Helski swar dóstach sej njedawno wot hnydom dweju sportoweju přećelow staršeho semestra: wot prěnjeho sobotu dopołdnja před sakristiju w Ralbicach, wot dalšeho njedźelu dopołdnja po Božej mši před Róžeńčanskej swjatnicu. Njedźelna huntora, kiž je so na moje rozžohnowanje a witanje ministrantkow a ministrantow hóršiła, pak sej hnydom konter zapopadny. Pječa běch přemjelčo rěčał a lěpje mikrofon wužiwać dyrbjał. Tukam pak kruće na to, zo njeměješe kemšer swój słuchanski nastroj sobu.
Njewšědne časy kazaja sej njewšědne naprawy a kreatiwne ideje. Wjele sportowych podawkow bu wotprajenych abo do nazymy přesunjenych. A smědźa-li tola być, da pod krutymi hygienowymi předpisami. Swobodny stat Sakska je aktualizowane postajenja wudał. Pod dypkom 10 steja wažne informacije za sportowe towarstwa a fitnesowe centery.
Nimo powšitkownych předpisow je kóždy sportowy zwjazk, tak tež wolejbulowy, hišće přidatne poručenje wudał. Porno znatym předpisam hygieny dyrbja wolejbulisća kóždy bul po treningu desinficěrować resp. dokładnje wučisćić. Je-li móžno, dyrbja trening abo dźělne zwučowanja wonka přewjesć. Za wubědźowanja płaći přeco hišće zakaz přihladowarjow. Tež mustwa maja na maksimalnu ličbu wosobow kedźbować. Tak je za kóžde jenož wěste mnóstwo trenarjow a zastaraćelow dowolene. Je to wužadanje za kóždeho jednotliwca.
Lubi čitarjo, poprawom wšak chcych so tule zaso raz na naš kuriozny koparski swět wusypać. Wosebje w času korony je wšak so wón a su so tež jeho zamołwići zaso raz wot najlěpšeje stronki pokazali – kedźbu, ironija! Potom pak běše mój kolega Tomaš Faska dźens tydźenja spěšniši a je tu hižo wobšěrnje swoje mysle nastupajo tónle system zapodał. Pod smužku – telko chcył hišće dodać – njedźiwam so, zo su jako prěnje zaso kopańcu hrali – a to prjedy, hač su scyła wukazy zjawneho žiwjenja zaso wolóžili.
Pokazało so tež je, hdyž wo pjenjezy a priwilegije dźe, su sej samo funkcionarojo konkurěrowacych towarstwow přezjedni. Rummenige, Watzke a co. su dźě wšitcy zjawnje na restart kopańcy tłóčili a při tym swoje dobre zwiski k politice wužiwali.
Jutře by tak daloko było – połna Mnichowska Allianz-arena a miliony ludźi před wobrazowkami bychu sćěhowali, kak swětowej mištraj lětow 2014 a 2018, Němska a Francoska, do najwjetšeho europskeho koparskeho turněra startujetej. A sam bych so hižo wjeselił na swój dowol přichodny tydźeń w Korutanskej. Tu chcych sej hry serbskeje wubranki na europeadźe wobhladać a zdobom składnosć wužić, ze swojim najlubšim sportowym nastrojom, kolesom, sej wuchodne Alpy w Korutanskej a Słowjenskej wotkryć. Konjunktiw „bych“ a „chcych“ tele dny jara husto w zwisku ze sportowymi zarjadowanjemi wužiwamy. Fleksibelnosć je tuchwilu bjezdwěla jedna z najbóle prašanych kajkosćow pola sportowcow a organizatorow. Za mjezynarodny koparski wulkowjeršk – kaž je to za mnje jako Serba europeada – wopokaza so nětko jako lěpšina, zo přewjeduja ju jenož kóžde štyri lěta. Tak je poměrnje lochko móžno ju wo cyłe lěto přesunyć.
,,Štóž z was je bjez winy (hrěcha), njech ćisnje prěni kamjeń ...“ Tele wuprajenje z biblije drje kóždy znaje, ale najmjenje na sebje samoho poćahuje. A w zwisku ze sportom cyle wěsće docyła nic. Na zbožo w našich regionach kamjenjowanje zasudźeneho/zasudźeneje njeznajemy, w někotrych krajach pak je dźensa hišće nałožuja. Smy tuž wo wjele lěpši, dokelž kamjenjowanje zasudźamy a njepraktikujemy? Ně, nažel nic! Smy namakali nowu formu kamjenjowanja, wotměwacu so w medijach, a to z jara wulkim wotmachom tež na polu sporta. Tuchwilu sobu najznaćiši wopor je Ralf Minge, kotremuž wumjetuja, zo je z pjenjezami wopak wobchadźał, njewudawajo za nakup nowych koparjow Dynama Drježdźany. Zabyli su někotři jeho zasłužby, jako wjedźeše přez lěta towarstwo z čerwjenych ličbow do solidneho dźensnišeho stawa. Sym wćipny, kak so wšitko wuwije, kak fanojo reaguja, kak mustwo reaguje, jeli to docyła smě.
Jako minjeny tydźeń pola přećela na zahrodźe kołbaski pražachmy a sej načolnu hru zwjazkoweje ligi mjez Dortmundom a Mnichowom wobhladachmy, běše nimale wšo perfektne: Słónčko rjenje swěćeše, kołbaska bě jara słódna a bjesada lóštna. Štož pak w telewizoru běžeše, bě zrudne. Z mojeho wida je wopačne mustwo dobyło. Dokelž přihladowarjo w stadionach njejsu, wupadaše wšo bóle za testowej hač za dypkowej hru. Njemějach w druhim połčasu scyła wjac přewulki lóšt, partiju dale sćěhować. Tež čorno-žołte derbyjowe dobyće 4:0 přećiwo módro-běłym susodam z Gelsenkirchena srjedź meje njeje mje wulce zwjeseliło. Bjez fanow nima za mnje lětuša sezona tajku hódnotu kaž hewak. Statistiki drje njełža a měnja, zo su hry podobnje intensiwne a spěšne kaž do korony. Dwubojow je po zdaću samo wjac a wuslědki su zdźěla tež jara překwapjace. Najebać to pak njemóžu so prosće z tučasnej kopańcu spřećelić, dokelž njewuwiwaja so we mni začuća, kajkež bych z realnymi přihladowarjemi w stadionje měł.
„Absolutny njezmysł, to je farsa! Skónčnje pak je čas abstinency nimo.“ Tajke a podobne běchu wuprajenja w horcych diskusijach w přećelskich kruhach wokoło starta zwjazkoweje koparskeje ligi po tak mjenowanym „lockdownje“. Na kóždy pad pak zaso za bulom honja. Wuměnjenja su kuriozum, přihladowarjo w stadionach wězo žani njejsu. Prawa koparska atmosfera wšak hinak wupada.
Hač so hygienowy koncept Němskeho koparskeho zwjazka (DFB) hač do kónca hrajneje doby wuspěšnje přesadźi, so pokaza. Na kóždy pad eksistuja hižo nětko wulke twarnišća. W Drježdźanach na přikład hišće žane koparske hry njejsu. Pozitiwneho koronapada dla njemóže tučasny posledni tabulki druheje zwjazkoweje ligi docyła do jednanja zapřimnyć. Prašenje je, što so stanje, hdyž towarstwo wirusa dla žanu dalšu hru wjac přewjesć njemóže? Snano tež zamołwići z tajkim padom liča a tak klasu zachowaja. Šibałc to, kiž sej tajke něšto lóze mysli.
Tak kaž w zjawnym žiwjenju zaćehnje tež w sportowym wobłuku krok po kroku zaso wěsta normalita. Wo tajkej, kaž ju znajemy, pak dawno hišće rěčeć njemóžemy. Předpisy a škitne naprawy su tučasnje hišće jara wobšěrne, štož pak je situaciji přiměrjene. Tuž je dale wažne, zo so we wěstej měrje po nich mamy. Jeli kóždy tak rozsudźi, kaž sej sam mysli, drje nastanje mjenje abo bóle wulki chaos. A tajki nichtó z nas nochce.
Tež nastupajo trening, wšojedne w kotrej sportowej družinje, płaća krute prawidła a postajenja. Na nje dyrbimy so dźeržeć, wšako tak sebje a druhich škitamy. W tym nastupanju sym minjene dny tajke a tajke wobkedźbowanja činił. Zamołwite sportowe zwjazki, kaž DOSB a DFB, su konkretne papjery a koncepty wudali, w kotrychž móža so trenarjo a nazwučowarjo informować.
84 procentow mjenje dochodow formula 1 ma – tak steješe pjatk w powěsćach. Nětko hižo na to tukaja, zo budu někotre předewzaća w najwuznamnišej klasy motorsporta přestać dyrbjeć, dokelž njemóža je bjez pjenjez financować. Dilema to – a zdobom dalši krok, kiž wjedźe k wjetšej wostudźe na wubědźowanjach. Formula 1 njeje dawno hižo tak atraktiwna kaž před 15 do 20 lětami. Tehdy bě sobotniša rozmołwna tema kopańca, njedźelu wjerćeše so wona kołowokoło awtowych wubědźowanjow. Štó wě, što budźe z nowej sezonu a hač trjechi, zo chce Lewis Hamilton k Ferrarijej? Chibazo je to taktika, kotraž ma w času tajkeje dołheje přestawki k wjace rozprawam wjesć. Njeje pak to zdobom tež šansa, snano sej koncept hišće raz přemyslić, předźěłać a nowe ideje zapřijeć? Telko chwile k tomu najskerje tak spěšnje wjace njezměješ.
Prawdźepodobnje njebudu wšitke fakty mojeje dźensnišeje kolumny hižo aktualne, dokelž spisach ju něšto dnjow do tohole wudaća. Swět so runje jara spěšnje měnja. Nimale wšědnje słyšimy wo nowych wuwićach a rozsudach w zwisku z koronapandemiju. To płaći tež za sportowy swět a wosebje motorsport. Minjene lěta běch w tym času hižo połnje w sezonje. Nětko je wšitko hinak. Ale porno wotprajenym wulkozarjadowanjam we wobłuku motorsporta je často rěč wo tym, zo terminy na druhu połojcu lěta přestorčeja, na přikład formulu 1 abo MotoGP. Ale z kotrych přičin tak zdźeržliwje postupuja? Hłownu rólu hraja tež tu pjenjezy. Tajke globalne zarjadowanja su jara wobšěrnje organizowane a z komplikowanymi zrěčenjemi zwjazane. Jedna so wo hoberske mnóstwa pjenjez, přewažnje wot sponsorow, wo wabjenje a wusyłanske popłatki telewizijnych stacijow. A štóž nětko jednotliwe zarjadowanja abo cyłe serije wotpraji, dyrbi za straty zwjetša rukować.