Hnydom wot spočatka: woprawdźiteho mamuta, ewolucionarneho předchadnika nam dźensa znateho elefanta, w Protečanskej mamutowej zahrodźe nichtó namakać njebudźe. Tam mjenujcy tajkeho nimaja. Chiba jako maskotku noweje atrakcije w Halštrowskim wjesnym dźělu Protecy. Štož namakaš, su mamutowe štomy, kotrež swojemu mjenu wšu česć činja. Přetož wone móža jara wulke narosć a wysoku starobu docpěć. Zajimcy pak nachadźeja w nowej botaniskej zahrodźe tež wšelke botaniske žadnostki ze wšěch kóncow swěta. Tak mjez druhim 300lětny wolijowc z mjenom „Old Lady Olivia“, złotu cedru z Himalaje abo andiske jědle ze Chile a z Argentinskeje. Hakle krótko do wotewrjenja zesadźane buchu wysoke japanske Sawara-cypresy, kotrež dyrbja tohodla hišće z powjazami stabilizować. Jörg Kohout, mějićel štomownje ze samsnym mjenom, je ju z jedneje ze swojich pućowanjow po swěće sobu přinjesł a w štomowni plahował.

Kak ze stawizny wjeski Miłoraz wopisowacymi objektami wobchadźeja

Sewjernje Slepoho, mjez Lěšćanskim a Dźěwinskim pućom, nastawa Nowy Miłoraz. Hač do lěta 2024 ma přesydlenje wobstejaceje wsy Miłoraz wotzamknjene być. Wo to prócuje so předewzaće Łužiska energija a milinarnje (LEAG), kotrež wothłosuje so z Trjebinskej gmejnu, z wobdźělenymi wobydlerjemi a gmejnu Slepo, kotraž budźe nowa domizna za přesydlenu wjes Miłoraz. W Miłorazu, kotryž bu w lěće 1377 prěni raz naspomnjeny, namakamy dopomnjenske hódnoty a tójšto twarjenjow pod pomnikoškitom. „W lisćinje kulturnych pomnikow Swobodneho stata Sakskeje je 19 twarjenjow we wosom objektach zapisanych“, wuswětla referentka za zjawnostne dźěło kaž tež medijowa a wobydlerska społnomócnjena Sakskeho krajneho zarjada za hladanje pomnikow Sabine Webersinke. „Hladajo na kulturne pomniki jedna so wo wojerski pomnik, wo jednotliwe twarjenja kaž kładźite bróžnje, bydlenske domy w klinkerowym stilu a wo štyri burske statoki.“

Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (37)

Ličby su abstraktne matematiske objekty, kotrež su so w stawiznach čłowjestwa z předstawow wo wulkosći a mnóstwje wuwili. Tola nic jenož matematika, tež fundament stawizniskeje wědy su daty a ličby. Woboje, matematika a stawizny, běštej a wostanjetej bytostna zaběra wuměnkarja, Eckharda Klimana.

Kolebka agilneho Wudworčana steješe před 70 lětami w Biskopicach. Wot 1953 bydleše swójba we Wudworju, hdźež zastupi Eckhard 1958 do šule we Worklecach. Po wuspěšnym złoženju abitury na Kamjenskej rozšěrjenej wyšej šuli studowaše wón pedagogiku a bě hač do wuměnkarskeje staroby wučer za matematiku we Worcynje, w Budyšinje a Pančicach-Kukowje. Z lěta 1974 je z Jadwigu Kmjećec woženjeny. Jimaj narodźištej so dwě dźěsći. Eckhard, kotryž je sej mjeztym serbšćinu poměrnje derje přiswojił, jara na to dźiwaše, zo buštaj wobaj synaj serbsce kubłanaj.

Tereza Martinowa je z mandźelskim Worklečansku pjekarnju přewzała a ju wuspěšnje do přichoda wjedźe

We wjeskach našeje wokoliny mamy lědma hišće wobchody, kotrež ­poskićeja potrjebu za wšědny dźeń. Tu mamy sej wobstarać we wjetšich nakupowanskich srjedźišćach. Zwostali su we mnohich wjeskach hišće pjekarjo a tych sej wšitcy česća, wosebje na kóncach tydźenja a k wulkim a wjetšim swjatym dnjam. Potom tworja so před pjekarnjemi ­husćišo dołhe rynki čakacych kupcow. Mjeztym je sej tež kóždy ­„swojeho“ pjekarja wupytał a sej toho wudźěłki a poskitk chwali.