Prašenje budgeta?

srjeda, 27. julija 2022 spisane wot:
Pisany program z přinoškami za kóždy słód, mjezynarodni runje tak kaž regionalni a lokalni akterojo, jasny fokus na Łužicu a nic naposledk dosć sylny serbski aspekt – Łužiske hudźbne lěćo lubi tež lětsa zaso stać so z napjatym, wotměnjawym a generacije zwjazowacym zarjadowanjom. Někotre koncerty budu samo darmotnje přistupne, štož je předewšěm dźakowano spěchowanju na přikład Kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska a Šwicarskeje kulturneje załožby Pro Helvetia móžno. To so jenož dźiwaš, čehodla so druhemu wulkemu łužiskemu festiwalej z wo faktor 40 wyšim budgetom wospjet (nimale) njezešlachći, tudyšich wuměłcow a zarjadowarjow do swojeho programa zapřijeć, porjadnje wo swojich wjerškach informować a moderatne zastupne płaćizny poskićeć. Kaž chwalobne (a snano trěbne) wutworjenje wobstejace struktury njewobkedźbowacych syćow tež było: Cyle bjez kooperacije ludźi tu njedocpěješ. Bosćan Nawka

Awtobiografija z wosebitosću

wutora, 26. julija 2022 spisane wot:
„Sonić – to tla z hrěchom njej“ je titul awtobiografije Měrćina Weclicha, kotraž je wčera w Ludowym nakładnistwje Domowiny wušła. W njej přeprošuje serbski spěwar na pućowanje po swojim hudźbnym žiwjenju a prezentuje dopomnjenki a lóštne anekdoty ze swojeho wjace hač 50lětneho hudźbneho skutkowanja. Kniha je wot dźensnišeho wšudźe tam, hdźež maja serbske knihi w poskitku, na předań. Jednaćel LND Syman Pětr Cyž je wčera Měrćinej Weclichej (wotlěwa) doma w Kukowje awtorski eksemplar přepodał. Nimo mnohich – tež historiskich – fotow wobsahuje kniha jako wosebitosć wotkazy na krótke awdija a wideja, kotrež móža sej zajimcy z pomocu QR-coda na šmóratku naposkać a wobhladać. Foto: SN/Hanka Šěnec

Čeja je Hornja Łužica?

wutora, 26. julija 2022 spisane wot:
Hišće ani jeničke serbske zarjadowanje so w protyce Dnja Hornjeje Łužicy njejewi – škoda! Njebych z wěstotu rjec móhła, hač je tomu prěni raz tak. Mam pak zaćišć, zo to na započatku hišće hinak wupadaše, jako bě Dźeń Hornjeje Łužicy hišće młody. Mjeztym, w dźewjatym lěće tuteje čestnohamtskeje iniciatiwy z łužiskich horow, je wěsta rutina zaćahnyła. A tuta rutina w tym tči, zo přewostajimy tónle 21. awgust němskim wobydlerjam, takrjec pod hesłom: „Mamy tak a tak hižo telko činić!“ Nimam to za dobre znamjo. Wuslědk je, zo je a wostanje Hornja Łužica pačena. Mamy našu serbsku Łužicu a woni maja swoju němsku Łužicu, mamy serbsku protyku kulturnych zarjadowanjow a němski pendant – paralelnej towaršnosći potajkim. Dźeń Hornjeje Łužicy je symboliski datu. Jako symbol pak dyrbiš jón chutnje brać, bikulturnosć dyrbi widźomna a dwurěčnosć słyšomna być. To wězo jenož funguje, jeli tež serbske zarjadowanja poskićamy. Cordula Ratajczakowa

Wopomnišćo za dr. Geralda Stona

wutora, 26. julija 2022 spisane wot:

Za loni zemrěteho wědomostnika a wuskeho přećela Serbow chcedźa na jeho skutkowanišću na Hertford College w Oxfordźe wopomnišćo stworić (SN rozprawjachu). W bibliotece chcedźa zarjadować wosebity dźěl, w kotrymž chowaja wšitke wozjewjenja dr. Stona kaž tež dalše publikacije wo serbskich temach, kiž su we Łužicy a w USA wušli. Tež wobraz a pomjatna tafla matej tam na njeho dopominać.

Za zarjadowanje wopomnišća je towarstwo Texas Wendish Heritage Society w USA dotal 2 500 dolarow nazběrało. Serbscy přećeljo a kolegojo we Łužicy su přeprošeni, so na zběrce za wopomnišćo Geralda Stona wobdźělić a tak zwuraznić swoju česćownosć za slawista, kiž je přez lětdźesatki zajimy Serbow zastupował a wědu wo nich w Europje, Americe a Awstralskej šěrił.

Towarstwa a jednotliwcy, kiž chcedźa wutworjenje wopomnišća podpěrać, móža swój dar přepokazać Maćicy Serbskej pod slědowacymi kontowymi datami: přijimar: Maćica Serbska, hesło: Gerald Stone, banka: Volksbank Dresden-Bautzen, BIC: GENODEF1DRS, IBAN: DE66 8509 0000 5068 6610 07).

Dopomnjenki dale zachować

wutora, 26. julija 2022 spisane wot:

Měšćanska biblioteka ma nětko kabinet Brigitty Reimann

Wojerecy (AK/SN). Zawostajenstwo spisowaćelki Brigitty Reimann (1933–1973) chcedźa we Wojerecach na najwšelakoriše wašnje zachować a zjawnosći spřistupnić. Mjeztym, zo je archiw něhdyšeho zetkanišća Brigitty Reimann w měšćanskim muzeju zaměstnjeny, maja w měšćanskej bibliotece nětko kabinet z literaturu spisowaćelki. Wjele lět je so Wojerowske wuměłstwowe towarstwo w swojim zetkanišću wo zawostajenstwo Brigitty Reimann starało. Loni pak su towarstwo rozpušćili. Z kabinetom w bibliotece móža dźěło towarstwa takrjec dalewjesć, rjekny Christine Neudeck tele dny při wotewrjenju kabineta.

W Juhosłowjanskej

wutora, 26. julija 2022 spisane wot:
Po tym, zo bě nazymu 1946 prěnja brigada serbskeje młodźiny pod nawodom Pawoła Nalija při železniskej čarje Brčko-Banovići dźěłała, dósta centrala Domowiny, a nic Berlin, přeprošenje na dalšu zhromadnu akciju z młodostnymi wjacorych krajow. Na namołwu přizjewi so 26 serbskich hólcow a dwanaće serbskich holcow za wuprawu do wot wójny chětro škodowaneho južnoeuropskeho kraja. 26. julija poda so 38 wosobow ličaca brigada z cyłkownje 30 wsow na dołhu a dosć wobćežnu jězbu. Hakle po dwanaće dnjach na twjerdych deskach nakładneho wagona docpěchu cil. Za čas jězby njebě ani prawidłowne zežiwjenje wěste. W Juhosłowjanskej dźěłachu młodźi Serbja při twarje železniskeje čary Šamac-Sarajewo. Wšědnje po třihodźinskim kubłanju po­dachu so wšitcy na zdźěla dwuhodźinski puć k dźěłowemu městnu. Potom šěsć hodźin ćežko dźěłachu, zwjetša z jednorymi techniskimi srědkami. Kolije kłasć při horcoće bě wulke wužadanje. Na kóncu dósta serbska skupina wysoke statne wuznamjenjenje: Rjad dźěła 1. rjadownje.

Budyšin (CS/SN). Jako takrjec rozžohnowanski darik bě wjelelětna tekstilna restawratorka Muzeja Budyšin Ulrike Telek 2018 wosebitu wustajeńcu „Žida, somot a nadobny cworn – hornjołužiska drasta wot 1800 do 1870“ kuratěrowała. Tehdyši wobšěrny katalog pak njeje jenički trajny wuslědk přehladki. Dokelž bě telko maćizny, su so rozsudźili, dalšu publikaciju k temje wudać. Nětko su ju jako lětni spis muzeja wozjewili, a tež jako wuměnkarka je Ulrike Telek hišće na knize dale dźěłała. Sobudźěłaćerjo z třinaće muzejow Hornjeje Łužicy su do njeje přinošowali, mjez druhim předstajeja tež swoje zběrki k temje tekstilije. Mjez nimi je zdobom přinošk muzeologowki Budyskeho Serbskeho muzeja Ilony Bierlingoweje, kotraž rozprawja wo drastowej zběrce swojeho domu.

Na knižnym předstajenju minjeny pjatk podšmórny direktor Budyskeho muzeja dr. Jürgen Vollbrecht, zo bě jara zwjeselace, zo ani jenički muzej njeje sobuskutkowanje wotprajił.

Wo wuwiću we Łazu zhonili

póndźela, 25. julija 2022 spisane wot:
Na swojej wčerawšej wuprawje po ewangelskej Hornjej Łužicy su wobdźělnicy lětušeho Mjezynarodneho lětnjeho kursa serbšćiny Budyskeho Serbskeho instituta tež we Łazu pozastali. Günter Wjenk (napr.), kiž so hižo wjele lět we wosadnej radźe Łazowskeje ewangelskeje wosady angažuje, je 52 kursantam jeje stawizny a aktualnu situaciju zbližił. Łaz bě z 2 500 wěriwymi ze 14 wjeskow w 19. lětstotku wuznamny centrum serbskeje kultury. Tu skutkowaše wot 1835 do 1872 farar a basnik Handrij Zejler. „Dźensa je w našej wosadźe něhdźe 650 ludźi. Wjeselimy so, zo naš nowy farar Christian Huth serbšćinu wuknje“, praji Günter Wjenk. Foto: Andreas Kirschke

„Běch překwapjena, zo sym městno dóstała“, praji Melanie Kotisekowa, kotraž wot meje jako stajerka Serbske Nowiny sobu wuhotuje a tak koleginu w jeje staršiskim času zastupuje. „Bojach so, zo moje serbskorěčne kmanosće hišće njedosahaja. Sym tež hižo nazhoniła, zo sym jako němskorěčna na serbskim swěće wuzamknjena.“ Cuzy pak jej serbski swět docyła njeje. Powołansce nic, dokelž je jako wukubłana grafikarka hižo lěta dołho připódla hłownje ze serbskimi institucijemi hromadźe dźěłała, mjez druhim je dźewjeć lět periodikum „Naša Domowina“ wuhotowała. A dźensa 46lětna je w Brězowce ze serbskej kulturu wotrostła. „Jako běch dźěćo, su hišće mnozy na wsy serbowali a w konsumje sy žiwu serbšćinu dožiwił. W pěstowarni serbske pěsnje spěwachmy, Slepjansku drastu nošachmy a pěstowarce tež serbsce z nami powědaštej.“ Na Slepjanskej šuli je wona potom dźesać lět serbšćinu wuknyła, dobrowólnje a samozrozumliwje.

Drježdźanske filmowe nocy při Łobju su snadź jedne z najrjeńšich kinow pod hołym njebjom za čas wulkich prózdnin. Do hłowneho filma poskićeja tam zdobom dźěćace filmy, kotrež sej najmłódši rady ze swojimi wowkami wohladuja. Ze 3 600 přihladowarjemi prěni raz wupředata bě premjera filma „Monsier Claude a swój wulki swjedźeń“, tež režiser Philippe de Chauveron bě přitomny. Dobreho wothłosa dla budźe přidatne předstajenje francoskeje swójbneje komedije 22. awgusta. Foto: Jürgen Männel

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025