Nowy poskitk rěčneho centruma
Budyski Rěčny centrum WITAJ wabi wotnětka z nowym poskitkom na internetnej platformje Facebook. Pod hesłom „słowo tydźenja“ zaběra so tam Lubina Hajduk-Veljkovićowa z rěčnymi wosebitosćemi serbskich słowow.
Budyšin (SN/MiR). Nowy poskitk RCW měri so na zajimcow, kotřiž chcedźa swój słowoskład rozšěrić, za synonymami pytać abo wo jednotliwych wopřijećach rozmyslować. „Słowo tydźenja“ je poskitk maćernorěčnym Serbam runja tak kaž tym, kotřiž serbšćinu wuknu a chcedźa swoje znajomosće rozšěrić. Hakle před něšto dnjemi bě nawodnica RCW dr. Beata Brězanowa w rozmołwje ze Serbskimi Nowinami tónle poskitk naspomniła. „Ideju, na te wašnje za zaběru ze serbskej rěču wabić, sym ze swójskeho zajima za nawuknjenje jendźelšćiny zrodźiła“, dr. Brězanowa rozłožuje, „dóstawam wšědnje z internetneje strony ,onewordaday‘ jedne słowo z jendźelšćiny, z kotrymž móžu so rozestajeć.“
Za swoju šulu derje wabili
Zjawnosći so předstajić a za swoju šulu wabić – tole bě minjeny pjatk wječor hłowny zaměr dnja wotewrjenych duri na Radworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“. Z wothłosom móžachu spokojom być.
Radwor (SN/MKWj). Tójšto wopytowarjow móžachu minjeny pjatk na Radworskej wyšej šuli witać. Kubłanišćo bě na dźeń wotewrjenych duri přeprosyło. Při tym njeńdźeše jenož wo to, dźěći zakładneje šule za to wabić, zo bychu w Radworju wostali. Narěčeć chcychu tež staršich, zo bychu swoje dźěći, kotrež tuchwilu do druhich šulow chodźa, přichodnje sem słali, kaž nawodnica Hilža Štilerowa Serbskim Nowinam rjekny. Prěnje naprašowanja tajkeho razu tam hižo maja.
Ze šulskeho projektabu woblubowany poskitk
Rejwanska pedagogowka Alexandra Wagner wě dźěći zapřijeć
Hort za šulerjow je w šulskim twarjenju zakładneje šule „Handrij Zejler“ we Wojerecach. Wot lěta 2007 je Miłočanski Křesćansko-socialny kubłanski skutk nošer horta. Dźesać kubłarkow stara so wo 188 dźěći. We wšelakich rumnosćach maja šulerjo 1. do 4. lětnika dosć móžnosćow wuknyć a so we wšelakich wobłukach wupruwować. Mnohe z nich so na rejwanskej AG wobdźěla. Maja tam stwu za kreatiwitu, róžk za klanki a hry, rumnosć za hibanje, za čitanje a wočerstwjenje, za twarjenje a zmysły. Tež kuchnju tam maja, rumnosć za zhotowjenje domjacych nadawkow a dalšu, w kotrejž jeno serbuja. Wjele zaběry maja wužiwarjo horta na šulskim dworje kaž tež na sportnišću a hrajkanišću. Rady přebywaja tež na ekozahrodźe. Jónu wob tydźeń wužiwaja blisku sportownju. Milenka RječcynaWjace hač jenož přebywanišćo
Jako přewjedźe Silwija Wjeńcyna před nimale lětomaj projekt wo serbskich rejach na Zakładnej šuli „Handrij Zejler“ we Wojerecach, běše wjeršk zjawny wustup dźěći. Poprawom měješe to być zakónčenje projekta.
Kak ptači kwas dźensa přihotuja?
Hlejće nowa wěc so stała,
słyšće, chcyli rozumić:
Sroka je sej muža wzała,
čas jej bě so woženić.
Hawron je tón nawoženja,
toho je sej zhladała,
tón ma wjele zamóženja,
za kotrymž je žadała.
Na slubje je rapak pobył,
kwas joh chcychu wotćišćeć,
wón je na wšěch druhich dobył,
kiž chcychu joh podćišćeć.
Hižo tydźenje do 25. januara wulosuje abo postaji so, štó budźe njewjesta a štó nawožeń. Potom so swjedźeń přihotuje: Dźěći zhotowjeja ptače pyski, třihaja sej křidła a je zdźěla z čwačkami płatu polěpja abo je pomoluja; dale pytaja za swojoraznosćemi a znamjenjemi wěstych ptačkow a zapletu je do wšeho swojeho dźěła, kóžde po swojim talenće a po swojich móžnosćach. Často přińdu dźěći w kompletnych ptačich kostimach, kotrež staršo a hosćo potom posudźuja.
Serbšćinu w rěčnych skupinach wuknyć wujewja problemy
Brošurka „Wo přiswojenju serbšćiny a němčiny“, wudata wot Serbskeho šulskeho towarstwa, swědči wo wuwiću nawuknjenja rěče w serbskich a dwurěčnych kubłanišćach Sakskeje a Braniborskeje.
Budyšin (SN/MiR). Cyle jasnje so z ličbow a diagramow wujewja, zo ličba serbšćinu wuknjacych spaduje. To rjekny předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa přitomnym žurnalistam na nowinarskej konferency. Wčera tydźenja swjećeše towarstwo w Budyskim Serbskim domje 25. róčnicu wobstaća. „Najwjetši wuspěch při nawuknjenju serbšćiny je, zo mamy cyłotny koncept“, Ludmila Budarjowa rozłoži, „naše dźěći móža započeć w žłobiku serbšćinu wuknyć, swoje znajomosće na šulskich kubłanišćach rozšěrić a so ze studijom sorabistiki dale kwalifikować.“
Dalše nadawki na SŠT čakaja
Wo hódnoćenju dźěła a přećach za přichod Serbskeho šulskeho towarstwa
Skutkowanje Serbskeho šulskeho towarstwa je šěroko připóznate. Milenka Rječcyna chcyše wot hosći na přijeću 5. januara wědźeć, što z SŠT zwjazuja a što towarstwu přeja.
Kerstin Wittich, referentka w sakskim ministerstwje za kultus, ...
Noworjadowanja
Drježdźany (SN/JaW). Sakske knježerstwo je wčera ponowjenju šulskeho zakonja přihłosowało. Kaž kultusowe ministerstwo zdźěla, wuchadźeja z toho, zo ličba šulerjow přichodne lěta wo dźesać procentow woteběra. Tohodla stej so knježacej stronje CDU a SPD na noworjadowanja dojednałoj. Z naćiska mjez druhim wuchadźa, zo smědźa wjesne zakładne šule z mjenje hač 15 šulerjemi na rjadownju wobstać, hdyž znajmjeńša 60 dźěći kubłanišćo wopytuje a hdyž tam lětniki přesahujo wuwučuja. Wyše šule na wsach smědźa po naćisku tež jednočarowe być, dyrbja pak znajmjeńša 25 dźěći w jednej rjadowni měć.
Politikarjo dalšich stron naćisk zakonja chětro kritisce hódnoća. Tak ma jón kubłanskopolitiska rěčnica Lěwicy Cornelia Falken za „strukturnokonserwatiwny a do přichoda njewusměrjeny“, kaž wona žurnalistam MDR rjekny. Dźěłarnistwo kubłanje a wědomosć GEW žada sej dale, pomjeńšić maksimalnu ličbu šulerjow, kotraž je tuchwilu 28 na rjadownju. Sakski krajny sejm ma zakoń hišće wobzamknyć. Najpozdźišo klětu měł wón płaćiwosće nabyć.
Praktiske rěčenje sobu najwažniše
Spočatk lěta je čas, hdyž wyše šule a gymnazije dźeń wotewrjenych duri přewjeduja, zo bychu so přichodnym šulerjam předstajili. Sobotu mějachu tajki dźeń na Wojerowskim Johanneumje.
Wojerecy (AK/SN). Wusko zwjazane ze žiwjenjom a z praksu je wuwučowanje serbšćiny na Wojerowskim ewangelskim gymnaziju Johanneum. „Zajim je přiběrał“, podšmórny wučerka serbšćiny Andreja Ryćerjowa sobotu na dnju wotewrjenych duri. Tuchwilu maja tam 16 šulerjow-serbšćinarjow, sydom w 5. lětniku, šěsć w šestym a třoch w 7. lětniku. Stajnje wutoru wot 6. do 8. hodźiny jich Šunowčanka wuwučuje. Wažnosć kładźe wona na prawopis, gramatiku, dobre wurjekowanje a předewšěm na aktiwne rěčenje. „Derje, zo so naša wučerka kóždemu jednotliwcej wěnuje“, měnitaj Janek Bramborg a Daniel Šołta z 5. lětnika. Janek je serbšćinu najprjedy w Němčanskej pěstowarni a pozdźišo na Wojerowskej zakładnej šuli „Handrij Zejler“ wuknył, Daniel porno tomu w Kulowskej katolskej pěstowarni a dale na tamnišej Krabatowej zakładnej šuli.
Spěchuje nawuknjenje pólšćiny
Choćebuz (SN/MiR). Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu w Choćebuzu zachowa trajne zwiski do susodneje Pólskeje, kotrež wobsteja mjeztym nimale 20 lět. „Mamy zwiski k wšelakim zarjadam, šulam a towarstwam, a wone su so w běhu lět rozšěrili“, praji nawodnica kubłanišća Marja Elikowska-Winklerowa. Aktualne styki wobsteja z městom Żary. W nalětnim semesterje ma kubłanišćo wjacore poskitki, posrědkować pólšćinu. „Při nawuknjenju rěče su zakłady kaž tež nałožowanje zdobytych znajomosćow wažne“, rozłožuje Elikowska-Winklerowa. W meji přewjedu studijnu jězbu na swjedźeń boza (Fliederfest) na twjerdźiznje Karolat, historiskej městnosći njedaloko Żieloneje Góry. „Z tajkimi poskitkami pohonjamy ludźi z Delnjeje Łužicy, kotřiž su Serbja abo serbsce rěča, so tež z pólšćinu zaběrać.“ Zarjadowanje w měrcu wěnuje so poćaham k susodnej Pólskej. Přednošować budźe dr. Wolfram Meyer zu Uptrup z Berlina wo aktualnym wuwiću němsko-pólskich stykow.
