Afriskej swinjacej mrětwje wěnuja zamołwići aktualnych podawkow w Ukrainje a w času koronapandemije jenož mało kedźbnosće. Wuskutki w ratarskich zawodach tež Hornjeje Łužicy su přiwšěm katastrofalne.
Budyšin (SN/BŠe). Ratarjo w Sakskej plahuja dale a mjenje swini. Kaž ze zdźělenki Kamjenskeho statistiskeho zarjada wuchadźa, je jich ličba w běhu jednoho lěta wo 7,8 procentow woteběrała, štož je něhdźe 51 000 skoćatow mjenje. Přičina toho su předewšěm afriska swinjaca mrětwa a mjenje naprašowanjow za swinjacym mjasom po cyłej Europje.
Minjeny tydźeń bu wozjewjene, zo budźe w Hornjej Łužicy Klukšanski zawod přichodnje zawrjeny. Kaž jednaćel Swen Jatzke zdźěli, budźe to snano hižo w aprylu. Wot dotal cyłkownje 20 000 městnow za swinje je tam jenož hišće nimale 3 000 wobsadźenych. Kóšty za plahowanje swini su prosće přewysoke a płaćizny za mjaso přeniske. Tuž so hižo njewudani swinje plahować. Dale njeje na wuchodźe Sakskeje žanych móžnosćow plahowany skót zarězać. Sobudźěłaćerjo zawoda pak maja so nětko za nowym dźěłom rozhladować.
Wójna w Ukrainje so tež na produkciju Łužiskeje woleńcy we Wojerecach wuskutkuje. Nimo toho zwyšene płaćizny za ćěriwo a surowizny mały zawod nadměru wužaduja.
Wojerecy (SN/at). Wo swojim dodawarju laneho symjenja rěči jednaćelka Wojerowskeje Łužiskeje woleńcy Regine Jorga z najwjetšim připóznaćom. To je ze swójbu w Němskej bydlacy kazachski wobchodnik, wot kotrehož wona z Kazachskeje dowožowanu hłownu surowiznu kupuje. „Tydźensce tři abo štyri nakładne awta nam lane symjo z Kazachskeje přez Rusku přiwjezu“, jednaćelka rozprawja. Z wójnu w Ukrainje pak so wona praša, kak dołho móže z transportami scyła hišće ličić. Wupady drje dotal žane byli njejsu, transporty pak njejsu wjace tak dypkowne. Regine Jorga so nadźija, zo so dodawanski rjećaz dospołnje njepřetorhnje.
Dźěłarnistwo IG metal žada sej spěšne a zmužite reakcije zwjazkoweho knježerstwa, wšako je mnoho swójbow mjez druhim tež we Łužicy wysokich płaćiznow ćěriwa dla na hranicy swojich mocow.
Budyšin (SN/BŠe). Hladajo na diskusiju wo wysokich energijowych płaćiznach so nětko tež dźěłarnistwo IG metal angažuje a žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa reakcije. We Łužicy, w Rudnych horinach a dalšich kónčinach ma wjele ludźi dołhi puć na dźěło. Dźěłarnistwo z toho wuchadźa, zo je to často 30 do 40 kilometrow na jednu čaru. Knježerstwo měło tuž spěšnje wolóženja dojězdźowarjam wobzamknyć. Wšako předewšěm tež na wuchodźe ludźo mjenje zasłužeja hač druhdźe a su wysokich płaćiznow ćěriwa dla přidatnje poćeženi.
Dale wuchadźa nawodnica dźěłarniskeho wobwoda Berlin, Braniborska a Sakska Birgit Dietze z toho, zo zwyšenje tarifow tež nakupowansku móc stabilizuja, štož je na dobro němskeho hospodarstwa. Ludźo w potrjechenych regionach, kaž we Łužicy, njemóža wysoke płaćizny dołhodobnje znjesć, Dietze w zdźělence nowinarjam wuzběhny.
We łužiskej jězorinje zličichu loni znowa mjenje wopytowarjow, hač bě jich do koronapandemije. Přiwšěm zhladuja turistikarjo pozitiwnje do přichoda, byrnjež na nich lětsa dalše wužadanja čakali.
Zły Komorow (SN/BŠe). Turistiski zwjazk Łužiska jězorina zaměrnje na tym dźěła region wuspěšnje zwičnić. Minjene lěta je tež wjele ludźi přišło, přiwšěm koronapandemija swoje slědy zawostaja. Kaž z lońšeje bilancy wuchadźa, zličichu turistikarjo přemysłowych zawodow něhdźe 697 000 přenocowanjow, štož je 9,7 procentow mjenje hač lěto do toho. Ličba hosći je so wo 10,5 proc. na 207 000 pomjeńšiła. Tak je dwě lěće za sobu mjenje ludźi region wopytało hač do časa korony. Wězo su so wobmjezowanja a z nimi zwisowacy zakaz turistiskich přenocowanjow na cyłolětne ličby wuskutkowali. „W běhu lěća pak běchu přenocowanja na dosć wysokim niwowje, štož straty zawrjenskeho časa bohužel njenaruna“, informuje jednaćelka turistiskeho zwjazka Kathrin Winkler. W sakskim dźělu jězoriny je zakaz přenocowanjow hižo w nowembru a decembru swoje slědy zawostajił.
Kotre projekty móhli přichodnje z pomocu srědkow w Leaderowym programje Hornjołužiska hola a haty za dobu wot 2023 do 2027 spěchować? Prašenje to, z kotrymž zaběrachu su přitomni minjeny pjatk na diskusijnym wječoru w Radworju.
Radwor (SN/BŠe). Wjace hač 50 ludźi bě pjatk do Radworskeje wjacezaměroweje hale „Slavia“ přišło, zo bychu zhromadnje wo přichodnych spěchowanskich směrnicach Leaderoweje kónčiny Hornjołužiska hola a haty rozmyslowali. Nimo wjacorych zastupjerjow gmejnow regiona běchu tež mnozy Radworčenjo přišli. Spočatnje zhonichu wo nadrobnej analyzy, kotruž bě Zhorjelski planowar Ansgar Kaup ze swojimi sobudźěłaćerjemi zhotowił. Wón jim na přikład rozłoži, zo ličba wobydlerjow w regionje woteběra. Jeničce Njebjelčanska, Worklečanska a Ralbičansko-Róžeńčanska gmejna su minjene lěta přirost zwěsćili. Čehodla tomu tak je? Stej žiwjenska kwalita a naslědnosć na tym wina? Što móhli komuny činić, zo so tam zaso wjace ludźi zaměstni?
Njebjelčicy (SN/MWj). Štyristronski statok Cyžec swójby wosrjedź Njebjelčic je jedyn z markantnych twarjenjow wsy. Kóžde lěto jutry z njeho wjacore pory křižerjow wujěchaja. Zo ma Tobias Cyž tam swoju blidarnju, je powšitkownje znate. Kak wulka wona je, pak sej hakle wuwědomiš, hdyž do njeje zastupiš a so rozhladuješ.
Tuchwilu maja blidarski mišter a jeho sobudźěłaćerjej zajimawy nadawk. Z duboweho drjewa twarja woni nowe durje za Halštrowsku cyrkej. Njejsu pak to jenož rune deski. Durje maja wjacore wurězane městna, kotrež dyrbja wupjelnić a z wosebitymi drjewami wupažić. „Za cyrkej durje dźěłać je stajnje něšto wosebite“, Tobias Cyž powěda. Tež w domjacej Njebjelčanskej cyrkwi je hižo dźěłał.
Čorna Pumpa (SN/at). Twarske planowanje za južne rozšěrjenje Čornopumpskeho industrijnišća spěchuje kraj Braniborska z 85 000 eurami. Informowała je wo tym wčera šefowka statneje kenclije Kathrin Schneider (SPD) zaměrowy zwjazk industrijnišćo Čorna Pumpa, kaž w nowinskej zdźělence rěka.
Z přewostajenej sumu pjenjez přewozmje kraj połojcu předwidźanych planowanskich kóštow. Po słowach ministerki Schneider „měli inwesticije za wuwiće struktury we Łužicy bjez haćenja zeskutkownić“. Zo bychu na městnje chětřišo doprědka přišli, kraj komuny podpěruje. Wšako smědźa srědki Zwjazka jeno za poprawne inwesticije wužiwać.
Hišće swobodne płoniny su za dalše zasydlenja přemałe, čehoždla dyrbja industrijnišćo rozšěrić. Za kónčinu, kotruž chcedźa nětko wotkryć, so hižo pjeć inwestorow zajimuje. Konkretnišo k tomu so techniski jednaćel ASG Grodk tzwr Roland Peine njewupraji a zdźěli: „Centralny dypk wšěch naprašowanjow inwesticiju nastupajo su naslědnosć, znjesliwosć za klimu a eficienca resursow nimo znatych faktorow zasydlenja.“