Rěč domizny za dźěći
To a tamne (09.09.24)
Do kašćika k zamknjenju zalězło je dźěćo při hrajkanju w Mnichowje. Swójba z dźěsćomaj bě při elektroniskich kašćikach pobyła, zo by pakćik wotewzała. Dźewjećlětny hólc zalěze do kašćika, na čož so durje zaprasnychu a so awtomatisce zamknychu. Staršej njemóžeštaj fašk hižo samaj wotewrěć. Přiwołani wohnjowi wobornicy durje namócnje wotewrěchu a njezranjene dźěćo wuswobodźichu.
Wupad miliny wosrjedź měšćanskeho swjedźenja w hessenskim Usingenje je předwčerawšim, sobotu, chaos zawinował. Ludźo běchu w čumpjelach zawrjeni. Tež na hoberskim kole njeńdźeše dale. Wohnjowa wobora zasadźi nuzowy milinowy agregat, zo móhli ludźo wulězć. Hoberske koło pak dyrbjachu cyle klasisce z kurblu wjerćeć, doniž njeběchu posledni z gondlow wuswobodźeni. Při njewšědnej akciji so nichtó njezrani.
Syć za rěč tworić
Slepo (SN/mb). Na fachowu konferencu pod hesłom „Serbsku kulturu a serbski turizm we wokrjesomaj dožiwjeć“ běchu dźensa měšćanosća, wjesnjanosća a wjesni předstejićerjo serbskeho sydlenskeho teritorija w Sakskej do Slepoho přeprošeni. Na dnjowym porjedźe steješe nimo witanja hosći ze stron Zhorjelskeho krajneho rady Stephana Meyera (CDU), přednoška předsydy Serbskeho kulturneho turizma z.t., Pětra Brězana, a referata Jensa Baumanna z nutřkowneho ministerstwa Sakskeje wo „zwoprawdźenju dwurěčnosće w komunach“ tež prezentacija sobudźěłaćerkow projekta ZARI, „syće za serbsku rěč a regionalnu identitu“ Domowiny. Nawodnica regionalneho managementa Sonja Hrjehorjowa a kulturna posrědnica Jadwiga Bryckec chcyštej wo „natwarje syće za kulturu, wuměłstwo a čestnohamtski angažement“ rozprawjeć, kotraž ma druhi stołp projekta ZARI być.
London sćele Ukrainje rakety
London/Ramstein (dpa/SN). Wulka Britaniska sćele Ukrainje 650 raketow k wotwobaranju lětadłow. Tole je zakitowanske ministerstwo w Londonje do zetkanja kontaktneje skupiny NATO a Ukrainy na wojerskim lětarskim zepěranišću USA w Ramsteinje w Porynsko-Pfalcy zdźěliło. Zakitowanski minister John Healey chcyše gremij wo posyłce w hódnoće 192 milionow eurow informować. Na zetkanju wočakowachu dźensa tež ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho.
Hunter Biden winu přiznał
Los Angeles (dpa/SN). Syn prezidenta USA Hunter Biden je w sudniskim jednanju přećiwo njemu dawkoweho wobšudnistwa dla swoju wina přiznał. Tole rozprawjeja medije USA. 54lětny wuwinje so tak chłostanskemu procesej, kotryž měješe so přichodne dny z wuzwolenjom spřisahanych započeć. Sćelak CNN rozprawja, zo chce sudnistwo 16. decembra chłostanje wozjewić. Bidenej wumjetuja, zo njeje wjacore lěta dawki płaćił.
Baerbock namołwja Israel
Miliony eurow za Palestinjanow
Amman (dpa/SN). Němska zwyši swoju humanitarnu pomoc za wot Gazaskeje wójny potrjechenych Palestinjanow wo dalšich 50 milionow eurow. Po tutym puću přiběra podpěra na wjace hač 360 milionow eurow wot lěta 2023, rjekny wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) po zetkanju ze swojim jordaniskim kolegu Aimanom al-Safadijom w stolicy Ammanje. Ćežišćo podpěry je bój přećiwo hłodej, zaručenje zežiwjenja ludźi a strowotniske zastaranje ludnosće.
Humanitarnu pomoc za syriskich ćěkancow w Jordaniskej chcedźa wo 12,7 milionow eurow zwyšić. Po Jordaniskej jědźe kóždy tydźeń 120 nakładnych awtow z pomocnymi srědkami do Gazaskeho pasma. Němska podpěruje tole z pjeć milionami eurow.
Unija hotuje so na knježerstwo
Neuhardenberg (dpa/SN). Frakcija CDU/CSU w zwjazkowym sejmje so lěto do wólbow zwjazkoweho sejma poněčim na to hotuje, knježerstwo w Berlinje přewzać. „Z tuchwilnej koaliciju so lědma hišće zaběramy“, rjekny předsyda Friedrich Merz (CDU) wčera po zakónčenju klawsury frakcije w braniborskim Neuhardenbergu. Wotnětka chcedźa so sylnišo z temami zaběrać, kotrež uniju w nowym knježerstwje wočakuja. Centralny tema klawsury bě po jeho słowach wobmjezowanje njelegalneje migracije do Němskeje. Wěstota wobydlerjow, stabilita kraja a zhromadnosć towaršnosće budu uniji wotnětka najwažniše naležnosće. Dalšej temje w Neuhardenbergu běštej nutřkowna wěstota a zasadźenje nowych digitalnych srědkow k wotwobaranju kriminality a terorizma.
Klawsurje skónčiłoj stej tež SPD a FDP. Po tym informowachu zastupnicy stron medije wo wuslědkach wuradźowanjow.
Tukaja na skutk terorizma
Mnichow (dpa/SN). Po třěleńcy njedaloko israelskeho generalneho konsulata w Mnichowje policija z toho wuchadźa, zo měješe morjeny 18lětny třělc teroristiske wotpohlady. Policisća běchu wčera dopołdnja njedaloko konsulata muža wuhladali, kiž měješe starši karabiner z přičinjenym bajonetom w ruce. Po informacijach nutřkowneho ministra Joachima Herrmanna (CSU) muž zaměrnje na policistow třěleše. Tući třělachu wróćo a 18lětneho smjertnje zranichu.
Policija nětko spyta, dokładny motiw muža wuslědźić. W konsulaće wotmě so za čas třěleńcy wopominanske zarjadowanje składnostnje róčnicy Mnichowskeho atentata na israelske olympiske mustwo w septembru 1972.
Kretschmer: Tež nowowólby móžne
Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) nochce najebać wobćežne koaliciske jednanja žane mjeńšinowe knježerstwo w swobodnym staće. „Tajke knježerstwo trjeba jara wjele zrozumjenja“, rjekny Kretschmer nowinarjam. „Čehodla dyrbjała frakcija ministerskeho prezidenta wolić, z kotrymž njeje w knježerstwje, z kotrymž pak by koaliciju wutworić móhła.“ Na prašenje, hač při tym wostanje, wón wotmołwi: „Haj. Mnozy maja mjeńšinowe knježerstwo za napjatu wěcku.“ W Durinskej bě CDU 2020 Bodo Ramelowa za ministerskeho prezidenta woliła, zo by ministerskemu prezidentej AfD zadźěwała. W Sakskej pak je połoženje hinaše. „Hdyž wutworjenje knježerstwa hač do spočatka februara zwrěšći, dyrbimy krajny sejm znowa wolić.“
Kretschmer partnerow před tym warnowaše, hižo nětko přewulke žadanja stajeć. „Tak njepřińdźemy dale.“ CDU chce rozmołwy z BSW, SPD a Zelenymi wjesć. Sakska CDU bě wólby 1. septembra z 31,9 procentami snadnje před AfD dobyła.
To a tamne (06.09.24)
Na poł kilometra dołhej tafli piwowych blidow na Awgustusowym mosće w Drježdźanach chcedźa přichodnu póndźelu wobydlerjo a hosćo města při jědźi a napojach do rozmołwy přińć. Mjeztym wosme zarjadowanje „Drježdźany su pisane“ ma wobaj dźělej města podłu Łobja zjednoćić. Akcija ze 280 blidami je wuknihowana, zamołwići zdźěleja. Na mosće kaž tež na Hrodowym naměsće prosće wjace městna njeje.
Kóžde štwórte dźěćo zakładneje šule starši z awtom do šule přiwjezu. Po woprašowanju ADAC mjez wjace hač tysac staršimi so wukopa, zo w nalěću a lěću 23 procentow, w nazymje a zymje samo 28 procentow staršich swoje dźěćo z awtom do šule dowjeze. Wjetšina 62 procentow skorži zdobom wulkeho wobchadneho nawala před šulemi dla.
„Nowa rěč – nowy swět“ – ZARI nětk online
Budyšin (SN). Dalši měznik we wuwiću syće ZARI, projekta Domowiny za rewitalizaciju serbšćiny, je docpěty. „Syć za serbsku rěč a regionalnu identitu“, kiž so runja druhim projektam ze spěchowanskeho programa „Serbska rěč a kultura w strukturnej změnje“ załožby za serbski lud financuje, je wotnětka tež w digitalnym swěće zaměstnjena. Kaž ze zdźělenki projektneje managerki Diany Pawlikoweje wuchadźa, móžeš aktiwity ZARI nětko na přikład přez nowu webstronu www.zari-domowina.de sćěhować. Tam hižo na serbsku online-bjesadu za Wojerowski region přichodnu póndźelu we 18 hodź. přeprošuja. Wirtuelne serbske stajne blido, kotrež rěčna motiwatorka Maria Šołćic na starosći ma, měri so na započatkarjow. Woni njech so na webstronje přizjewja. Dalši aktualny termin je póndźelu, 16. septembra, w 15.30 hodź. na Njepilec statoku w Rownom. „Konwersaciju w slepjanšćinje“, je to tohorunja poskitk za započatkarjow, kotryž tamniša rěčna motiwatorka Juliana Kaulfürstowa zaruči. Přizjewjenje je tež online móžne.
