Projekt Witaj je přikład
Rěče kaž němčina, serbšćina, pólšćina a čěšćina Saksku charakterizuja. Nawodnica Sakskeho krajneho centruma za zažne kubłanje w rěči susodow, kotrež něšto dlěje hač lěto skutkuje, dr. Regina Gellrich ma tole za jónkrótne. Andreas Kirschke je so z njej rozmołwjał.
Kak je tónle krajny centrum nastał?
R. Gellrich: Naše korjenje tča w kubłanskej syći Pontes. Dokelž bu wona na projektowej bazy financowana, bě syć na euroregion Nysa wobmjezowana. Z nětčišim dźěłowym centrumom zdobywamy nowu kwalitu.
Što su jeho najwažniše nadawki?
R. Gellrich: Centrum wusměrja so na cyły sakski pomjezny rum. Zwěsćamy a systematizujemy wobstatk zažneho poskitka rěče susodow w dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Zwjazujemy praktiske nazhonjenja a modele. Dźe nam wo dlěšodobny, na přichod wusměrjeny zhromadny zakład, rěče dźěćom wot małosće sem w sakskim pomjeznym regionje posrědkować.
Serbja dźěłaja wot lěta 1997 z modelowym projektom Witaj. Móže wón za pomjezny region přikład być?
Nowi gymnaziasća so zeznali
Kóžde šulske lěto podawaja so šulerjo 5. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija do Njeswačidła. Zaměr šule w zelenym je, zo so nowi gymnaziasća mjez sobu zeznaja.
Rjadowniskaj wučerjej 5. lětnika na Serbskim gymnaziju Budyšin Franc Friedrich a Roman Grzyb běštaj za njedawny přebytk nowačkow w Njeswačidle bohaty program přihotowałoj. Jimaj poboku běchu kubłarjo a studenća Jurij Haška, Roman Kral, Michał Rječka, Lydija Rachelic a Juliana Rječkec.
Kubłanska konferenca LIPY
Lětuša fachowa konferenca Serbskeho šulskeho towarstwa a Smjerdźečanskeho kubłanskeho srjedźišća LIPA, wotměwaca so njedawno w Bukowcu, zaběraše so z tym, kak z agresiwitu dźěći wobchadźeć.
Carolin von Breitenbuch z centruma za komunikaciju w Bukowcu měješe zarjadowanje za jara spomóžne. „Zwjeselena běch z přijomneje dźěłoweje atmosfery. Telko serbšćinu rěčacych njejsym w swojim centrumje za komunikaciju hišće dožiwiła“, wona po kubłanskej konferency na Bukowčanskim něhdyšim ryćerkuble hódnoćejo rjekny. Štwórty króć wot Serbskeho kubłanskeho srjedźišća LIPA a Serbskeho šulskeho towarstwa přewjedźeny fachowy dźeń je wospjet přiběracy zajim pokazał. Wjace hač 70 přitomnych, čłonow SŠT a dalšich zajimcow – mjez nimi 14 kubłarkow z delnjołužiskeju pěstowarnjow ze Žylowa a Choćebuza, kotrejž stej w nošerstwje SŠT – móžeštej předsydce LIPY Lucija Handrikowa a SŠT Ludmila Budarjowa witać.
Bliskowobchad, dalnoćahi a telewizija
Moderne zestajenki nas přeco zaso raz zaběraja – předewšěm potom, hdyž maja wone po rěčnej stronce něšto wosebiteho na sebi. Dźensa ma hić wo tajke kompozita, wuprajace so wo bliskosći a dalokosći něčeho.
Prěnja družina, wutworjena ze spočatnym dźělom blisko-, njeje jara wobšěrna. Wona so mjenje bóle wobmjezuje na někotre běžne zestajane słowa a dwusłowne pomjenowanja, a to: bliskowobchad, bliskowobchadny srědk, bliskowočer- stwjenje, bliskowočerstwjenišćo, bliskobój, bliskowuchodny konflikt. Nastali su wone po přikładźe němskich wotpowědnikow z prědnim dźělom Nah-, mjenujcy: Nahverkehr, Nahverkehrsmittel, Naherholung, Naherholungsgebiet, Nahkampf, Nahostkonflikt. W padźe němskeje zestajenki Nahaufnahme wužiwamy serbsce wot tohole typa wotchilnu twórbu foto/fotografija z bliskosće.
Kulowskej šulerce myto dóstałoj
Filmy šulerjow mytowane
Lipsk (SN). Jědnaće sakskich šulskich rjadownjow su zańdźeny kónc tydźenja na Lipšćanskim jewišću Schaubühne Lindenfels z mytom „Film běži“ na 5. sakskim šulerskim filmowym festiwalu počesćili. Mjez nimi běchu tři łužiske kubłanišća, zdźěli sakske statne ministerstwo za kultus. Jedne z prěnich městnow a 300 eurow zdoby sej 8. lětnik Sepičanskeje (Schwepnitz) swobodneje šule ze swojim paskom „Stawk“. Nad 2. mytom a 200 eurami wjesela so šulerjo z Lubijskeho Gymnazija sotry a bratra Scholl za film „Ćěkanje z republiki“. Z 3. mytom a 100 eurami počesćichu šulerjow 9. lětnika Wojerowskeho Lessingoweho gymnazija. Jich produkcija rěka „Schody“. Wosebite myto za jeje angažement spožčichu wučerce Lydiji Hertmanowski ze Sepičanskeje šule.
Zarjadowar wubědźowanja je statne ministerstwo za kultus. Myto za lubuška publikuma dźěše lětsa do Schkeuditza. Dobyli su je šulerjo 4. lětnika Thomasa Müntzeroweho horta ze swojim filmom „Zakuzłany swět bajkow“.
Druhe kultury bjez předsudkow sej wotkrywać
Wojerecy (AK/SN). „Serbska swójba sedźi pódla was w hosćencu a so w swojej maćeršćinje rozmołwja. Kak byšće reagowali“, prašeše so dr. Katharina Elina sobotu wobdźělnikow dźěćaceje uniwersity we Wojerowskej kulturnej fabrice. „Bych so prašała, hač woni wo mni rěča“, rjekny dźesaćlětna Lila Beck, „bych pak swójbu rady zeznała.“ Dr. Katharina Elina nygny a na to nawjaza. Kulturnej pedagogowce dźěše wo předsudki a klišeje napřećo Serbam. Zakład předsudkow stej njewěda a njewěstosć. We wšědnym dnju su předsudki hłuboko zakótwjene. „Što nas wotdźeržuje cuzu rěč nawuknyć?“, chcyše Njeswačanka wědźeć. 25 serbskich słowow je wona dźěći sobotu nawučiła.
Gymnaziasća na studijnym dnju so informowali
Budyšin (SN/MiR). Lětuši studijny dźeń pod hesłom „Studenća pomhaja šulerjam“ na Budyskim Serbskim gymnaziju bě wusměrjeny na šulerjow 11. lětnika. Młodostni wužiwachu minjeny pjatk dopołdnja poskitki, kotrež běchu kubłanska referentka Domowiny Rejzka Wałdźic, Serbske młodźinske towarstwo Pawk, Zwjazk serbskich studowacych a gymnazij zhromadnje přihotowali. Poskitki słužachu tomu, gymnaziastow wo tym informować, kotre puće wjedu po maturje k wukubłanju, studijej abo dźěłu w kraju a wukraju.
