Mjeno Leoš Šatava słyšach prěni raz lěta 2016 w Brnje. Zo bych sebi čěšćinu znadobnił, běch so jako erasmusowy stipendiat na lěto do města blisko čěsko-morawskich horin podał. Myslach sebi, zo běše to zmysłapołny plan. Tón fungowaše nimale dwaj tydźenjej: Z wulkim připadom so mjenujcy sta, zo zetkach Petra Kalinu a so z nim spřećelich. Kalina wobknježeše serbšćinu a poda­waše na Masarykowej uniwersiće kurs wo Serbach.

Wćipny, što a kak w Čěskej wo našim serbskim ludźe rozprawjeja, so jednorje na seminaru „Intodruction to Sorbian Studies (Zawod do sorabistiki)“ wobdźělich. Zakład referatow studowacych kaž tež powšitkownych informacijow wučby tworjachu častodosć studije Leoša Šatavy. Ćim bóle mje tuž zajimowaše, kajki wobraz etnolog w swojej loni wušłej wědomostnej knize pod titulom „Lužičtí Srbové na přelomu 20./21. století (Łužiscy Serbja na přebróće 20./21. lětstotka)“ znowa wo najmjeńšim słowjanskim ludźe rysuje, dokelž je na kóždy pad objektiwniši hač wid, kotryž na sebje samych mamy – tež, hdyž awtor swoju sympatiju k nam prěć nochce a njemóže.

Łužycafilm ze zwjeselacym facitom, napjatymi wuhladami a dale rozjimowanym (nje)prašenjom

Serbsko-němska syć Łužycafilm je z nalětnim zetkanjom swojich čłonkow a čłonow předewšěm na mjez­tym pjećlětne skutkowanje swobodnje organizowaneho zjednoćenstwa zhladowała. Bilanca hodźi so jako dosć wuspěšna wopisować: Tójšto projektow bu nastorčenych a zwoprawdźenych, produkcije na přikład Maje Nageloweje, Angele Šusterec a Helle Stoletzki su we wobłuku najwšelakorišich festiwalow pokazowali a wuznamjenjeli a – najskerje najwažniši to wukon – prezenca tudyšich filmowcow njebě hišće ženje tak wulka kaž nětko. Rozmołwne koła a dźěłarnički syće su mjeztym z krutym wobstatkom najwuznamnišeju wjerškow drje najkompleksnišeje (a najdróšeje) družiny wuměłstwa, mjenujcy Choćebuskeho filmo­weho festiwala (CFF) a Filmoweho festiwala Nysa (NFF).

W tutej kolum­nje powěda šěsć redakciji SN znatych mjezy­narodnych awtorow, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich­ nazhonjenjach a do­žiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych­ mjeńšin.

Minjene tydźenje běchu wosebje frustrěrowace za prof. Winka, kotraž podpěruje prawo ludźi swoju rěč nałožować a měni, zo sej kóždažkuli rěč škit zasłuža. Stajnje zaso pak so wopokazuje, zo je připóznać rěč něšto, štož maja staty za njetrjebawše a samo wohrožace.

Čehodla pak je wažne, rěče připóznać a jim wěsty status spožčić? Na tele prašenje móže prof. Wink jako slědźerka wotmołwić – rěč njeje jeničce srědk komunikacije a indikator towaršnostneje identity – rěč je stajnje tež politiska móc. Njepřipóznate rěče su słabe a słabi su ludźo, kotřiž je nałožuja. Njech je, kaž chce: Zo so rěčna mnohotnosć prěje a rěčny škit wobmjezuje, to prof. Winka přeco hišće dźiwa.

K 75. jubilejej Serbskeho ewangelskeho cyrkwinskeho dnja

19. a 20. junija woswjeća ewangelscy Serbja­ w delnjołužiskim Mosće swój mjeztym 75. cyrkwinski dźeń. Jubilej je składnosć, sej krótki pře­hlad­ wo stawiznach kóždolětneho nabožneho zet­kanja tworić.

Zrodźeny 1947 we Wojerecach

Zrodźiła je so mysl w powójnskim času we Wojerecach, hdźež wotmě so prěni serbski cyrkwinski dźeń póndźelu, 3. nowembra 1947, zo bychu so cyrk­winsko-­politiske naležnosće rozjimali. Dźěše wo wo­zrodźenje serbskeho cyrkwinskeho ži­wje­nja w sakskej a šleskej cyrkwi po Druhej swětowej wójnje, wosebje wo zakonske rjadowanje, wo natwar serbskich cyrkwinskich strukturow a wo wobsadźenje wosadow ze serbskimi fararjemi. Cyle w znamjenju tutych zaměrow steješe tež druhi cyrkwinski dźeń 26. meje 1948 w Bukecach, na kotrymž so krajny biskop Hugo Hahn wobdźěli a hdźež Serbja, podpěrani wot předsydy Domowiny Pawoła Neda, jasne žadanja na cyrkwinsku wyšnosć w Sakskej stajachu.