Hórnikecy (SN). Sakski wyši hórniski zarjad je nětko plany za wotzamknjenja naprawow při Hórnikečanskim jězorje wozjewił. „Kupy, kotrež móhli so zesunyć, wostanu zawrjene. Wone pak njetrjebaja so geotechnisce saněrować“, wuswětli zastojnik hórniskeho zarjada prof. dr. Bernhard Cramer. Saněrowanje kupow by masiwnje do přirody zapřimnyło a tež zasydlenu zwěrinu wohrozyło. Tež kóšty a čas akterojo nětko lutuja. „Tak móhli jězor k lětnjej sezonje 2022 ludźom zaso spřistupnić“, fachowc měni. Zwostawace wužiwanske wobmjezowanja kupow ­a zbytne rizika podłu přibrjohow móže hórniski zarjad zastupować, w předležacym wozjewjenju rěka.

Hižo wot lěta 2014 je Hórnikečanski jězor zašlahany a njepřistupny. Přibrjohi je Łužiska a srjedźoněmska towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa w nadawku sakskeho wyšeho hórniskeho zarjada saněrowała a zawěsćiła. Po wosom lětach smědźa ludźo jězor potom skónčnje zaso wužiwać.

Nowosć z Łužicy

srjeda, 30. decembera 2020 spisane wot:

Korzym/Lubij (dpa/SN). Piwowy palenc je nowostka z Łužicy, kotraž ma bórze w Sakskej spirituozowej manufakturje w Korzymju nastawać. Mysličku za nju měještaj šef Lubijskeje piwarnje Steffen Dittmer a Korzymski palencar Martin Wagner. Přičina za nowostku je koronapandemija, kaž wobaj wobkrućištaj.

Nowostku bych woptał

srjeda, 30. decembera 2020 spisane wot:
Časćišo smy słyšeli, zo je koronapandemija dobroty wunjesła. Na přikład akcija Załožby za serbski lud „Serbski poskitk tydźenja w syći“. Škoda, zo z nim njepokročuja. Dalši tajki pozitiwny poskitk je kreatiwna myslička ze Sakskeje spirituozoweje manufaktury w Korzymju. Mějićel manufaktury a šef Lubijskeje piwarnje chcetaj tam z piwa palenc dźěłać. Ideja klinči ćim lěpje, hdyž wěš, zo za to žane nowe piwo njewarja, ale zbytnu a njepřetrjebanu ­ječnu brěčku wužiwaja. Koronakrizy dla wšak je tójšto piwa, kotrež w korč­mach a hosćencach njewotbywaja, dokelž wšak su – tuchwilu znowa – zawrjene, wyše. Dobra alternatiwa tuž je na palenc předźěłać a woblubowane žiwidło preč njekidać. Mjeztym su prěnje družiny wuwite, mjez druhim palenc z pilsenskeho piwa kaž tež liker z wišnjoweho porterskeho piwa. Wosobinsce wšak sej z palenca scyła wjele nječinju a sej radšo lunk dobreho piwa popřeju. Nowostku z Łužicy pak bych woptał. Janek Wowčer

Prózdny nowy móst Bombardiera

srjeda, 30. decembera 2020 spisane wot:

Koncern bě sej posylnjenje zapadneho přijězda za swój Budyski zawod naležnje žadał. Nimale dwaj měsacaj po přepodaću je tutón dale njewužiwany. To ma přičiny.

Budyšin (UM/SN). Hdyž kanadiski wulkokoncern Bombardier po najnowšich informacijach kónc januara swoju spartu kolijowych wozydłow a z tym tež Budyski zawod francoskemu konkurentej Alstom woteda, potom z nahladnym wěnom w formje wutwarjeneho druheho přijězda za nakładne awta. Přijězd wjedźe wot zapada přez Sprjewju k na tradicije bohatemu stejnišću wagonotwarca a ma dotalny jenički na wuchodnej stronje wolóžić. Wšědnje hač do 110 transportow ma nowa dróha zmištrować, tak rěkaše směrnica na planowanski běrow.

Přiwabliwe hospodarske stejnišćo

wutora, 29. decembera 2020 spisane wot:

Znaty je Budyšin hladajo na historiske stare město, žonop a kulturu přede­wšěm wokoło jutrow. Tola tež jako hospo­darske stejnišćo ma město wulki wuznam, kaž z wozjewjenych statistiskich ličbow wuchadźa.

Budyšin (SN/BŠe). Nimale 18 000 wosobow wšědnje do Budyšina na dźěło jězdźi. A wobroty zaměstnjenych předewzaćow su samo wyše hač w Drježdźanach. Płonina industrijnišćow a přemysłownišćow je so w minjenych lětach podwojiła. Tele a dalše informacije wopřijima aktualizowana publikacija „Budyšin – hospodarstwo w ličbach 2021“. Na 46 stronach posrědkuja statistikarjo dokładne detaile a přehlady. Čitarjo pak měli wobkedźbować, zo złožuja so ličby předewšěm na čas do koronapandemije. Najebać to so wujewja, zo je so město Budyšin přikładnje jako hospodarske stejnišćo wuwiło.

Serbske baje sobu zapřijate

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Přirodowa dožiwjenska šćežka „Hućinjanske haty a Olbaski jězor“ chcedźa hač do klětušich swjatkow znowa koncipować a twarsce wobdźěłać. Prěnje naprawy su w oktobrje hižo zahajili.

Hućina/Stróža (AK/SN). Přirodowa dožiwjenska šćežka „Hućinjanske haty a Olbaski jězor“ wupřestrěwa so mjez Malešanskimaj wjesnymaj dźělomaj Hućinu a Stróžu. Jeje koncept budźe wobsahowje předźěłany a z twarskimi naprawami wuhotowany, zdźěli biosferowy rezerwat UNESCO Hornjołužiska hola a haty na swojej internetnej stronje. Prěnje dźěła běchu zamołwići kónc oktobra/spočatk nowembra zahajili. Podłu šćežki nětko wšitke stare pućiki a platformy wotstronja. „Paralelnje pak přihotuja hnydom dźěła za nowe twarske naprawy. Wopytowarjo změja tuž přichodnje z haćenjemi ličić, dokelž njebudu jednotliwe elementy a stacije wužiwać móc“, zamołwići biosferoweho rezerwata informuja.

Za nastaće pohórnistwoweje krajiny z wjele jězorami je woda najdrohotniša. Zmysłapołne wodowe hospodarstwo je njeparujomne, za kotruž je wosebita přiliwowa centrala trěbna. Institucija je lětuše ličby nětko wozjewiła.

Zły Komorow (SN/BŠe). Wjac hač 58 mi­lio­now kubiknych metrow wody bu lětsa z łužiskich čisćenskich hrjebjow přez Łuži­sku a srjedźoněmsku towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) do bywšich brunicowych jamow wjedźenych. Wo tym informuje přiliwowa centrala LMBV, kotraž je najnowše ličby nětko­ wozjewiła. Cyłkownje sydom milionow kubiknych metrow wody su zamołwići ekologisce znjesliwje z Nysy brali.­ Hłowny darićel wody pak je rěka Sprjewja, z kotrejež bu 39 milionow kubiknych metrow přez cyłe lěto wotwjedźenych. Čorny Halštrow je z dwanaće milionami kubiknych metrow třeći najwažniši dodawaćel. Wosebje w měsacach z wjele spadkami wodu wottam bjeru. Tež ze swójskimi rezerwami je LMBV k zapławjenju jězorow přinošowała.

Drježdźany (SN/BŠe). Hižo třeće lěto za sobu maja lěsy po cyłej Sakskej wulku suchotu znjesć. Čim dlěje perioda traje, ćim wjetše a wočiwidniše su jeje wuskutki. Na zakładźe kóždolětneje lěsneje rozprawy statneho knježerstwa, kotruž stej sakski minister za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo Wolfram Günther (Zeleni) a prezident krajneho lěsnistwa Utz Hempfling wčera w Drježdźanach předstajiłoj, bu 6 720 štomow wšelakich družin dokładnje přepytowanych. „Wuslědki nas jara starosća. Wjerški štomow maja štwórćinu mjenje lisća abo jehličkow. Něhdźe 35 procentow rostlin je masiwnje wobškodźenych“, Günther nowinarjam rozkładźe. Wosebje potrjechene su šmrěki, dokelž jich korjenje tak hłuboko njesahaja. Dale wobkedźbuja fachowcy zjaw, zo su tež duby wobškodźene. Dnowna woda dale a bóle woteběra, a tak so jeje staw w zymje hižo njewuruna. Wšitke družiny štomow trajneje suchoty dla ćerpja. Ćim lóšo je za škódniki, předewšěm skórniki, rostlinam škodźeć. Jeničce 21 procentow přepytowanych štomow žane škody njepokazuje.

Derje wabili a dobry wothłós žnjeli

póndźela, 21. decembera 2020 spisane wot:

Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica­-Delnja Šleska (MGO) lětuše zarja­dowanja łužiskich rybowych tydźe­njow najebać koronapandemiju dosć pozitiwnje hódnoći. Štyri swjedźenje, za kotrež běchu wabili, su wopytowarjo jara derje přiwzali.

Budyšin (SN/BŠe). Koronapandemija je so lětsa tež na łužiske rybowe tydźenje wuskutkowała. Najebać mnohe wotprajenja zjawneho wułójenja rybow z hatow je so MGO rozsudźiła, zaměrnje za za­rjadowanja wabić. Tak rozdźělichu 15 000 lětakow, informowachu w radiju a nowinach wo nazymskej zwičnjenskej inicia­tiwje. Předewšěm nowa wabjenska figura z mjenom Fischers Franzi bě zasadźena a je wosebje swójby informowała. „Ně­hdźe tři miliony ludźi smy z wabjenskimi akcijemi docpěli“, MGO ze sydłom w Budyšinje informuje. Zajim mjez ludźimi bě jara wulki a njedźiwajcy hygienowych naprawow a z tym zwisowacych wobmjezowanjow je dosć ludźi na swjedźenje přišło.

Wukonjeja zdźěla wjac

póndźela, 21. decembera 2020 spisane wot:
Korona nas wšěch trapi. Nimo hosćencarjow skorža tež łužiscy hatarjo. Mnohe swjedźenje wułójenja rybow z hatow su lětsa wupadnyli. Tež wotbytk ryby runjewon njezwjesela, štož wšak njezadźiwa, su dźě hosćency zawrjene, kotrež hewak rybu rady swojim hosćom porjedźeja. Na někotrych wsach drje su do druheho lock­downa hišće rybu kurili a lubowarjam předawali. Byrnjež žane hoberske mnóstwa njebyli, pomha to w nuzy znajmjeńša trochu hospodarić. Wótku do žita ćisnyli pak łužiscy rybarjo a hatarjo njejsu, runje tak ludźo w dalšich powołanjach nic, kotrež zastaranje nas wšěch ze žiwi­dłami a napojemi zaručeja. Woni so najebać ćežke połoženje dale wo to staraja, zo bychmy derje kryte blido měli a zo móžemy sej we wobchodach dale mjaso, kołbasu, chlěb kaž tež łužisku rybu kupić. Zdźěla woni wjac wukonjeja, zo njeby so ničo sypnyło. Runja sobudźěłaćerjam w chorownjach a hladarnjach sej woni naš dźak a připó­znaće zasłužeja. Janek Wowčer

nowostki LND