WiL: wolóženja a podpěry trěbne

wutora, 20. septembera 2022 spisane wot:

Tuchwilna kriza słabosće energijoweje politiki Němskeje wotkrywa, zo je tuta jednostronsce na nanajspěšniše docpěće naročnych klimowych cilow wusměrjena. Jadrowa energija a wuhlo buštej z wikow stłóčenej, za wěste zastaranje njeje dosć alternatiwow wuwitych. Wotwisnosć wot zemskeho płuna je tak wysoka kaž w lědma druhim kraju Europy. Łužiska hospodarska iniciatiwa (WiL) je wčera pjeć žadanjow w boju přećiwo energijowej krizy předstajiła.

Narok zamołwitych

wutora, 20. septembera 2022 spisane wot:
Zo mjezynarodnje skutkowace předewzaće ze zawodom w Hornjej Łužicy hromadźe ze sakskej statnej kencliju nowinsku zdźělenku zdobom w serbskej rěči rozšěrja, to je naspomnjenja hódne. Připowědźenje japanskeho dodawarja awtomo­bilowych dźělow TDDK, swoju twornju w Nadróznej Hrabowce wobchować a na najwjetši produkowacy zawod elektriskich klimowych kompresorow za wosobowe awta w Europje přetwarić, je za Serbow wosebje zwjeselaca powěsć. Wšako maja tam předewzaćelsku kulturu, do kotrejež je naša maćeršćina zapřijata. A to njeje so stało, dokelž su serbscy sobudźěłacy kruće na tym wobstawali. Skerje je tu narok japanskich zamołwitych, wotewrjeni napřećo cuzym kulturam być, wo wjele wjace wuskutkował, hač wšitke prócowanja wo runoprawne wužiwanje serbskeje rěče we wšelakich zjawnych zarjadnistwach. Rozšěrja-li twornju TDDK w Nadróznej Hrabowce, změja tam snadź zdobom rěčnu swětłownju. Axel Arlt

Nowa twornja za baterije

pjatk, 16. septembera 2022 spisane wot:

Grodk (dpa/SN). Předewzaće skupina ­Altech chce we Łužiskim industrijnišću Čorna Pumpa twornju za dale wuwite ­keramiske baterije twarić. Zawod ma bjez materialijow, kaž stej to litium abo kobalt, ba­terije produkować. K tomu je Altech z Fraunhoferskim institutom za keramiske technologije a systemy (IKTS) dojednanje wotzamknyło, předewzaće wčera zdźěli. Při tym dźe wo baterije za milinowu syć. Nimo toho dóstanje institut slědźerski nadawk ze stron Altech, wuwić wotpowědnu technologiju za produkciju tajkich baterijow.

Planowanje twornje chcedźa hač do­srjedź lěta 2023 wotzamknyć. Prěnja připrawa w industrijnišću ma potom z lětnym wukonom 100 megawattowych hodźin dźěłać započeć.

Wosebitosć tak mjenowanych cerenergy-baterijow je, zo njetrjebaja hižo litium kobalt, kopor abo grafit, rozłoži Uwe Ahrens z nawodnistwa Altech. Nowe baterije wobsteja hłownje z keramiskeje roły, do kotrejež so sel město litiuma zawjedźe. „Wuwiće je absolutnje nješkódne za wobswět a móže so z lokalnje k dispoziciji ­stejacymi mineralemi produkować.“

Dobyćerjow mytowali

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:
Sprjewiny Doł (SN/at). Dwě wobchodniskej ideji z Delnjeje a jednu z Hornjeje Łužicy je Łužiska hospodarska iniciatiwa (WiL) we wobłuku lětušeho 18. wubědźowanja załožerjow eksistency (LEX) mytowała. Tute nazornje šansy zwobraznjeja, kotrež Łužica młodym firmownikam skića. Prěnje myto, załožene wot Inwesticiskeje banki Braniborskeje, spožči jury Ralfej Buderej ze zawoda za předźěłanje dźiwiny a wikowanje z dźiwinu z Derbna pola Gubina (Schenkendöbern). Firma swoje wudźěłki z regionalneho dźiwinoweho mjasa direktnje zwičnja. Kooperatiwna kriminalna hra „Morty‘s Mysteries“, kotruž su w Zhorjelcu wuwili, wudoby sej druhe městno. Hru „móžeš přez kóždy interneta kmany nastroj wot wšudźe z klik & play a bjez někotreježkuli dotalneje wědy hrać“, WiL informuje. Myto je lutowarnja Sprjewja-Nysa přewostajiła. Z třećim mytom, zmóžnjenym wot LEAG, wuznamjenichu wuwiće welomobila z Choćebuza, kotryž lěpšiny e-bika z komfortom wosoboweho awta zwjazuje. Móžeš we wozydle samo sydło za dźěćo instalować. Počesćenje bě minjeny štwórtk w Docku3 w Sprjewinym Dole.

Sankcije su tola dale móžne

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za dźěło Hubertus Heil (SPD) je planowany wobydlerski pjenjez jako naslědnik Har­tza IV zakitował. Zdobom skedźbni wón na to, zo maja potrjecheni winowatosć swoje ­informacije sposrědkować. „Tema wino­watostne sobuskutkowanje wostanje, ale koncentrujemy so na to, štož je woprawdźe trěbne“, wón dźensa w sćelaku Deutsch­landfunk rozłoži. „Ludźo, kotřiž chronisce žane terminy na přikład pola jobcentera njepřiwzaja, maja z prawniskimi sćěhami w nowym systemje ličić.“ Sankcije za po­trjechenych, kotrež swoje winowatosće njespjelnja, su dale móžne. Tola metody wukony skrótšić su wobmjezowane.

Hdyž jenož wo kołbasu njeńdźe

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:

Domjace swinjo jako wšožračk přewodźa čłowjeka hižo dlěje hač 9 000 lět a je tak najstarše wužitne skóćo. Jako dodawar mjasa je wone poboku čłowjeka wjele wotrězkow wuwića nazhoniło. Swinjace mjaso je dźensa w Europje a we wuchodnej Aziji najpožadaniše.

Produkcija swini je w Sakskej wažny dźěl ratarstwa a wučinja z produkciskej hódnotu 100 do 150 milionow eurow wob 4 lěto ně­hdźe 12 do 18 procentow hódnoty skótneje produkcije. To je něhdźe pjeć do wosom procentow hódnoty cyłeho sakskeho ratarstwa.

Po cyłej Němskej wučinja tónle podźěl jenož dwaj procentaj. W Sakskej plahuja přerěznje něhdźe 660 000 swini. Z toho je někak 72 800 plahowanskich swini, 395 000 prosatow a młodych swini a nimale 200 000 kormnych swini. Tele ličby su w minjenych lětach nimale konstantne wostali. Rancy k plahowanju dźerža po 75 procentach we wobstatkach z wjac hač tysac skoćatami. Tu plahuja lětnje wjace hač połdra miliona kormnych prosatow, w Sakskej pak kormja z nich jenož 40 procentow hač k docpěću rězneje wahi, to je 120 kilogramow.

Kotre družiny w Sakskej mamy?

Na turje lět trutow dožiwił

štwórtk, 08. septembera 2022 spisane wot:

Kamjenska syć „3D-Aero“ chce transport tworow z elektrotrutami bjez wobsadki we Łužicy zadomić. Sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD) je nětko tež na lětanišću Lessingoweho města přebywał.

Kamjenc (IF/SN). Wysoki wopyt su na syći „3D-Aero“ wobdźěleni wčera na Kamjenskim lětanišću witali. We wobłuku swojeje „Hospodarskeje tury 2022“ je sakski hospodarski minister Martin ­Dulig (SPD) tam přebywał. Tři dny je minister po puću a informuje so w přede­wzaćach w Drježdźanach, we wuchodnej Sakskej a w Kamjenskim rumje.

Wopyty maja pokazać, z kotrymi faktorami stanu so wuzwolene firmy z pućrubarjemi swojeje branše a kotre iniciatiwy woprawdźity potencial na wikach lubja. Za to su tónkróć wotpohladnje skerje njeznate předewzaća a industrijne syće wuzwolili. W dźěłowym titlu bě tuž rěč wo „ćichich stawizničkach wuspěcha“.

Wulki dźěl je optimistiski

štwórtk, 08. septembera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ludźo w swobodnym staće hladaja, najebać tuchwilne ćeže, pozitiwnje do přichoda. Tole wuchadźa ze sakskeho monitoringa, kotrehož wuslědki su zawčerawšim w Drježdźanach předstajili. „Swój optimizm njejsće w pandemiji zhubili, to je kedźbyhódne a je mje překwapiło“, šef statneje kenclije Oliver Schenk (CDU) wuzběhny. Kaž z rezultatow wuchadźa, je nalada w Lipsku najlěpša, mjeztym zo su ludźo w Hornjej Łužicy najnjespokojniši.

„Po analyzy zhladuja tři štwórćiny naprašowanych wosobinsce pozitiwnje do přichoda“, jednaćel slědźenskeho instituta dimap Reinhard Schlinkert rozprawješe. Pola młódšich wobydlerjow je to 85 procentow a pola staršich znajmjeńša 67 procentow. Wuslědki monitora je koronapandemija zdźěla sobu charakterizowała. Wuskutki wójny w Ukrainje njeběchu za čas přewjedźenja naprašowanja hišće tema. Wot lońšeho nowembra hač do srjedź měrca je so institut cyłkownje 2 013 ludźi naprašował. Napadnje, zo je mjenje njepřećelstwa wukrajnikam, muslimam, Sintam a Romam napřećo kaž tež hladajo na homofobiju.

Papjera předroha

srjeda, 07. septembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po próstwje wo insolwencu producenta nuznikoweje papjery Hakle warnuje papjerowa industrija před sćěhami dramatisce stupacych płaći­znow za energije a surowizny za branšu. „Papjerowa industrija steji pod wulkim ćišćom“, wobkrući wčera jednaćel branšoweho zwjazka „Papjerowa industrija“ Gregor Geiger powěsćerni dpa. W tuchwilnej situaciji je wažne, zo móhli zhotowjerjo papjery stupace kóšty wikowarjam dale dawać.

Wosebje ćežke je połoženje producentow hygieniskeje papjery, Geiger wuswětli. Přičina toho su intensiwne sušenske metody na zakładźe płuna w zwisku z produkciju nuznikoweje abo kuchinskeje papjery.

Twarske dźěła derje pokročuja

srjeda, 07. septembera 2022 spisane wot:
W Choćebuzu twarske dźěła na modernej železniskej tworni za něhdźe 1 200 dźěłowych městnow derje pokročuja. Stołpy prěnjeje hale su hižo instalowane. Nowy ­železniski projekt je jedyn z najwažnišich projektow strukturneje změny. Wot lěta 2024 chcedźa tam spěšniki přepruwować a reparować. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND