Zhorjelc (SN/bn). Mjeztym 5. lěćnu filmowu akademiju je towarstwo Rashomon w Zhorjelcu wuhotowało, a to tónraz w kooperaciji mjez druhim z filmowym festiwalom Nysa, Wrócławskim ­filmowym festiwalom Nowe Horyzonty a Choćebuskim filmowym festiwalom (CFF). Dźakowano spěchowanju ze stron Łužiskeho festiwala, Kulturneje załožby swobodneho stata Sakska, centrale za zwužitkowanje Bild Kunst Kulturwerk, iniciatiwy Kreatiwna Łužica a Załožby za serbski lud bě dwutydźenska dźěłarnička zajimcam lětsa zdarma přistupna. Dohromady dźewjeć kursantow z Něm­skeje, Pólskeje, Čěskeje a Ukrainy je so na njej wobdźěliło. Minjenu sobotu bu akademija z prezentaciju wudźěłkow zakónčena.

Wjacerěčnosć ludy mjez sobu zwjazuje

póndźela, 28. julija 2025 spisane wot:

Wojerecy (KD/SN). Marija Šołćic, moti­watorka za serbsku rěč w Domowinskej župje Wojerecy je sej njedawno bretonskeju mandźelskeju Pascala a Catherine Jan na měsačne zarjadowanje rěčneje swětłownje do bróžnje Domowinskeho domu we Wojerecach přeprosyła.

Wonaj staj wopytowarjam swoju domiznu ze swojimi městnosćemi a krajinami kaž tež swoju maćeršćinu bretonšćinu předstajiłoj. Rěč, kotraž běše hišće spočatk 20. lětstotka na połkupje jara rozšěrjena, je dźensa mjeńšinowa rěč. „To je kaž z delnjo- a hornjoserbšćinu“, přispomni wopytowarka Dora Gebauer z Ćiska. Wona zhoni w běhu zarjadowanja, zo so bretonšćina hižo někotre lětdźesatki dołho zaso w pěstowarnjach a šulach wuwučuje a zo móža młodostni w swojej maćernej rěči zaso abituru złožić. Catherine Jan předstaji přitomnym čorno-běło-žołtu bretonsku drastu, kotruž so dźensa jenož hišće na swjedźenje wobleku.

Renoměrowany Rezidencny orchester Drježdźany zahraje zajutřišim, njedźelu, kompoziciju „Počasy“ Antonia Vivaldija pod hołym njebjom w parku Ramnowskeho barokneho hrodu. Aranžement za smyčkarjow, fletu a klawěr bu ekstra za mału wobsadku ćělesa spisany a wuwabi jednej z najznaćišich hudźbnych twórbow cyle nowe fasety. Foto: Bernd Galler

Wuhotuja třeću koliziju wuměłstwow

srjeda, 23. julija 2025 spisane wot:

Pod hesłom „kodekü – kolizija wuměłstwow“ zwoprawdźa wot wčerawšeho dohromady 16 mjezynarodnych wuměłcow najwšelakoriše twórby a projekty w Nowych Jěžercach (Neugersdorf). W běhu dwanaće dnjow nastate wudźěłki chcedźa spočatk awgusta oficialnje prezentować.

NSLDź wospjet tysacy hosći přiwabiło

srjeda, 23. julija 2025 spisane wot:
Němsko-Serbske ludowe dźiwadło (NSLDź) je minjenu njedźelu z poslednim předstajenjom inscenacije „Alice im Wunderland“ hrajnu dobu 2024/2025 zakónčiło. Dohromady je sej spektakl pod hołym njebjom 35 629 wopytowarjow wobhladało. To rěka, zo bě kóžde z 35 předstajenjow wupředate. Na cyłkownje 748 zarjadowanjach minjeneje sezony zličichu 121 370 přihladowarjow. W tejle ličbje chowa so tež mnóstwo hosći serbskich a dwurěčnych produkcijow. Tute přiwabichu dohromady 6 780 zajimcow, štož je něhdźe 500 ludźi wjace, hač bě NSLDź w swojej bilancy ze zašłeho tydźenja podało (SN rozprawjachu). Foto: Maćij Bulank

Agata serbsce po swěće wjedźe

póndźela, 21. julija 2025 spisane wot:

Chatbot studija LUCIJA serbuje – měznik na polu digitalizacije

Budyšin (jp/SN). Nic jenož za mnohich šulerjow je to dobra powěsć: Skónčnje eksistuje takrjec serbski ChatGPT, z kotrymž móžeš so za wšěm móžnym wobhonić, štož chceš runje wědźeć. Je to jednory poskitk bjez wosebitych znajomosćow za kóždeho Serba a ma pódlanski kubłanski efekt. AGATA prašenja mjenujcy jenož rozumi, hdyž so w porjadnej serbšćinje zapodadźa. A tohodla kumštna inteligenca wužiwarjow k tomu namołwja. Tak maja so prócować, wobchadnu rěč njenałožować, a tež dialektalne zabarbjenja AGATA rady nima. We wobłuku prózdninskeho dalekubłanja je skupina wokoło referenta a IT-fachowca Feliksa Šołty z Berlina nowy serbski digitalny poskitk wuwiła. App ChatGPT twori technologiski zakład za serbski pendant AGATA.

Dom Schminkeho w Lubiju słuša k wusahowacym přikładam architektury klasiskeje moderny. Tež „nudlowy parnik“ mjenowany twar nasta w lěće 1933 po planach Hansa Scharouna za fabrikanta ćěstowiny Fritza Schminkeho. Jutře, sobotu, je zajimcam we wobłuku wjacorych, stajnje něhdźe hodźinu trajacych wodźenjow přistupny. Foto: Frank Vincentz

NSLDź ze serbskej sezonu spokojom

štwórtk, 17. julija 2025 spisane wot:

Hrajna doba 2024/2025 Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła so nachila, poslednje předstajenje wotměje so přichodnu njedźelu. Nastupajo serbske a dwurěčne inscenacije je so sezona hižo předwčerawšim zakónčiła (SN rozprawichu). Bilanca wjednistwa NSLDź w tym zwisku je pozitiwna.

Budyšin (SN/MG). Hdźež bě njedawno hišće wosebita wustajeńca, tam Tomasz Raczynski nětko pilnje fotografuje. Suknje a jaki Wojerowskeje, Mužakowskeje a Wochožanskeje narodneje drasty su dźensa wobsah jeho dźěła, wšako chce muzeologowka Andreja Pawlikowa kompletny magacin serbskich drastow za datowu banku muzeja dokumentować. Tohodla je eksterny fotograf nadawk dóstał, profesionelne fota wubranych dźělow drastow zhotowić. Najwjetše wužadanje za njeho je, drasty stajnje perfektnje połožić. Ale tež wuswětlenje je wažne, wšako dyrbja barby stajnje originalej wotpowědować. Loni je wón hižo rjad mólbow muzeja w depoće fotografował. Dohromady nimale 7 000 objektow wobsedźi serbska drastowa zběrka, kotruž składuja w muzeju na Budyskim hrodźe. Rewizija zběrki wobsahuje fotografowanje, wuměrjenje a zapakowanje do židźaneje papjery a tyzkow bjez kisaliny resp. do škitnych wobalkow. To je wažny přihot za přećah do noweho domu na Lawskich hrjebjach. „Kóžda drasta dóstanje nětk tež swoje čisłowane stejnišćo.

Budyšin (SN/bn). Poslednje předstajenje inscenacije Činohrajneho studija při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle „Zhubjene a namakane – ein Herz und andere Dinge“ je wčera něhdźe 50 wopytowarjow do Budyskeho Dźiwadła na hrodźe přiwabiło. Dwurěčna hra Rike Reininger słuša w hornjoserbskim přełožku Dorotheje Šołćineje k repertoirowym krucham NSLDź a bu za 18. inscenaciju rjadu „Studio hraje“ lochce přiměrjena; režiju měješe nawoda studija Torsten Schlosser na starosći. Wot wšeho spočatka zamóštaj elewaj Bernadet Šnajdrec a Ole Schmidt nic jenož najmłódšich přihladowarjow, na kotrychž so produkcija w prěnim rjedźe měri, ale tež dorosćeny publikum putać. Předewšěm z hudźbnymi a pantomimiskimi přinoškami zasłužištaj sej dorostowej hrajerjej sceniski aplaws, po kónčnym wobrazu prošachu wopytowarjo jeju ze sylnym přikleskom wjacekróć wróćo na jewišćo.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND