Hanzo Hühnchen

póndźela, 04. decembera 2017 spisane wot:
W Radowizy narodźi so wučer a narodny prócowar Hanzo Hühnchen-Kokoška 29. nowembra 1892 žiwnosćerskej swójbje. Na poručenje swojeho wučerja dósta bjezpłatne městno na preparandźe we Wojerecach a studowaše po tym na wučerskim seminarje w Rychbachu. Najprjedy wučerješe w Šleskej, a wot lěta 1925 hač do 1961 bě wučer a kantor w delnjołužiskim Mosće nimo pjeć lět, kotrež přebywaše­ w sowjetskej jatbje. Jako postupny pedagoga zawjedźe wón tež šulu w zelenym. Bě aktiwny čłon Ma­śicy Serbskeje, a dobry přećel molerjow Fryca Kitlarja a Wylema Šybarja, zasadźeše so jara za ha­jenje serbskeje rěče a kultury. Załoži a dirigowaše Mošćanski muski a měšany chór, kotryž je po lěće 1945 jeho dźowka-wučerka Marjana Kulina jako znaty serbski žónski chór dale nawjedowała. Kokoška dopisowaše pilnje do Casnika a do Pratyje, na přikład wo bohaće wopy­tanym „Serbskim wjacoru w Mosće“. Jón bě sam z kantorom Korlom Jordanom organizował. Wobšěrnje wopisowaše swoje dźěćatstwo a žiwjenje a w „Moja luba serbska rěč“ wužitnosć maćeršćiny we wójnje na wuchodźe. Zemrěł je Hühnchen 22. apryla 1977 w Groźišću. Manfred Laduš

Dary z Texasa do Łužicy

štwórtk, 30. nowembera 2017 spisane wot:

Budyšin/Serbin (SN). Wot tohole měsaca wobohaća wosebity dar z Texasa zběrku Budyskeho Serbskeho muzeja. Jedna so wo model originalneho zwona „Wendish Bell“, kotryž steji hižo mnohe lěta na kampusu Uniwersity Concordia w Texasu. Original, zhotowjeny swój čas w Gruhlec lijerni w Małym Wjelkowje, běchu 1854 wupućowarjo z Łužicy do Serbina sobu wzali. Zwón wisaše mnohe lěta na wěži Božeho domu The First Wendish Church, kotryž bě prěnja Serbska cyrkej, a pozdźišeje St. Pauls Lutheran Church w Serbinje. Ta słuša do rjadu „pomolowanych cyrkwjow“ w centralnym Texasu. Do njeje wabja wurazliwje z pokazku, zo běchu ju něhdyši serbscy zapućowarjo słowjanskeho pochada z Łužicy natwarili. W pućnikach maja cyrkej za wosebje wobhladanjahódnu.

Dale njejasnosć wo intendancy

štwórtk, 30. nowembera 2017 spisane wot:

Budyšin (SN/JaW). Znowawobsadźenje intendancy steješe dźensa w srjedźišću nazymskeho wuradźowanja rady Załožby za serbski lud w Budyskim Serbskim domje. W zjawnosći zdawna wočakowany bě rozsud rady, štó naslěduje Milenu Vettrainowu jako intendant abo intendantka Serbskeho ludoweho ansambla.

Byrnjež załožbowa rada hnydom na spočatku posedźenja wo intendantstwje SLA wuradźować chcyła, njeje hač do připoł­dnja a tak hač k redakciskemu kóncej k doskónčnemu rozsudej dóšło. Hač do kónca njeběše jasne, hač mjeno noweho intendanta abo noweje intendantki SLA wozjewja. Přičina njejasnosće je, zo njeje zrěčenje hišće podpisane, kaž Serbske Nowiny zhonichu.

Rozjimali su dźensa mjez druhim naćisk hospodarskeho plana załožby za lěto 2018 a z nim zwjazane priority. Za­běrali su so čłonojo gremija dale ze srjedźodobnym financnym planowanjom załožby hač do lěta 2020, a skónčnje su čłonojo tež wo próstwje wo spěchowanje wólbow Serbskeho sejma tematizowali. Wo wuslědkach zhoniće w jutřišim wudaću.

Po zdobyću Zymskeho palasta w Pětrohrodźe a wozjewjenju dekreta wo měrje 8. nowembra 1917 rano schadźowaše so 2. wšoruski kongres sowjetow samsny dźeń wječor znowa pod nawodom bolšewika Lewa Kamjenjewa. W prezidiju zabra rjad dalšich načolnych bolšewikow městno. Do nich słušachu Wladimir I. Lenin, Lew D. Trockij (prawe mjeno Bronstein), Grigorij J. Sinowjew, kiž bě so z Leninom w aprylu 1917 ze Šwicarskeje nawróćił, pozdźiši ludowy komisar nutřkowneho a šef sowjetskeho knježerstwa Aleksej I. Rykow, Anatolij W. Lunačarskij (ludowy komisar za kulturu) a prěnja ministerka swěta Aleksandra M. Kollontaj. Józef W. Stalin njebě pódla. Wón je pozdźišo twjerdźił, zo bě w Oktoberskej rewoluciji prawa ruka Lenina. Druhi nawoda rewolucije, předewšěm wobrónjeneho boja, pak bě Lew Trockij, syn najenka ryćerkubła a prěni ludowy komisar za wonkowne naležnosće a zakitowanje. Stalin da jeho 21. awgusta 1940 w Mexiku zamordować a je tež Kamjenjewa, Sinowjewa, Rykowa a dalšich starych bolšewikow 1936 a 1937 njewinowatych k smjerći zasudźić dał.

Ekonomaj a bestseller-awtoraj Matthias Weik a Marc Friedrich běštaj wčera wječor z hosćom Budyskich rozmołwow w Budyskej ludowej bance a staj tam ryso­wałoj, hdźe wšudźe w našim hospodarskim systemje klaca.

Kak so patriarchiskim strukturam wobaraš, je tema zawčerawšim wotewrjeneje wustajeńcy Angele Hampel (naprawo), tule w rozmołwje ze społnomócnjenej za runostajenje Budyskeho wokrjesa Inu Körner (nalěwo), a saksofonistku Judith Kellner w Budyskim krajnoradnym zarjedźe. Přehladka składnostnje mjezynarodneho dnja „NĚ k namocy přećiwo žonam“ je hač do 26. januara 2018 widźeć. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin (SN/CoR). Mjeztym zo su wonka na Budyskim Hłownym torhošću Wjacławske wiki natwarili, informowaše město Budyšin wčera w sukelnicy wo klětušim Łužiskim hudźbnym lěću, wotměwacym so wot 20. julija do 5. awgusta. Přičina bě wosebita: Po mjenje abo bóle spontanym zazběhu loni chcedźa klětu znowa we wobłuku hudźbneho festiwala chórowu akademiju zarjadować, tónraz pak porjadnje přihotowanu – a tak maja zajimcy jenož wot 1. do 31. januara chwile za projektowy chór so přizjewić.

Prapředstajenja našočasnych twórbow, při kotrychž nazwučowanju interpreća wusko z komponistami hromadźe dźěłaja, su takrjec spóznawanska značka smyčkoweho kwarteta Aurelia we Weimaru. Minjenu sobotu wječor koncertowachu Astrid Schütte a Jeannina Gutierrez (wiolina), Christine Freywald (wiola) a Markus Löbling (violoncello) na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje.

Budyšin (CRM/SN). Sakski hudźbny zwjazk ze sydłom w Lipsku tajke ambicioněrowane zeskupjenja wosebiteje klasy spěchuje. Ale tež Załožba za serbski lud jich aktiwity předewšěm na polu klasiskeje moderny podpěruje. Na programje steješe tuž šěsć twórbow za smyčkowy kwartet, nastatych minjeny lětdźesatku. Prapremjeru měješe twórba „lignum“ Budyšana Jana Cyža z lěta 2015. Wona so napadnje wot wostatnych kompozicijow přez njezaměnliwy rukopis serbskeho hudźbneho awtora wuznamjenja.

Wo šarmje a naroku

wutora, 28. nowembera 2017 spisane wot:
Wuspěšne finale Łužiskeho hudźbneho lěća 2016 bě koncert z projektnym chórom w połnje wobsadźenej Budyskej tachantskej cyrkwi. Bjez dźiwa tuž, zo sej zahorjeni zamołwići mysla, tule wotewrjenu formu chóroweje akademije na klětušim festiwalu dale wjesć. Tež wobdźěleni spěwarjo su ju jako wulki wuspěch začuwali. Zawěsće so mnozy tehdyši sobuskutkowacy znowa přizjewja. Narok wšak tónraz mjeńši njebudźe. Spontanje telefonisce so přizjewić kaž posledni raz hižo móžno njebudźe, podšmórny hudźbny nawoda Friedemann Böhme. Jeno spěwać chcyć tež njedosaha – nazhonjenja w spěwnych ćělesach a twórbach su pisomnje prašane. Tak wobroća so z wupisanjom tež na chóry wjetšeho regiona. Je zrozumliwe, zo chce cyrkwinski hudźbny direktor najwyšu kwalitu docpěć. Šarm zarjadowanja pak tež wučinja, zo naši ludźo za nas spěwaja. Cordula Ratajczakowa

We Varnsdorfje na Jurja Chěžku spominali

wutora, 28. nowembera 2017 spisane wot:

Varnsdorf (MH/SN). We Varnsdorfskej měšćanskej knihowni wotmě so 21. nowembra zarjadowanje, kotrež bě wěnowane Jurjej Chěžce. Běše to mjeztym 21. mjezynarodny wječor serbskeje literatury, přewjedźeny w pomjeznym čěskim měsće.

Lětuši wječor měješe dwaj dźělej. W prěnim předstajištaj basnik a přećel Serbow Milan Hrabal zhromadnje z nawodnicu Varnsdorfskeje knihownje Ilonu Martinovskej připosłucharjam basnika na wobrazach. Wjace hač 30 wopy­towarjow, mjez nimi wjace hač połojca šulerjow, tole z wulkim zajimom sćěhowaše, słuchajo na poeziju awantgardista serbskeje poezije Jurja Chěžki. Tak zeznajomichu so mjez druhim z ródnej wsu Chěžki, Hórkami. Hrabal a Martinovská pokazaštaj jim dale wobalki wšitkich jeho­ zběrkow a powědaštaj wo žiwjenju a skutkowanju basnika, kiž by lětsa­ 100. narodniny swjećił. Milan Hrabal čitaše na to ze swojich najnowšich přełožkow prozy Chěžki do čěšćiny a jeho basnje w serbskim originalu.

nowostki LND