słušał do župy Kalawa/Lubin.
Tšupc (HA/SN). Župan dr. Pětš Šurman je w swojej rozprawje na skutkowanje župy Delnja Łužica a lěće 2022 zhladował. To je so po koronje krok po kroku stabilizowało. Jako wosebite wjerški mjenowaše wón zarjadowanje za počesćenje najstaršich čłonow Domowiny, superkokot w Nowej Niwje (Neuzauche) a wobdźělenje Delnjeje Łužicy na Europeadźe w Korutanskej. Šurman je nowe zarjadowanje Serbskeje kulturneje akademije mały jutry w Choćebuzu chwalił. W tym zwisku wón na to pokaza, zo měli w Domowinskim dźěle přeco za nowymi formami a móžnosćemi pytać.
Prawicarske njedostatki na Bórkowskej šuli „Mina Witkojc“ je župan w rozprawje zasudźił. „To nas wuči, zo měli so w Domowinskich skupinach a towarstwach nimo rěče a kultury tež z aktualnymi politiskimi problemami zaběrać.“
Dobyćerski naćisk Mnichowscy architekća zdźěłali
Budyšin (SN/at). Naćisk Mnichowskeho běrowa architektow bogevischs buero je po rozsudźe fachoweje jury wubědźowanje architektow za přichodny Serbski centrum wědy na Lawskim arealu dobył. Wo tym je Załožba za serbski lud dźensa informowała.
Jury bě wo tymle přinošku předewšěm tohodla přeswědčena, dokelž su Mnichowscy architekća twarjenje na Lawskich hrjebjach zachowali, kotrež pod pomnikoškitom njesteji. Tak je jenož mało požadarjow postupowało. Přitwar přemosći dźěru k zapadnej mjezy ležownosće, hodźi so do městotwarskeho wobłuka a skutkuje najebać to načasne. Na wobłukojtym přechodźe wužiwaja typiski motiw Budyskeho stareho města. To je hódna adresa za Serbski forum wědy, jury měni. Naćisk funguje nětko, ale tež, hdyž budźe susodna ležownosć na Lawskich hrjebjach wobtwarjena. Jurorow je nutřkowna organizacija runje tak přeswědčiła kaž kwalita nastatych nutřkownych dworow.
