Alfons Ryćer ze Šunowa rozmysluje wo serbskich pomjenowanjach, kotrež su so bohužel pominyli:
Štó znaje hišće pomjenowanje „Tušina“? Kajke pomjenowanje wužiwachu naši prjedownicy poprawom za Klóštersku wodu do časa załoženja klóštra Marijineje hwězdy 1248? Najskerje mjenowachu ju Tušina. Samo před něhdźe 100 lětami hišće běše tutón wuraz prawdźepodobnje chětro znaty. W čitance „Kwětki“ (knize za horni skhodźeńk ludowych šulow, wudatej wot Maćicy Serbskeje 1921) je w nastawku „Klóštr Marijna Hwězda“ naspomnjena rěčka, „kiž ma po zastarsku rjane mjeno Tušina, nětko po klóštrje Klóštrska woda“. Tež serbsko-němski słownik Jurja Krala z lěta 1927 podawa hišće jako přełožk za pomjenowanje „Tušina“ němske „Klosterwasser“.
Škoda, zo smy w tym padźe swoje historiske słowjanske korjenje spušćili. Abo hodźa so wone ze strowym narodnym sebjewědomjom snano zaso wožiwić?
Hladajo na kritiku, zo njeměli němčinu rěčacy so w Serbskim sejmje angažować, pisa Peter Kroh z Neubrandenburga:
Štóž jendźelsce njerěči, njemóže přiwisnikow abo tež přećiwnikow brexita rozumić. Štóž rusce njerěči, njerozumi tych, kiž rusku Krim podpěruja, abo tych, kotřiž maja ju za Ukrainu. Štóž pólsce njerěči, njemóže politice strony Prawo a sprawnosć přihłosować abo ju kritizować. Štóž woměrje wo tychle sadach rozmysluje, změje to wšo za njezrozumliwe, abo?
Spisowaćel Jan Skala, kiž je w serbskej rěči (hač do dźensnišeho jimacej) basnje a němskej rěči (hač do dźensnišeho čitanjahódnej) artikle pisał, měješe nastajenje, zo su tež mjez serbšćinu njerěčacymi přećeljo, přiwisnicy a zakitowarjo „wěcy Serbow“ – ludźo, kotřiž za prawa a zajimy serbskeje narodneje mjeńšiny wojuja. Zdobom wědźeše wón wo „druhej stronce medalje“: Něchtóžkuli serbskorěčny jedna sčasami na njedobro serbskosće, na přikład ze sebjeizolowacym myslenjom a skutkowanjom abo z njetolerantnym wobchadom ze swětawotewrjenymi hinak myslacymi a začuwacymi. Ja sym jeho nahlada.
We wobłuku serije „dwórnišća“ na 4. stronje SN wupraja so Julian Nyča z Budyšina k 11. pokročowanju:
Ralbičan Stanisław Statnik je so z listom nastupajo přinošk wo swjedźenju Ralbičanskeje wohnjoweje wobory na redakciju SN wobroćił a pisa:
We wudaću Serbskich Nowin z 25. junija pisa Alfons Handrik wo swjedźenju k 75. róčnicy Ralbičanskeje wohnjoweje wobory: „Po tym zo bě 1878 zahubny woheń nimale poł Ralbic zničił, wutworichu tam wohnjowu woboru.“ Tež hdyž je awtor informacije wot někoho na swjedźenju dóstał, dyrbjał je na prawosć pruwować, wšako eksistuje k tomu dosć historiskich žórłow.
Wobě informaciji stej mjenujcy wopačnej. Zahubny woheń běše 6. oktobra 1896, štož je tež naspomnjene w swjedźenskej brošurce składnostnje 750lětneho jubileja prěnjeho naspomnjenja Ralbic, zestajenej wot Feliksa Statnika.
Tež Katolski Posoł 1896 k tomu pisaše: „Wulke wohnjowe njezbožo podeńdźe 6. oktobra našu wjes. Popołdnju blisko ½ 4 hodźin wuńdźe nahle – kak, njeje dotal zjawne – pola chěžkarja Königa woheń, kotryž so ze surowej spěšnosću rozšěri, dźewjeć statokow a nimo toho dwě bróžni zapali a do cyła zaniči.“ (dodawk: Pječa bě König woheń sam zamiškrił.)
Křesćan Krawc z Hrubjelčic piše k zeńdźenju Serbskeho sejma dla:
Prawniski wuběrk Domowiny – zastupjeny přez předsydku sakskeje serbskeje rady Marju Michałkowu, předsydu třěšneho zwjazka Domowiny Dawida Statnika, něhdyšeho a tučasneho jednaćela Domowiny Bjarnata Cyža a Marka Kowarja, bywšeho direktora Załožby za serbski lud Marka Sucheho, delnjołužiskeho Serba Kita Elu kaž tež prawiznicu Katrin Suchec-Dźisławkowu – je sej 12. smažnika wysokorjadnych zastupjerjow Rady starostow do Serbskeho domu w Budyšinje přeprosył, zo bychu prašenja hladajo na wólby Serbskeho sejma stajili. Što je zhromadźizna na kóncu wobzamknyła, njezajimuje jenož mje. Nihdźe njenamakam, na čo su so tam dojednali. Zwěrju so prašeć, čehodla su zeńdźenje wotměli a z kotrym zaměrom.
Wot němskich medijow dale rozšěrjenemu wobrazej wo Ruskej přispomnja Cyril Pjech z Berlina slědowace:
Je poprawom tajke něšto kaž dźiw, zo wostanu Serbske Nowiny woprawdźe to, štož maja na prěnjej stronje stejo: njewotwisne. Wjetšina němskich medijow to njeje – bjez kritiki wone skoro směšnu rusofobiju („na wšěm wina je Ruska, je Putin“), kiž je takrjec wot knježerstwa poručena, sobu činja.
Na zbožo je najskerje něchtó našeho zwjazkoweho prezidenta Steinmeiera sčasom warnował, zo njeje na wopyće Ukrainy sobu přećiwo Ruskej šćuwał, jako bě wona po kekliji z jara chutnym pozadkom wokoło pječa zamordowaneho žurnalista Babčenka zaso raz „wina“. Swojeho wonkowneho ministra je prezident Porošenko před Bjezstrašnostnej radu UNO dał so blamować, jako fabulowaše tón tam wo žurnalisće, kotrehož bě Ruska „zamordowała“.
Křesćan Krawc z Hrubjelčic je we wobłuku 72. serbskeho ewangelskeho dnja přednošk Trudle Malinkoweje wopytał a slědowacy dopis zapodał:
Po wotewrjenju lětušeho ewangelskeho cyrkwinskeho dnja minjenu sobotu zetkachu so Serbowki a Serbja zbliska a zdaloka na kantoraće Hodźijskeje wosady k přednoškej Trudle Malinkoweje „Na serbskich slědach po Hodźijskej wosadźe“. Na čiłe wašnje a z pomocu wobrazow rysowaše přednošowarka tysaclětne stawizny Hodźija jako wuchadźišćo pokřesćanšćenja Milčanskeho kraja.
Měto Cerna z Gogolowa wupraja so jako mjeztym wotstupjeny delnjołužiski starosta k poziciji rěčnika iniciatiwy Serbski sejm za Delnju Łužicu Hanza Wylema-Kella w naležnosći Hartmuta Leipnera, wozjewjenej w SN z 15. meje:
Dźěłowe wašnje knjeza Hartmuta Leipnera je w zašłosći stajnje korektne było. Tu pytaja hrěšnika. Kawsalne zwiski za to, zo su so delnjołužiscy starosća krok po kroku zdalowali, leža porno wuprajenjam knjeza Wylema-Kella na dospołnje hinašej runinje. Naša naležnosć je, ze sobu a nic wo sebi rěčeć. Z toho stajnje problemy nastawaja.
1. Wodźerjo iniciatiwy mějachu wospjet ćeže, připosłuchać a procesy w dospołnej hłubokosći wěcownje wudiskutować. Poručenjam napřećo su w dalokej měrje imuni. Jich měnjenje maš sćěhować. Z toho wuwi so přiběraca njedowěra.
2. Dojednane nadawki so nadobo njepřewjeduja.
3. Praktiske myslenje iniciatiwy je poměrnje jednostronsce na wuměnjenja w Sakskej wusměrjene, Braniborska skutkuje kaž přewodny zjaw.
Bernd Pittkunings z Choćebuza piše wo swojich dožiwjenjach, jako bě njedawno z awtom w Sakskej po puću:
Z praktiskich přičin njejsym přećel němskeho federalizma. Bayerska abitura je w Badensko-Württembergskej připóznata, sakska raz haj raz ně, braniborska hižo, ale mjenjehódna. Tež na serbsku rěč ma federalizm wliw. Tak dyrbja braniborscy Serbja za „E-mail“ „e-majlka“ pisać, sakscy Serbja „e-mejlka“, po zdaću, dokelž zhromadne dźěło serbskeju rěčneju komisijow ze stron Braniborskeje a Sakskeje witane njeje. Wliw federalizma na wobchad na dróhach tohorunja mały njeje.