Budyšin. Prof. dr. Theres Matthieß, junior-profesorka za empiriske slědźenje wo demokratiji na uniwersiće w Göttingenje, přednošuje štwórtk, 4. septembra, w 19 hodź. w Kamjentnym domje wo temje „Mjez politiskej njespokojnosću a nowej kulturu politiskeho sobuskutkowanja“. Drježdźanjanka zaběra so mjez druhim z dźeń a bóle so pozhubjowacej rólu klasiskich demokratiskich stronow w Němskej. Dźensa su strony za mnohich přeelitarne, přemało transparentne a so přejara na wukonjenje mocy fiksěruja. Referentka wotmołwi na prašenja kaž: Što strony poprawom su? Kotre funkcije wone maja a što su jich słabosće? W diskusiji po přednošku chce so prof. dr. Theres Matthieß zhromadnje z přitomnymi wo wotewrjenych prašenjach wuměnjeć: Kak wupada demokratija přichoda a što su móžne nowe puće politiskeho wobdźělenja.
Ruska aktiwistka porěči
Do bydlenja so zadobyli
Kamjenc. Dotal njeznaći su so njedźelu do bydlenja na Blücherowej w Kamjencu zadobyli. Tam pokradnychu wěcy w hódnoće něhdźe 430 eurow, mjez druhim powerbank, časnik a słónčne nawoči. Wěcnu škodu paduši naparali njejsu. Zastojnicy sej městno njeskutka dokładnje wobhladachu. Kriminalna słužba policije pad přepytuje.
Běła Woda (AK/SN). „Po lěće 1990 dyrbi naše město druhi raz wulku změnu strukturow zmištrować“, wuzběhny Dieter Lößner (CDU) na swjatočnosći składnostnje 90. róčnicy spožčenja měšćanskeho prawa minjeny štwórtk na měšćanskim torhošću. Lößner, kiž bě wot 1990 do 2001 měšćanosta Běłeje Wody, dopominaše so na prěnje lěta po padnjenju murje, jako bě „w měšćanskim zarjadnistwje naraz šěsć decernatow a 20 hamtow, w kotrychž je wjace hač 1 000 ludźi dźěłało“. Porynsko-westfalske partnerske město Brühl je Běłej Wodźe tehdy z personalom a fachowej poradu poboku stało. Partnerstwo hač do dźensnišeho wobsteji. Zastupowaca měšćanostka města Brühl běše na swjatočnosć přichwatała a zwurazni w swojich postrownych słowach: „Měšćanske partnerstwa přisporjeja mjezsobne zrozumjenje a zadźěwaja njedorozumjenjam. Z tym přisporjeja zdobom swobodu, demokratiju a tolerancu w našim kraju.“
Wojerecy (AK/SN). We Wojerowskim klinikumje „Łužiska jězorina“ su minjeny pjatk dalši zakład za wjace swójskeho mediciniskeho fachoweho dorosta połožili. „1. septembra móžemy naše třilětne wukubłanje na hladarku abo hladarja z cyłkownje 49 wukubłancami w dwěmaj rjadownjomaj zahajić. Telko požadarjow dotal hišće měli njejsmy“, nawodnica mediciniskeje powołanskeje fachoweje šule klinikuma Heike Kalkbrenner na poswjećenju nowych wukubłanskich rumnosćow na Lipowym puću 43 podšmórny.
Dohromady 200 000 eurow je přenajer, předewzaće za management imobilijow VAE tzwr, za natwar noweje mediciniskeje powołanskeje fachoweje šule na cyłym poschodźe twarjenja inwestował. Za 100 000 eurow je klinikum sam potom rumnosće technisce wuhotował. Za wukubłanje zamołwići chcedźa ličbu wukubłanskich městnow dołhodobnje wot 50 na 150 zwyšić. Tuchwilni přichadźeja wukubłancy předewšěm z Wojerec a wokolnych gmejnow kaž tež z Grodka a ze Złeho Komorowa. Jich wuwučuje dohromady dźewjeć fachowych wučerjow.
Swjedźeń swěčkow w hrodowym parku w Njeswačidle je stajnje zaso wjeršk w protyčce mnohich ludźi. Lětsa wužichu organizatorjo składnosć, zo bychu na swjedźenju architektonisku parličku wotkryli.
Njeswačidło (MČu/SN). Třeći swjedźeń swěčkow běchu minjenu sobotu w baroknym hrodźe w Njeswačidle zarjadowali a z tym mnohich wopytowarjow přiwabili. Nimo koncerta Salonowych filharmonikarjow z Lipska bě poswjećenje noweje wodoweje fontany z hudźbnym wobrubjenjom wosebity podawk w parku hroda. Ideju wodotryska bě Njeswačanska kolesowarska a pućowanska skupina loni při wulěće do Minakałskeho hrodu zrodźiła. Tam mjenujcy wuhladachu wodowu fontanu, kotraž w takće hudźby pryska. Poněčim zrawješe myslička: „To by tola tež něšto za Njeswačidło było!“ Dokelž su wodotryski a wosebite fontany za zelenišća baroknych hrodow typiske, so tuta ideja perfektnje do hrodoweho parka hodźeše.
Domowina je spočatk apryla we Wulkich Zdźarach rěčny projekt DOMOJ zahajiła. To je intensiwny kurs serbšćiny, kiž dźewjeć měsacow traje. Dohromady dwanaće wobdźělnikow wuknje zhromadnje w tak mjenowanym rěčnym hnězdźe. Přichodny čas jich w našim wječorniku předstajimy. Marco Di Sarno chce so bjez pomocy serbsce rozmołwjeć móc.
(Domojnik, tak so wobdźělnicy rěčneho hnězda projekta Domoj mjenuja, předstaja sam sebje w formje interviewa.)
Štó sy a čehodla sy tu mjez nami?
M. Di Sarno: Rěkam Marco Di Sarno a sym po wokołopuću z Badensko-Württembergskeje přez Berlin do Budyšina přišoł. Mój luby nan je Neapelski hospodarski ćěkanc (tehdy rěkaše to hišće hóstny dźěłaćer), kiž je sej rjanu němsku blondinku namakał. (Ale běše poprawom skerje wona, kiž je jeho namakała.) W Berlinje sym staršiskemu přikładej slědował a w lěće 2022 z rjanej serbskej blondinku do jeje domizny přećahnył. Tuž sym dźensa prěni „Italošwab“ w serbskim kraju (druheho znajmjeńša hišće zeznał njejsym).
Čehodla w projekće DOMOJ sobu činiš?
AfD je w Ohornje dobyła
Ohorn. W Ohornje su zawčerawšim noweho wjesnjanostu wolili. Kandidat AfD André Kämpfe je wólby dobył. Wón měješe jenož mało hłosow wjace hač jeho konkurent Uwe Baldauf (njestronjan). Kämpfe dósta 531 hłosow wolerjow, Baldauf pak 519. Wólbne wobdźělenje wučinješe 55 procentow. Zastojnstwo ma so na čestnohamtsce wukonjeć.
Dalša kandidatka w Njeswačidle
Njeswačidło. Na wólbnym lisćiku za wólby noweho wjesnjanosty njedźelu w Njeswačidle steji jenož jedyn kandidat: Martin Scholze ze susodneje gmejny Bóšicy. W tajkim padźe maja wolerjo prawo, dalše mjeno na lisćik napisać. Juliane Mazalla z Łuha, mać třoch dźěći a rěčnica na wěrowanjach a chowanjach, je nětko zwólniwosć zwurazniła, so wolić dać.
Překwapjenka za „šwejkologow“
Nic jenož na wsach, ale tež w městach maja mnozy doma skót. Něchtóžkuli nimo toho drobny skót plahuje. Wšitcy so wo strowotu swojich lubuškow prócuja. K tomu přinošować chce naša serija z pokiwami z weterinarneje mediciny. (64)
Kruwa je najzbožowniša, hdyž móže so cyły dźeń woměrje swojej najlubšej činitosći wěnować – žranju. Přerěznje 16 do 20 kilogramow picy to wšědnje je. Něhdźe 6 do 12 hodźin wob dźeń wona žerje a 8 do 14 hodźin žuwa (wiederkäuen) a wotpočuje, zo by picu prawje požiwała.
Tak móžeš hižo přez ryzy wobkedźbowanje přijeća picy kruwow zwěsćić, hač so jim derje dźe abo nic.
Bjez dźiwa tuž, zo rži burej alarmowacy zwónčk we wušomaj, hdyž skoćo raz bjezlóštnje před picu steji a nježuwa. Přičiny tajkeho zadźerženja su wšelake. Wot powšitkowneje infekcije přez bolosće cyle druhdźe hač k mylenjam metabolizma (Stoffwechselstörung) je wšitko móžne.
Njech dźe nam dźensa wo problem bjezposrědnje w klamje howjadow. Při tym hrajetej dwě bakteriji rozsudnu rólu, a wobě matej podobne mjeno actinobacillus a actinomyces.