Zajimawostka wo Kaščanskim wićežnym kuble
Minjene dny sy w Serbskich a druhich nowinach zaso časćišo anonsu čitał, zo móžeš sej na „Wićežnym kuble w Kašecach“ truskalcy sam našćipać. Jedna so wo bywše klóšterske wićežne kubło. Tajkich měješe klóšter Marijina hwězda we wosom wsach. Mnohe z nich běchu zdźěla někotre razy dźělene, tak zo běchu na přikład w Chrósćicach štyrjo wićežni burja a we Wudworju dwaj. Wićežni kublerjo běchu zamóžni a zdźěla samo bohaći. Při wuwjazanju z roboćanstwa po lěće 1832 zapłaćichu woni swój podźěl nimale 15 000 toleri klóštrej naraz w hotowych pjenjezach. Kaščanske wićežne kubło bě wot lěta 1733 we wobsydstwje z Kukowa pochadźaceje Čochec swójby. 1806 woženi so z Hornjeho Wunjowa pochadźacy Jan Smoła z Madlenu, druhej dźowku Mikławša Čocha, na Kaščanske wićežne kubło. Lěće pozdźišo sčinito samsne jeho bratr Handrij, woženiwši so nětko z Hanu, najmłódšej sotru Madleny. Handrij Smoła pak zasydli so ze swojej žonu na swojeje maćernym kuble w Hruboćicach, hdźež zawostaji, zemrěwši lěta 1827, wudowu, dweju synow a dźowku. Syn Mikławš Matej woženi so 1840 z Katu, dźowku Mikławša Rjenča z Čěškec.
Serbja poprawni dobyćerjo europeady
Impresije z koparskich europskich mišterstwow awtochtonych narodnych mjeńšin w Južnym Tirolu
Serbskej koparskej wubrance žonow a muži drje na lětušej 3. europeadźe, koparskich mišterstwach awtochtonych narodnych mjeńšin Europy, njejstej wo prědnje městna sobu wojowałoj, přiwšěm stej wulke připóznaće a sympatije mnohich domoródnych, hosći kaž tež dalšich akterow turněra žnjeli.
Předewšěm mamy so za to „dwanatemu mužej“, blokej serbskich přiwisnikow, dźakować. Hdźež běchu serbske barby widźeć, w stadionach tribuny połne a mócne pohonjowanje słyšeć, da rěkaše: Serbja hraja! Tam sej dojědźemy, tam so něšto stawa! A tak tež bě.
Małe dźěleza wulke awta
Wopyt w Bóščanskej tworni Zeibina
Zawod z tradiciju w dwurěčnej Łužicy je Bóščanske předewzaće Zeibina Kumštnomaćiznowa technika tzwr. Lětsa je tomu 50 lět, zo je so tam swójbny zawod zasydlił. Wo stawiznach a wuwiću předewzaća zastupjer druheje generacije po załožerju Jürgen Zeibig žiwje a hordźe powěda.
Nan Walter Zeibig je hižo spočatk 50tych lět minjeneho lětstotka pod mjenom Zeibig Plast Erzeugnisse dźěle z kumštnych maćiznow za tehdyše slědźišćo w Rossendorfje pola Drježdźan produkował. Te wuwi nowu tykačku, za kotruž mějachu Zeibigec přistajeni wotpowědne dźěle zhotowjeć. Jako pak dósta firma wulki nadawk Drježdźanskeho zawoda Robotron, njehodźeše so trěbne mnóstwo dźělow hižo na tele wašnje docpěwać. Předewzaće a zamołwići te- hdyšeho Drježdźanskeho wobwoda pytachu za móžnosću, předewzaću dać wotpowědnu twornju, hdźež móhli nuznje trěbne dźěle zhotowjeć.
Krabat bjez koraktora njedobył
Lětuša inscenacija w Čornym Chołmcu zbudźa hižo lóšt na klětušu
Inscenacija „Krabat a kolebka wěčnosće“ je srjedu swoju premjeru dožiwiła. Z njej zahajichu so 5. Krabatowe swjedźenske hry na ležownosći Čornochołmčanskeho Krabatoweho młyna.
Za fiktiwnu stawiznu wo serbskim kuzłarju tworitej statok a młyn na Krabatowym dworje wulkotnu kulisu. Tam dźiwadźelić wobradźa wosebite wjeselo. To bě tež widźeć na čiłej a lóštnej inscenaciji, kotraž wobswěći wulke dźěle serbskich nałožkow a wotběh wjesneho lěta na serbskej wsy.
Kozoły zaklinčeć dali a připosłucharjow tak zahorili, zo sobu ...
Šusterec statok w Trjebinje je minjeny kónc tydźenja wšěm přećelam hudźby dudow swoje wrota šěroko wotewrěł. Při najrjeńšim wjedrje bě so šwarna ličba hosći na terenje wokoło kładźiteho domu něhdyšeho sławneho dudaka Hanza Šustera (1910–1994) zešła.
Hižo sobotu wječor so skupiny dudakow w přijomnym kole zetkachu a poskićichu hudźbne woptawančka.
„Hońtwjerska powołanska“ rěč w serbskej maćeršćinje z Pawołom Rotu 4
Nastawk wo serbskich hońtwjerjach je bywšeho wučerja Pawoła Rotu pohnuł, wo serbskich zapřijećach hońtwjerjenja rozmyslować. Zhromadnje z nim wěnujemy so tejle zajimawej naležnosći: dźensa mjez druhim konkretnym zapřijećam wokoło gratow hońtwjerjow.
Woprawdźe flinta
Najznaćiše słowo za praskacy hońtwjerski smjertny nastroj w ludowym zrozumjenju je flinta (Flinte). Ale tež w hońtwjerskim słowoskładźe je woprawdźe maš. Mój přećel-hońtwjer měješe tři tajke praskače a sej je napřemo chwaleše. Staroby dla je so hońtwy wzdał a je předał. Wěnujmy so trochu tomule hońtwjerskemu gratej.
Serbja maja kulturni posoljo być
Na wopyće pola šefdirigenta Serbskeho ludoweho ansambla Dietera Kempy
Zahroda ze swojej tučnej zelenju a wosrjedź njeje wulka pyšna kastanija mje wobkuzłatej. A wulki w Hornim kraju typiski tykowany dom spožča ležownosći zdobom romantiskosć. „W tajkej wokolinje so tule jako samobydlacy derje čuju“, reaguje 59lětny šefdirigent Serbskeho ludoweho ansambla Dieter Kempe na moje překwapjenje. 1996 bě sej wón ležownosć bywšeho zawodneho dźěćaceho prózdninskeho domu kupił a je tam tójšto wutwarił. We wulkej stwě je wjerch z drjewom wupaženy, stare hrjady pak su dale widźeć.
Twórby wuměłčow najpřeswědčiwiši argument
Wustajeńca serbskeho tworjaceho wuměłstwa w Biskopicach
Smy so na to zwučili, zo njejewi so serbske tworjace wuměłstwo jeno w Budyšinje abo Wojerecach, ale po cyłej Hornjej Łužicy. Tež w Biskopicach pokazuja so nětko serbske wobrazy a skulptury. Přičina, zo so druhe galerije a wustajenišća serbskim wuměłcam wěnuja a so k dwukulturnosći regiona wuznawaja, staji prašenje: Što je so stało? Twórby serbskich wuměłcow su najpřeswědčiwiši argument za tónle zjaw.
Hač do kónca julija maja tež w Biskopicach z wustajeńcu „Ja sym druhi wid“ přiležnosć, so z wuměłstwom Serbow zeznać. Šěsć serbskich wuměłčow wustaja na žurli tamnišeje radnicy a w galeriji Carla Lohsy. Poprawom stej to dwě wustajeńcy. Na žurli radnicy, přefungowanej na wustajenišćo, su twórby Isy Bryccyneje, Maje Nageloweje a Borbory Wiesnerec wustajene. Iris Brankačkowa, Sophie Natuškec a Marion Kwicojc su w galeriji Lohsy prezentne. Na samsnu temu wustajachu wone hižo w Budyšinje.
Čłowjeski poměrwoprawdźite přećelstwo był
Rozmołwa z literarnej wědomostnicu prof. dr. Luciju Hajnec
9. junija wopominachmy 100. posmjertne narodniny spisowaćela Jurja Brězana. Prof. dr. Lucija Hajnec, literarna wědomostnica na wuměnku, je spisowaćela jako jeho swakowa jara derje znała. Z njej rozmołwjał je so Alfons Wićaz.
Kak sće Jurja Brězana zeznała?
L. Hajnec: Krótko do patoržicy 1945 nawróći so mój nan z wójnskeje jatby a zemrě dźeń do njeje. Běch tehdy 16 lět. My tři dźowki běchmy nětko bjez nana a mać bjez muža. Dwě lěće pozdźišo so Jurij Brězan z mojej sotru Ludmilu woženi. Do toho bě mi wón přez dźěło w serbskim młodźinskim hibanju znaty, kotrež so přez jeho skutkowanje spěšnje rozwiwaše. Wón je nam młodostnym do swědomja rěčał, njeorientować so jenož na studij mediciny, ale tež na wučerstwo a druhe powołanja. Tak započach 1947 w Praze sorabistiku/slawistiku studować. Z kwasom z mojej sotru sta so Jurij za mnje móhłrjec z nanowskim přećelom.
Što bě to wosebite čłowjeske na nim?
