Wutrajnostny sport je dale a popularniši. Ultra-distancy su drje přeco hišće chětro eksotiske, ale tež wone maja dźeń a wjace přiwisnikow. W zašłych lětach stachu so na tym polu w kolesowanju tak mjenowane „selfsupported“-wubědźowanja jara woblubowane. Kak móžeće sej wubědźowanje „bjez přidatneje pomocy“ předstajić? Kolesowarjo podawaja so na tajkim na čary 1 000 do 4 000 kilometrow! Wšako dźe wo wutrajnosć. Wšitcy zhromadnje startuja, a čas běži. Wšojedne hač kolesuješ, abo sej na busowym zastanišću krótki spar popřeješ. Hakle, hdyž sy w cilu, so tež čas stopuje. Čara wot starta do cila je pak předpodata pak dyrbiš sej ju sam planować. Mjeztym maš zwjetša někotre kontrolne dypki, na kotrychž dóstanješ kołk do wubědźowanskeje knižki, a dale dźe. Tajke wubědźowanje sej wot kolesowarjow tójšto žada.
Swój třeći dźěl stawiznow wolejbula na serbskich šulach započinam dźensa z wurězkami přinoškow nowiny Sächsische Zeitung. W decembru 1970 tam pisachu, zo wuhotowa rada wokrjesa Budyšin, wotdźěl ludowe kubłanje, za B-šulerjow (5. a 6. lětnik) wolejbulowy turněr šulow. Dobyła je Serbska PWŠ Budyšin z hrajerjemi M. Kowar, D. Nawka a M. Korjeńk, a to wot wosom startowacych šulow. W januarje 1971 wuhrachu druhi raz pokal Domowiny za samsnu starobnu skupinu w Budyšinje. Bjez poražki přesadźichu so wolejbulisća Dynama Mišno, tehdyšeho mištra NDR. Wurjadne 4. městno mjez wosom cyłkami zawěsćichu sej serbscy hólcy (hlej horjeka), kotřiž trenowachu a hrajachu za SWW Budyšin. A šěsć lět pozdźišo tworjachu woni zhromadnje z Borisom Dobrowolskim a Tomašom Fasku žro mustwa Jednoty Budyšin na NDR-mišterstwach młodźiny A w Ueckermündźe. Mišter sta so znowa Dynamo Mišno, a mjez wosom finalistami docpěchmy my Budyšenjo 7. městno.
Wone su za mustwowy sport njeparujomne, wšojedne hač za mjetańcu, basketbul, lodohokej, wolejbul abo kopańcu. Hrajerki a hrajerjo doběža sej z ličbu na trikoće na hrajnišćo.
Je zajimawe sej woznam ličbow sportowych družin wobhladać. Pohladajmy raz na někotre ličby w kopańcy, kotrež su wosebje popularne a zdźěla prawe marki. Lubowarjo kopańcy hnydom wědźa, što resp. štó so za skrótšenku CR7 chowa. A štóž so hišće dokładnišo wuznawa, znaje tež matematisku formulu 1+8. A při tajkich formulach wostawajo wěmy, zo je 11×11=121. W kopańcy mamy wšelakore njewšědnosće ličbu na trikoće nastupajo. Zwjetša tči za tym pak kuriozna pak chutna stawizna. Najznaćiši přikład za namakanje ličby z pomocu matematiskeje formule je Iván Zamorano. Wón dyrbješe 1997 „swoju“ 9 Cristianej Ronaldej přewostajić. Na to rozsudźi so Chilčan za ličbu 18 a staji mjez ličbje znamješko +, z čimž je matematisce zaso swoju 9 měł.
„Wjele zda so njemóžne ...“, spěwaše Józef Brězan na serbskej pop-operje, kotraž měješe zašły pjatk swoju premjeru w Chróšćanskej „Jednoće“. Tak pesimistiske, kaž tele linki na prěni pohlad tež klinča – pohladam-li do Serbow –, sym přeco zaso zadźiwany, što wšitko je pola nas móžno! A to nic jenož na polu sporta, mnohe wěcy samo paralelnje. Chróšćan Józef Donat na přikład je wčera tohorunja na pop-operje wustupił. Do toho pak je hišće za SJ Chrósćicy II přećiwo Wojerecam kopački šnórował a tam, kaž so za nadběhowarja słuša, tež wrota třělił. Chróšćenjo dobychu hru ze 4:0. Palc horje!
Lěćna přestawka je nimo, sportowe sezony zaso startuja respektiwnje du do poslednjeje horceje fazy před zymu. Za Budyskich kolesowarjow je spočatk septembra stajnje rjane dožiwjenje a mjeztym hižo tradicija, wobdźělić so na čěskim wubědźowanju Tour de Zeleňák, kotrež wjedźe wot Rumburka stajnje horje a dele po Šluknovskim wuběžku. Lětsa je so za Budyšanow wosebje wudaniło, dokelž docpěchu jedne cyłkowne dobyće a jedne druhe městno w starobnej klasy w sylnje wobsadźenym a tež wot čěskich medijow přewodźenym wubědźowanju.
„Ta jedna wěc přez wostanje, Dynamo Drježdźany nihdy njezańdźe ...“. Takle drje so lědma hdy spěwa, hačrunjež ma mustwo čorno-žołtych tež w Serbach tójšto přiwisnikow. Hdy pak so poprawom tajke přiwisnistwo wutwori, hdźe ma kolebka zahoritosće swoje městno? Měnju, zo twori so tajki zajim za wěste mustwo abo sportowu družinu hižo w zažnym dźěćatstwje. Wězo je tam wliw wobswěta, staršeju abo dalšich swójbnych rozsudny, haj směrodajny. Tak bě tež w našej swójbje zahe jasne: Naše mustwo je Dynamo Drježdźany. Žane druhe njeměješe tež najmjeńšu šansu někajkeje sympatije, ale wo fanatizmje nochcu tu rěčeć. Što to nětko konkretnje rěkaše, być zahority fan mustwa ze sakskeje stolicy? Dopominam so na wšelake podawki, kotrež su wusko zwjazane z hrami koparjow trenarja Fritzscha. Tak sedźachmy w awli internata w Małym Wjelkowje a mjerzachmy so nad dwójce přěhratym dwubojom Geyera a z toho rezultowacych wrotow za mustwo z Mnichowa.
Předwjeselo na prěnju hru sezony we wokrjesnej wyšej lize běše předposledni kónc tydźenja pola mje chětro wulke. A jako Sokoljo z Ralbic jara dobreho přećiwnika z Łaza/Běłeho Chołmca w poslednich mjeńšinach z 2:1 přewinychu, bě wšo to zaso tu, štož w minjenych měsacach parowach – napjatosć hač do kónca, pozitiwne kaž tež negatiwne emocije a wulke wyskanje ze sobuhrajerjemi a přiwisnikami Sokoła. Najebać dobyće pak podach so z kolesom zaso trochu zrudny na dompuć, wšako běše to tež prěnja dypkowa hra bjez našeje starodawneje, wulkeje a nostalgiskeje tribuny. Tutu wšak su před něšto tydźenjemi wotbagrować dyrbjeli, dokelž dźeń a bóle rozpadowaše. Strach před móžnym njezbožom bě zamołwitym Sokołam prosće přewulki a tak bě to skónčnje tež prawy a najrozumniši rozsud, so z njej rozžohnować. Přiwisnicy profijowych klubow husto měnja, zo je stadion a wosebje stajna tribuna jich druha bydlenska stwa, dokelž dožiwjeja na njej wulkotne wokomiki.
Skónčnje, haj skónčnje zaso na našich hrajnišćach za bulom honja. Zwjeselace to za wšitkich aktiwnych ale tež za přihladowarjow. Tak dožiwich wosobinsce zazběh do wokrjesneje wyšeje ligi. Jako sudnik běch we Wachauwje zasadźeny. Domjace mustwo je wšitko derje spřihotowało. Něhdźe 130 přihladowarjow wobhlada sej jasne dobyće přećiwo Kulowčanam. Na kóncu rěkaše wuslědk 6:1. Snano wo dwoje wrota přewysoko. Na kromje diskutowachu wo zańdźenych měsacach, ale tež wo přichodźe. Wšitcy sebi přeja, zo so amaterska kopańca přez cyły hrajny čas přewjedźe. Njerjany zazběh wotmě so we Wojerecach. W hrě mjez Wojerowskim FC a Póst Germaniju Budyšin bu domjacy kopar wot Budyskich fanow swojeje čorneje barby kože dla křiwdźeny. Sudnik situaciju prawje posudźowaše a hru dočasnje zakónči. Nětko dyrbi so Zapadołužiski koparski zwjazk z tutym padom rozestajeć. Na kóždy pad dyrbi njeznjesliwy podawk kruće chłostany być.
Znowa je so horstka Serbow z Budyšina a wokoliny z kolesom do Južnych Alpow nastajiła, zo by tam kilometry po horje horje a zaso dele smaliła. Mjeztym je to hižo z tradiciju, zo jeno štyri abo pjeć dnjow intensiwnje kolesuja. Wčera su so z Dolomitow nawróćili, hdźež běchu sej přirodu na kole wotkryli.
Dale na serbske wsy. Kóždu póndźelu mjeztym młodźina tradiciju haji, zo so tohorunja na puć poda – a to na městnosć, hdźež je Satkula-bičtura. W času prózdnin je to stajnje póndźelu wječor tajke něšto kaž mały wjesny swjedźeń na serbskich bičwolejbulnišćach. Sta ludźi přichwataja sporta dla, ale tež na bjesadu. Dźensa, runje, hdyž tele linki čitaće, su młodźi a starši po puću do Radworja. Tam při sportnišću su samo ekstra druhe hrajnišćo spřihotowali, dokelž jedne mjeztym wjace za póndźelniše turněry njedosaha. To rjane poprawom je, zo wo ničo njeńdźe. A tola přijědźe telko serbskich młodych sportowcow, kotřiž maja lóšt so hibać.
Před runje lětom jewjach so na foće swojeje kolumny prěni raz ze škitnym nahubnikom. Tehdy sej myslach, zo budźe to jónkrótne a w přichodnym přinošku budźe to zaso zwučeny wobrazk. Běchmy runje w prěnjej žołmje pandemije, a nichtó njeje z tym ličił, zo so korona tak dołho dliji. Nětko so wšelake wobmjezowanja powólnjeja. Tak njetrjebamy na přikład při nakupowanju žadyn škit za hubu a nós. Přičiny tuchwilnych wolóženjow njemóžu sej wuswětlić. Snano dyrbi so ludźom w prózdninskim času něšto skićić, zo bychu po nawróće z tu- a wukrajnych wočerstwjenišćow swój křižik na prawym městnje wolerskeje lisćiny sadźili. Po mojim měnjenju je riziko dalšeje žołmy wotwidźomne, a ludźo su w tym nastupanju přelochkomyslni. Njejsym pak žadyn eksperta na tym polu, čehoždla wěnuju so radšo temam, w kotrychž so trochu lěpje wuznawam.