Prěnje knihi hižo pisała

štwórtk, 22. junija 2017 spisane wot:

Zo chce so ze žurnalistku stać, je za Charlene Seidel z Hórnjeje Hórki hižo nětko jasne. Dokelž pak so 16lětna šulerka 10. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija serbšćinu, kotruž mjeztym pjeć lět wuknje, hišće dosć njewobknježi, chcyše poprawom swój šulerski praktikum w redakciji dźenika Sächsische Zeitung wukonjeć. „Su pak mi prajili, zo tam jako praktikant skerje jenož papjeru ničiš a pódlanske wěcy činiš“, Charlene wuswětla. Pola SN pak měješe nětko tydźenjej šansu pisać. A to wona chce.

„Započach wot toho časa, zo sym w šuli, małe stawiznički pisać“, Charlene powěda. Najprjedy běchu to jenož někotre sady a mnohe wobrazy. Spočatk 7. lětnika je prěnju knižku spisała. „Ta pak so jara špatnje čitaše. Chcych přiwuknyć a so polěpšić.“­ W 9. lětniku zwaži so tuž na dalši pospyt. Mjeztym je na appje „Wattpad“ 30 kapitlow wopřijacy krimi wozjewiła. A třeća kniha, thriller wokoło młodeje holcy, runje nastawa. Ideje za dalše stawiznički njepobrachuja, dohromady 60 tajkich je wona do knihi zestajała.

Wostanje hódančko

štwórtk, 22. junija 2017 spisane wot:
Dale a jasnišo tuchwilu słyšiš: Pytamy nu­znje wučerjow! Nowe pak to njeje. Wšako je Serbske šulske towarstwo hižo před lětami na předewšěm na serbskich šulach hrožacy problem skedźbnjało. Nětko je tak daloko, a statne instancy jeno zwěsćeja, zo je ličba přizjewjenjow snadniša hač wočakowane. Čehodla pak? Snano, dokelž je prestiž powołanja chětro poćerpjeł? Něhdy bě wučer wulce respektowana wosobina. A dźensa? Trěbny respekt mnohim dawno hižo pobrachuje. Tež Swobodny stat Sakska ma sej w naležnosći za nós přimnyć a sej wumjetowanja lubić dać, zo je přemało prócy za wučerjow a za tele powołanje na kubłanskim polu nałožił. Sprawnje prajene pak tež postupowanje zamołwitych njerozumju. Mnozy su so jako­ přidružnicy přizjewili. Hdyž žno su zwólniwi, čehodla jich njebjeru a za wučerstwo njewukmanja? To wostanje mi hódančko. Janek Wowčer

2 000 eurow za sportowe nastroje

srjeda, 21. junija 2017 spisane wot:
Serbska zakładna šula „Dr. Marja Grólmusec“ Radwor je so na wubědźowanju předewzaća Lichtenauer „We wučbje so napić“ wobdźěliła. W minjenych pjeć tydźenjach su dźěći w šuli wšědnje darmo wodu předewzaća dóstawali. Wone kaž tež jich starši rozprawjeja, zo je so nastajenje k piću změniło. Wčera su wubědźowanje wuhódnoćili. Zakład toho bě kwis, kotryž bě Lichtenauer w serbskej šuli a dalšimaj wobdźělenymaj kubłanišćomaj z Brěznje a Radeberga přewjedło. Radworčenjo dobychu 2 000 eurow, za kotrež chcedźa sej nětko nowe sportowe nastroje kupić. Foto: Lichtenauer Mineralquellen/Katharina Voit

Sakska kultusowa ministerka Brunhild Kurth (CDU, naprawo) je wčera najlěpšich wotchadnikow sakskich wyšich šulow wuznamjeniła­. Mjez 93 mytowanymi bě tójšto z Hornjeje Łužicy, mjez druhim Rafaela Šěnec (SWŠ Ralbicy), Susana Nowakec a Marvin Hascha (wobaj WŠ Slepo) kaž tež Tamara Weichec (WŠ Malešecy). Brunhild Kurth dźakowaše so zdobom wučerjam, kotřiž­ dźě maja wulki podźěl na wuspěchu šulerjow, rěka w medijowej zdźělence ministerstwa. Wuznamjenili su mjez druhim tež chowancow­ wyšich šulow z Wulkeje Dubrawy, Halštrowa, Wóslinka a Nowosólca-Hródka. Foto: SMK/Stefan Kreissig

Dalši maturitny lětnik SGB so rozžohnował

póndźela, 19. junija 2017 spisane wot:

Wučerjo Budyskeho Serbskeho gymnazija (SGB), starši a přiwuzni kaž tež čestni hosćo zhromadźichu so sobotu w Chróšćanskej „Jednoće“, zo bychu dožiwili­ swjatočne přepodaće maturitnych wuswědčenjow lětušim absolwentam serbskeho kubłanišća.

Chrósćicy (JK/SN). 49 šulerjow bě maturitne pruwowanja wuspěšnje wobstało a žněješe sobotu płody swojeho prócowanja. Swjedźenski rěčnik, prof. dr. Marko Malink, kiž bě z New Yorka na zarjadowanje přichwatał, da maturantam wažne myslički sobu na puć žiwjenja. Tak wón wuzběhny, zo njeje wuknjenje za žiwjenje z abituru zakónčene a zo změja maturanća přichodnje rozsudy tworić a je zaměrnje sćěhować, njeměli pak zabyć na swoje korjenje.

Z informaciskim stejnišćom je so Rěčny centrum WITAJ spočatk meje na fachowym dnju w Drježdźanskim hygienowym muzeju wobdźělił. Fachowcy z cyłeje Sakskeje běchu tam přitomni, mjez nimi tež serbscy.

Nowa prawopisna kontrola online

srjeda, 14. junija 2017 spisane wot:

Budyšin (SN). Zasadnje předźěłane nastroje za hornjoserbsku prawopisnu kontrolu su wotnětka pod adresu www.soblex.de k dispoziciji, zdźěli Serbski institut. Zakład za nje je słowoskład aktualneho wudaća Hornjoserbsko-němskeho słownika Pawoła Völkela, a to ze wšitkimi skłonjowanymi formami kaž tež z najčasćišimi wotwodźenkami. Dohromady je to wjace hač 4,8 milionow słownych formow něhdźe 61 000 słownikarskich zapiskow.

Za kompjuter čitajomny system prawidłow, tworjacy jadro prawopisneje kontrole, staj wuwiłoj Bernhard Baier a Wito Bejmak. Wot lěta 2009 realizujetaj wonaj předewzaće jako opensourcowy projekt zhromadnje z Rěčnym centrumom WITAJ a ze Załožbu za serbski lud. Loni je Serbski institut nawod a koordinaciju projekta přewzał. W tamnišim rěčespytnym wotrjedźe su pod nawodom dr. Sonje Wölkoweje w běhu zańdźeneju lět wšo dokładnje pruwowali, poprawjeli a zasadnje předźěłowali. Sakska, Zwjazk a Braniborska přewostajeja přidatne srědki.

Stejišćo sorabistow přećiwo AfD

póndźela, 12. junija 2017 spisane wot:

Budyšin (SN/CoR). Ze zjawnym politiskim stejišćom skónči so wčera třidnjowska mjezynarodna konferenca Syće młodych akademikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pod hesłom „Plakat AfD znjewužiwa serbsku kulturu“ kritizuje sorabistiski dorost aktualnu kampanju AfD „Zwěr sej, Němska“. Tam je na jednym z plakatow widźeć žona w delnjoserbskej drasće. „Wona a serbske symbole so instrumentalizuja za to, zo by so Němska pokazała jako kraj, kotryž ma so zawrěć přećiwo kulturnym wliwam přez zapućowarjow. Wuprajamy so jasnje přećiwo znjewužiwanju serbskeje kultury za propagandu nacionalistiskeje, swětej zawrjeneje Němskeje, kotraž runje Serbam njemóže być z ‚alternatiwu‘“, rěka we wot Roberta Lorenca, dr. Theresy Jacobsoweje a Juliana Nyče w mjenje akademikarjow sorabistow podpisanej zdźělence. Mjeztym je so Lipšćanske towarstwo Sorabija na Facebooku ze stejišćom solidarizowało a Domowina je stejišćo w samsnym mediumje wozjewiła.

Dobra adresa najmjeńšim

póndźela, 12. junija 2017 spisane wot:

W časach, hdyž su pěstowarske městna dźeń a požadaniše a někotražkuli młoda mać za móžnosću pyta, swoje dźěćo derje zastarane měć, su dnjowe maćerje posledni wućek a pomoc.

Jaseńca (JK/SN). Před dobrymi dźesać lětami je so Gabriela Měrćinkowa rozsudźiła, stać so z kubłarku. Jako dnjowna mać chcyše pomhać, dźěći w předšulskej starobje derje zastarać a staršim kaž tež přećeženym zjawnym pěstowarnjam zmóžnić, swoje winowatosće spjelnić. Wobžarowała Jasčanka swój rozsud ani wokomik njeje, byrnjež so swójbni tehdy na wosebite wobstejnosće hakle zwučić měli. Minjeny lětdźesatk je wona 37 dźěći na puć do zakładneje šule přiho­towała. Wšědnje zastaruje pjeć pjerachow a skići jim runje tajke wuměnjenja kaž zjawna pěstowarnja.

Na jubilejny swjedźeń minjeny pjatk přichwatachu starši dźěći, kotrež Měrćinkowa wokomiknje hlada, ale tež ći, kotřiž su swojich najmjeńšich w dobrymaj rukomaj zamołwiteje a dobreje kubłarki derje zastaranych wědźeli.

Předsydka Serbskeho šulskeho towarstwa Ludmila Budarjowa witaše dźensa čłonow staršiskeje iniciatiwy Kathleen Komolku, Simonu Haeberle a Ines Neumannojc (wotlěwa)­ do Pančičansko-­Kukowskeje Serbskeje zakładneje šule „Ćišinskeho“. Hosćo­ z Delnjeje Łužicy su so wo kubłanskim sy­stemje w Sakskej wobhonili. Dale wopytachu­ Wotrowsku pěstowarnju a Budyski Serbski gymnazij. Tohorunja dźensa wobhoništaj so šulski radźićel ze Statneho šulskeho­ zarjada Choćebuz Michael­ Koch a referentka w braniborskim ministerstwje za kubłanje Claudia Kosacojc­ na Budyskim Serbskim gymnaziju wo serbskim kubłanju. Foto: Feliks Haza

nowostki LND