To a tamne (05.10.22)

srjeda, 05. oktobera 2022 spisane wot:

Sławne wubědźowanje wo najwyšu čłowjesku pyramidu su w katalanskim ­měsće Tarragonje přewjedli – prěni króć po koronapandemiji. Mustwa wobsteja z dźesatkow sportowcow, kotřiž spytaja, w stadionje přistawneho města při Srjedźnym morju hač do dźesać poschodow wysoku pyramidu natwarić. Sportowcy steja při tym na ramjenjach wobdźělnikow pod nimi. Lětuši dobyćerjo běchu sportowcy z města Vilafranca.

Cwólbu bankowych rubježnikow zajała je Berlinska policija. Štyrjo mužojo běchu w nocy na njedźelu spytali, so do trezoroweje rumnosće banki w Parsku (Königs Wusterhausen) zadobyć. Za to točachu z njebozom wulku dźěru do sćěny, zo móhli priwatne trezory ludźi wurubić. Prjedy hač so jim tole poradźi, jich specialny komando policije zaja. Kriminalna policija bě skupinu hižo dlěje wobkedźbowała.

Putnikowanje do Assisija

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:

Assisi (B/SN). Něhdźe pjeć milionow hosći wopyta w běhu lěta umbriske město Assisi. Wo naležnosće němskich putnikow a hosći stara so hižo 14 lět rjadnik Thomas Freidel z Pfalcy. Wob lěto poradźuje 54lětny mnich hač do 12 000 ludźi. Ličba putnikow přiběra. „Wšudźe cyrkwje skorža, zo spaduja ličby wopytowarjow. Pola nas je wulki nawal“, praji Thomas Freidel w ródnym měsće swjateho Franciskusa katolskej powěsćerni.

Protest přećiwo instituciji

Wo financowanju wuradźowali

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je dźensa z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow wo dalšim postupowanju w energijowej krizy wuradźował. Kraje wočakuja wot Scholza a jeho amploweho knježerstwa jasnosć wo planowanym wobmjezowanju płaćizny płuna a wo financowanju wšelakich naprawow přećiwo wysokim płaćiznam energije na dobro ludźi. Hłownje dźe wo rozdźělenje kóštow mjez Zwjazkom a zwjazkowymi krajemi.

Raketa nad Japanskej lećała

Seoul/Tokio (dpa/SN). Sewjerna Koreja je ze seriju swojich raketowych pospytow pokročowała. Po informacijach južnokorejskeho wójska je balistiska raketa srjedźneje distancy dźensa rano do směra na Japanske morjo a při tym nad japanskim teritorijom lećała. Južnokorejski prezident Yoon Suk Yeol rěčeše wo „šamałej prowokaciji“. Japanski ministerski prezident Fumio Kishida mjenowaše test „bjezposrědne wohroženje“ kónčiny a swětoweho zjednoćenstwa.

Biden připowědźa sankcije

W kraju zapadnje Jordana je wčera k nowym namócnosćam mjez palestinskimi demonstrantami a israelskimi wojakami dóšło. Do toho běchu israelscy wojacy při raciji dweju Palestinjanow zatřělili. Lětsa su hižo wjace hač sto Palestinjanow morili. Po žołmje terora w nalěću su israelske wěstotne mocy swoje aktiwity widźomnje zesylnili. Foto: dpa/AA/Issam Rimawi

Lauterbach optimistiski

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Karl Lauterbach (SPD) je sej wěsty, zo bliži so nowa žołma koronapandemije. Zdobom je wón optimistiski, zo ju ludźo zmištruja. „Smy cyle jasnje na spočatku nazymskeje a zymskeje žołmy, rjekny politikar SPD w Berlinje. Zdobom wón přilubi: „Wobknježimy ju!“ Němska je lěpje přihotowana hač loni nazymu. Podobnje wupraji so prezident Roberta Kochoweho instituta Lothar Wieler na zhromadnej nowinarskej konferency. Wón namołwješe ludźi, kedźbliwi być, runočasnje pak rjekny, zo nima poprawom žane „hoberske starosće“. Strowotniske zarjady Němskeje běchu naposledk 96 367 nowych infekcijow w běhu dnja zličili, před tydźenjom bě jich 50 800. „Pandemija njeje hišće nimo, byrnjež ­połoženje nětko stabilne było.“

Šef policije pušćeny

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:
Malang (dpa/SN). Po masowej panice w koparskim stadionje w Indoneziskej su policajskeho šefa města Malanga, Ferlija Hidayata, ze zastojnstwa pušćili. Dźewjeć dalšich zastojnikow su wot nadawkow wuwjazali, přećiwo 28 policistam su přepytowanja nastupajo sobu najhóršu katastrofu w stadionje zahajili. Při masowej panice na kupje Java bě po koparskej hrě ke chaotiskim scenam dóšło, jako fanojo na trawnik běžachu. Na to policija spyta, ludźi wróćo posłać. Při tym zasadźichu sylzopłun, štož paniku hakle prawje pohonjowaše. Mjez 125 mortwymi je po oficialnych informacijach znajmjeńša 17 dźěći. 300 ludźi so zdźěla ćežko zrani.

Zelenskyj prosy ludźi wo dowěru

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Před pozadkom ukrainskeje ofensiwy je prezident Wolodymyr Zelenskyj wo dowěru ludźi we wot Ruskeje wobsadźenych kónčinach prosył. „Ruscy propagandisća načinjeja ludźom we wobsadźenych kónčinach strach ­a twjerdźa, zo wobhladuje Ukraina kóždeho, kiž tam wostanje, jako kolaboratera. „Dospołny njezmysł“, Zelenskyj rjekny. Štóž njeje Rusam słužił, njetrjeba so bojeć. 44lětny rjekny, zo su Ukrainjenjo jeno z městnami ruskich okupantow podpěrali, byrnjež „statysacy“ nachwilnje pod ruskim wobsadnistwom ćerpjeć dyrbjeli. Zelenskyj so twjerdźenju Ru­skeje spjećowaše, po kotrymž su so ludźo we wobsadźenych kónčinach z přemóžacej wjetšinu za přistup k Ruskej wuprajili. Z tutym wopodstatnjenjom bě ruski prezident Wladimir Putin regiony wokoło Chersona, Donjecka, Luhanska a Saporiššje po pozdatnych ludowych wothłosowanjach Ruskej přizamknył. Zelenskyj rozprawješe minjenu nóc wo dalšich wuspěchach ukrainskeje armeje přećiwo ruskim okupantam.

To a tamne (04.10.22)

wutora, 04. oktobera 2022 spisane wot:

Dźesać wowcow je w frankowskim Hofje zhromadnje z pastwy ćeknyło a tak zasadźenje policije zawinowało. Zwěrjata běchu so sobotu „zbratřili a wrota přełamali“ rěčnik policije zdźěli. Pěšk, kiž tole wobkedźbowaše, starosćeše so bliskeje dróhi dla a informowaše policiju. Zhromadnje z policistami dowjedźe wón wowcy zaso do wobhrodźenja. Nichtó so njezrani, kaž rěkaše.

Najćeši kirbs Němskeje přińdźe lětsa z Bayerskeje. Plahowarjej David a Jakob Frommelt z Erkheima staj wčerawše waženje kirbsow w Ludwigsburgskim baroknym hrodźe dobyłoj. Kirbs družiny „Atlantic Giant“ wažeše 796 kilogramow. Na němskich mišterstwach we waženju kirbsow wobdźělichu so plahowarjo ze wšeje Němskeje. Při tym chcychu rekord z lěta 2018 přetrjechić. Tehdy wažeše najćeši kirbs Němskeje 916 kilogramow.

Finska zawěra mjezy za Rusow

pjatk, 30. septembera 2022 spisane wot:

Helsinki (dpa/SN). Finska je swoje mjezy za ruskich turistow zawrěła. Wot połnocy płaća razniše wuměnjenja za spožčenje wizumow, finski wonkowny minister Pekka Haavisto zdźěli. Dźěry w płunowodomaj Nord Stream 1 a 2 kaž tež pozdatne ludowe wothłosowanja w Ukrainje su rozsud knježerstwa pospěšili, Haavisto rjekny. Wuwzaća płaća za Rusow, kiž chcedźa přiwuznych wopytać, kiž w Finskej dźěłaja abo kiž chcedźa so lěkować dać.

Hurrikan dale po puću

Tallahassee (dpa/SN). Po tym zo je w Floridźe wulke škody zawostajił, je hurrikan „Ian“ nětko po puću do směra na sewjer. Z wětrami 120 km/h bliži so wón zwjazkowemu statej South Carolina. Tež w North Carolinje a Georgiji warnuje hurrikanowy centrum před strašnymi zapławjenjemi, dokelž wichor wodu morja na pobrjóh tłóči. „Ian“ bě předwčerawšim, srjedu, jako jedyn z najsylnišich hurrikanow w stawiznach Floridy kraj docpěł a zliwki a powodźenja zawinował.

Šule wostanu tepjene

Přistajeni Lipšćanskeje wotnožki internetneho wikowarja Amazon su dźensa stawkowali. Po namołwje dźěłarnistwa ver.di ­chcedźa w tuchwilnych tarifowych jednanjach za drobne a rozesłanske wikowanje ćišć na koncern zwyšić a wyše mzdy ­přesadźić. Ver.di wumjetuje jednaćelstwje Amazon, zo arogantnje zakładne prawa dźěławych ignoruje a zo swojowólnje dźěłowe wuměnjenja postaja. Amazon so dale spjećuje, přistajenych po tarifje zapłaćić. Za wyše mzdy stawkowali su dźensa tež ­we wotnožkach předewzaća w Rheinbergu, Werne, Bad Hersfeldźe a Koblenzu. Foto: pa/Tobias Junghannß

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND