Přirodoškitna krajina „Słomjeńska hola“ je 303,64 hektarow wulka. Na wuchodźe wobmjezuje ju železniska čara Choćebuz-Zhorjelc, na zapadnym Sprjewja. Sewjerojužne rozšěrjenje saha wot Grodkowskeho kanuwoweho domu hač k Sprjejčanskej niwje. Tam zapołoženy je něhdźe 20 hektarow wulki přirodoškitny teren „Slamener Kuthen“. W nim maja hišće wulki wobstatk niwoweho lěsa kaž tež mnohe rědke rostliny a zwěrjata. Prěnje wozjewjene přinoški wo kónčinje su z lěta 1879. W lěće 1900 bu region prěni króć kartěrowany. Ale hakle 1974 započachu so intensiwnišo z wuslědźenjom Słomjeńskeje hole zaběrać. Překwapjeni běchu tehdy wo bohatosći orchidejow, kotrež tam rosćechu. Prjedy wšak wužiwachu ležownosć tež jako wočerstwjenišćo. Tak mějachu tam w zymje sněhakowarsku čaru a móžnosće sankowanja. Drětwja (Zerre) wabješe w 1960tych lětach ludźi do přirodneho kupanišća při Sprjewi. W bliskosći zaměstnichu we wili jednoho něhdyšeho Grodkowskeho předewzaćela hač do lěta 1968 pěstowarnju za dźěći dźěławych Dubrawskeje (Trattendorf) milinarnje, a něhdyši SED-šef z płunokombinata natwari sej w holi swoju daču.

Choćebuz (SN/MiR). 77 procentam šulerjow serbšćiny w Braniborskej hrozy zakónčenje serbskorěčneho kubłanja. Jako hłownu přičinu za to ma staršiska iniciatiwa za zachowanje wučby serbšćiny nowe šulske postajenje, kotrež wobmjezuje móžnosć nawuknjenja serbšćiny za kóžde dźěćo, kotrež to chce. Iniciatiwa pak wojuje wo dalše zaručenje dotal garantowaneho prawa. Pod tymle wuměnjenjemi wopyta braniborska ministerka za kubłanje, młodźinu a sport Britta Ernst (SPD) na přeprošenje staršiskeje inicia­tiwy minjeny pjatk Delnich Serbow. W Choćebuskim Delnjoserbskim gymnaziju witachu ju šulerki w błótowskej drasće po tradicionalnym serbskim wašnju z chlěbom a selu. Při domskim připrawi ministerka taflu, kotraž pokazuje na wosebity zwisk delnjoserbskeho kubłanišća z narodnej agenturu za programy Europskeje unije we wobłuku šulow Erasmus. Z tym dósta zwisk mjez kubłanišćom a strategiskim šulskim partnerstwom wosebite hódnoćenje.

UNESCO je tema

pjatk, 10. nowembera 2017 spisane wot:
Ralbicy (SN/MiR). Skutkowanje za škit přirody a šěrjenje wědy wo ekologiskim a konwencionalnym ratarjenju je tuchwilny wobsah skutkowanja šulerskeje UNESCO-skupiny na Ralbičanskej wyšej suli. Wčera nawróćištej so čłonce skupiny z Wolfsburga, hdźež běštej w běhu dźěłarnički pola Němsko-Afriskeje młodźinskeje akademije w „Autostadt Wolfsburg“ wo swojim projekće „Jědź za bow“ rozprawjałoj. Přichodny tydźeń poda so dalša skupina šulerjow, kotřiž su čłonojo UNESCO-skupiny, runje tam na dźě­łarničku k temje „Climate-Active-Projekt“. Zhromadnje ze šulerjemi z Lipska a Drježdźan rozjimaja potom swoje dopó­znaća wo ratarjenju. Jich dźěło je wobsah projekta „Wohnišća přichoda – AGENDA 2030“. Te ma być tema klětušeho mjezynarodneho projektoweho dnja UNESCO-projektowych šulow. Ralbičanske kubłanišćo je we Wolfsburgu jedna z 25 wobdźělnych z cyłkownje 200 němskich UNESCO-projektnych šulow. Nowa tema slědźerjow z 5. do 10. lětnika je „Wliw ratarstwa na klimu – mamy swobodu jednanja?“ Podać chcedźa mjez druhim informacije wo energijowej bilancy zawodow.

Přednošk zbudźa diskusije

štwórtk, 09. nowembera 2017 spisane wot:

Lětuše dalekubłanske zarjadowanje Serbskeho šulskeho towarstwa kónc oktobra w Chróšćanskej „Jednoće“ drje kubłarki a kubłarjo dźěćacych dnjowych zarjadnišćow njezabudu.

Chrósćicy (SN/MiR). Na kóncu wjacehodźinskeho zarjadowanja steješe přeco hišće prašenje, hač a kak kubłanje (Bildung) – nic woćehnjenje (Erziehung) dźěći – w žłobiku, pěstowarni a horće přichodnje rjadować. Tele prašenje a dwěle běchu w běhu přednoška prof. Malty Mienerta nastali. Z přednoškom rozestajeja so nětko w jednotliwych dźěćacych zarjadnišćach – wosebje internje mjez sobudźěłaćerjemi –, kotrež su w nošer­stwje Serbskeho šulskeho towarstwa. Wšako jewješe so hižo na zarjadowanju problem, hač móža docyła hišće po dotalnych pućach dźěći kubłać abo hač maja nošerjo kubłanišćow scyła dosć móžnosćow žadanjam wotpowědować. Malte Mienert poda přitomnym nastorki k rozrisanju.

Rozdźělne nadawki

Jimace dóńty Breslauskich Židow

štwórtk, 09. nowembera 2017 spisane wot:

Projekt „Přećiwo zabyću“ (Wider das Vergessen)“ zaběra so z časom nacionalsocializma. Wojerowscy šulerjo podawaja so na slědy přesćěhaneho ludu Židow do susodneje Pólskeje.

Dirk Szuszies rěči jasne słowa. „Tónle film njeje lochki. Wón apeluje na waše začuća, na waše swědomje“, měni ko-režiser lěta 2016 nastateho 108 minutow dołheho filma „Wir sind Juden aus Breslau“. Na žurli Wojerowskeje Kulturneje fabriki je 55 kedźbliwych šulerjow 9. a 10. lětnika z wokolnych wyšich šulow a gymnazijow. Režiserka Karin Kaper z Berlina je film nawjerćała, kotryž słuša do projekta „Přećiwo zabyću“. Na žurli Kulturneje fabriki hladaja rozmyslowacy, šokowani a nastróženi šulerjo kaž tež wučerjo na sćěnowinu. „Dajće so wot žiwjenskeje wole tychle ludźi wodźić“, podšmórnje Dirk Szuszies. „Pokažće ciwilnu kuražu. A wukńće z toho.“

Chce na tamny kónc swěta

štwórtk, 09. nowembera 2017 spisane wot:

Tuchwilne rozhorjenje mjez swójbnymi Gloriju Žurec z Róžanta scyła njemyli. 13. nowembra poda so 18lětna do Nowoseelandskeje. Lětsa w lěću bě sej młodostna wjacore europske města wotkryła, nětko chce so hišće „na tamnym kóncu swěta powětra nasrěbać“.

Gloria chce sej po maturje w prěnim rjedźe přestawku bjez wuknjenja popřeć a na swěće „něšto widźeć“, kaž praji. Mjeztym je wona tři tydźenje w Budyskim Rěčnym centrumje WITAJ dźěłała. „To je mi wulke wjeselo wobradźiło, a pjenjezy, kotrež sym sej zasłužiła, su mi dobra financna pomoc za jězbu na tamny kónc swěta.“ Do wotlěta zbywa jej tuž jenož hišće mało dnjow za wulke mnóstwo přihotow, mjez druhim za naležnosće při zawěsćenju přebytka w Nowoseelandskej. Tam chce so z přećelku zetkać a sej z njej we wobłuku poskitka Work and travel (dźěłaj a pućuj) pjeć měsacow kraj wotkryć.

Domiznowěda je a wostanje tema

srjeda, 08. nowembera 2017 spisane wot:

Krajne myto za slědźenje na polu domiznowědy w Sakskej je požadane. Lětsa je tudyše statne ministerstwo za kultus za to wjace hač 8 000 eurow zaplanowało a dohromady jědnaće počesćenym spožčiło.

Budyšin (CS/SN). Budyska Marje-Marćina cyrkej běše njedźelu popołdnju jara derje wopytana. Wjacore sta zajimcow běchu na koncert k 50. róčnicy załoženja holčeho komorneho chóra Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule přišli. 80 spěwarkow pjelnješe wołtarnišćo ewangelskeho Božeho domu. Pod nawodom dirigentki Anity Däbritz zanjesechu wone cyrkwinske spěwy runje tak kaž ludowe – we wjacorych rěčach, mjez druhim ruske a španiske. Ale tež serbski „Leć horje“ po teksće njedawno zemrěteho Kita Lorenca a melodiji Jana Rawpa kaž tež woblubowany „Jako z’ swojim lubym“ stej zaklinčałoj.

Kniha z temami młodych ludźi

pjatk, 03. nowembera 2017 spisane wot:

Ralbicy (SN/MiR). Lubina Hajduk-Veljkovićowa sedźi před 22 šulerjemi Ralbičanskeje Serbskeje wyšeje šule a čita z knihi „Lěćo za započatkarjow“. Njeby-li to připosłuchacy lěpje wědźał, móhł sej myslić, zo je wona awtorka najaktualnišeho wudaća Ludoweho nakładnistwa Domowina za čitarjow wot jědnaće lět, tak bliska jej tema je. „Nastajam so při čitanju dospołnje na temu a čuju so w tych wokomikach sama kaž 13lětna“, wona praji. Bjez dźiwa tuž, zo jej šulerjo 7. lětnika njecyłu šulsku hodźinu kedźbliwje připosłuchaja. Dźensniša Lipšćanka njeje pak tónkróć awtorka, ale je knihu ze serbiskeho originala z pjera Jasminki Petrović do serbšćiny přenjesła.

Ze začućemi wuknyć

štwórtk, 02. nowembera 2017 spisane wot:

Fachowa konferenca 2plus z nowymi idejemi do diskusije wabiła

Zo njebychu wučerjo šulerjam jenož fakty posrědkowali, trjebaja woni we wučbje wjace chwile. Kak so tole praktisce zwoprawdźić hodźi, bě tema njedawneje fachoweje konferency 2plus w Chrósćicach.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND