Wróćo ke korjenjam prjedownikow namakać
Cornelia Schnippa dopomina so na swoje najrjeńše dožiwjenja w dźěćatstwje na statoku susodki Anny Buley
W swojej domiznje Lěskej chce Cornelia Schnippa 300 lět stary kładźity dom za přichodne generacije zachować. Za to pyta wona zwjazkarjow. Spěchowanske towarstwo hižo wobsteji.
Jězby po swěće čaja – Wo hribach a wuklukowanju 5. dźěl
Hemileia vastatrix njeje ani rostlina ani zwěrjećo a jenož mikrometry wulki. A tola tutón hrib zas a zaso swětowe hospodarstwo wobwliwuje. Hemileia vastatrix, tež kofejowy zerzawc mjenowany, nadpadnje mjenujcy łopjena kofejoweje rostliny, na čož so te žołto-oranžojće barbja a wotemrěja. Před šěsć lětami je hrib plahowarjow kofeja w Južnej Americe a Karibice trapił, zo su so płaćizny kofeja po cyłym swěće zwyšili a we 1860tych lětach je samo tak hrózbnje na kupje Sri Lanka zachadźał, zo je tam cyła kofejowa industrija k rakecam jěła. Hrib je wina, zo je kupa na juhu Indiskeje dźensa za swój čaj znata.
Stajnje kreatiwna a rodźi nowe ideje
Zetkanje z młodej serbskej hudźbnej wědomostnicu dr. Theresu Jacobsowej
Wona wuprudźa při naju zetkanju wot wšeho spočatka wjesołu, čerstwu awru. 37lětna hudźbna wědomostnica dr. Theresa Jacobsowa je wot lěta 2015 w Budyskim Serbskim instituće z poł dźěłowym městnom přistajena. „Jako wědomostna sobudźěłaćerka slědźu na polu imaterielneho kulturneho herbstwa Serbow nastupajo medije, drasta, reje, spěwy a dalše kulturne srědki. Dźe wo to, kak hodźi so naše herbstwo a z nim serbska identita dale wuwiwać a w ludźe zaso šěršo wožiwić.“ To powěda młoda žona, bydlaca ze swójbu w Lipsku, kotraž wob měsac wjacekróć do Budyšina jězdźi. „Mi tute dźěło wulke wjeselo wobradźa. To je jara wulki wobłuk, w kotrymž móžeš so do tradicijow, stawiznow, wašnja žiwjenja a začućow serbskeho ludu hłuboko zanurić, z toho kreatiwne projekty zdźěłać a je praktisce zwoprawdźić.“
W lěće 2012 je Theresa Jacobsowa na temu „Der Sorbische Volkstanz in Geschichten und Diskursen“ promowowała, dwě lěće po tym wuńdźe jeje kniha w Spisach Budyskeho Serbskeho instituta jako čisło 59.
Tež wobrazy wo serbskich křižerjach molowała
Mysle k njedawnej wustajeńcy Ann Siebert w Drježdźanach
Jendźelski humor ma něšto wosebite na sebi, lubosć Jendźelčanow ke konjam je runje tajka swojorazna. Što pak, jeli so jendźelska wuměłča kaž Ann Siebert ze seršćowcom ryzy serbskim křižerjam wěnuje? Na kóždy pad zrodźi so wobraz wo nich, kotryž nima w tworjacym wuměłstwje swojeho runjeća.
Serbscy křižerjo, na třoch mólbach zapopadnjeni, běchu mjez połsta twórbami wuměłče Ann Siebert hač do spočatka junija w Drježdźanskej galeriji Holger John widźeć.
Ann Siebert je w našočasnym sakskim wuměłstwje legenda. Loni w aprylu swjećeše wona stoćiny. Rodźena Jendźelčanka Priscilla Ann Thornycroft wuda so 1942 na němskeho antifašista Hansa Sieberta. W lěće 1948 dźěše z nim do wuchodneje Němskeje a bydli mjeztym 65 lět w Drježdźanach.
Olsenowa cwólba wotzběhnyła
Lěćne dźiwadło Budyskeho NSLDź
Olsenowa cwólba je w zašłych třoch lětach łužiski dźiwadłowy publikum rozdwojiła. Ći jedni so hižo do prěnjeho předstajenja do Egona, Bennyja a Kjelda wohladachu, ći tamni zaso NěmskoSerbskemu ludowemu dźiwadłu w Budyšinje kartki z rukow storhachu. Po třoch inscenacijach – 2016 Olsenowa cwólba a wulki pozadnik, loni Olsenowa cwólba wupućuje a lětsa Olsenowa cwólba wotzběhnje – pak po zdaću tež přiwisnikam padušneje trójki dosaha. Wjele swobodnych městnow na premjerje samej kaž tež, hinak hač w zašłymaj lětomaj, něhdźe 7 000 w předpředani hišće njepředatych kartkow wo tym swědči. A samo na rozjimanju nowych směrnicow wo přichodźe Budyšina sej někotři žadachu, zo měli so dalše inscenacije z Olsenowej cwólbu w sprjewinym měsće zakazać, štož bě jeno zdźěla žortnje měnjene.
Motiwy Njeswačanskeje wokoliny
Njeswačidło swjeći lětsa 750. róčnicu prěnjeho naspomnjenja. W małej galeriji zarjadowachu tuž wustajeńcu dweju tworjaceju wuměłcow ze wsy a z wokoliny. 10. junija wotewrjena zajimawa pokazka wěnuje so molerce Pauli Lauenstein (1898–1980), bydlacej wot lěta 1941 w staršiskim domje w Starym Wětrowje, a molerjej, dźěćacemu lěkarjej dr. Wolfgangej Lehmannej (1935–1999). Dr. Lehmann nawjedowaše wot lěta 1960 do 1964 Njeswačanski wjesny ambulatorij, a po swjatoku je molował. Swoje dźěła signowaše z wuměłskim mjenom Dottore.
Originalny hłós Miny Witkojc nětko na zynkonošaku słyšeć
Zajimawa cejdejka z Ludoweho nakładnistwa Domowina
Čitaš-li to, štož je wažny čłowjek raz w knize, nowinach abo druhdźe napisał, wobradźa ći zawěsće wulke wjeselo a spodobanje.
Jeli pak ta abo tón něšto sam(a) ze swojim hłosom přednjese, da je to hišće wjetše a rjeńše dožiwjenje za připosłucharjow. Runje to potwjerdźa jedyn z najnowšich wudźěłkow Ludoweho nakładnistwa Domowina, kotrež wobsteji mjeztym 60 lět.
Měnjena je nowa cejdejka „,Gaž wětšyk dujo‘ – Mina Witkojc powěda“. A zynkonošak je woprawdźe jara hódny dar k 125. narodninam delnjoserbskeje basnicy a nowinarki. Na jubilej smy lětsa na wšelake wašnje spominali – mjez druhim z wosebitej wustajeńcu w Bórkowskej Domizniskej stwě a ze swjatočnosću w Bórkowskej šuli, kotraž jeje mjeno nosy.
Kral mortwy je – Njech je žiwy serbski kral
Zhladowanje na předstajenje SLA „Swajźba“ w Bórkowach
„Swajźba“ rěka prěni dźěl pokročowanja stawiznow wokoło serbskeho krala, předstajeneho po třoch wječorach lětsa swjatki w delnjołužiskich Bórkowach. Kulisa za serbske stawizny je hižo přez lěta tamniša historiska hrodowa hórka z Bismarckowej wěžu, w lětach 1915 do 1917 natwarjenej. Wulkomyslnje zapołoženy areal je ze starymi štomami wobdaty.
Lětsa dožiwi dohromady něhdźe 5 000 hosći nowu stawiznu wokoło krala Serbow, předstajenu wot Serbskeho ludoweho ansambla Budyšin. Inscenaciju su předewšěm němske printmedije cyłkownje pozitiwnje hódnoćili. Jara derje přiwzate předstajenja su za městny komunalny hamt wažny kriterij, zhromadne dźěło ze SLA dale wjesć chcyć.
Konje rjehoceja. Čorni ryćerjo na nich jěchaja, wojujo ze šćerkotacymi tesakami. Z čerwjenje wobswětleneje wěže stupa ćmowy kur, bojowniske hrimanja a wójnska hara rozlehnu so nad krajom. Tak su nuza, hłód a smjerć tež zaso jónu před runje tysac lětami Łužicu dosćahnyli. Dlěje hač pjatnaće lět trajachu boje mjez Heinrichom II. a Bolesławom I. Chrobłym.
Tež přichodnje so njepodać!
Kupich sej najnowšu knihu ze Slepjanskeho regiona: „Kak Slěpjańska cerkwja swój torm krydła“. Dwurěčnje – němsce a w rěči Serbow wokoło Slepoho – wuhotowana publikacija je drohoćinka. Takrjec na nimale wotwidźomnym žiwjenskim kóncu předrěwa so slepjanšćina z pozabytosće. Najskerje ani połsta ludźi ju hižo běžnje njerěči. A tola stupi so chroble pódla hornjo- a delnjoserbšćiny do rjada spisownych rěčow Słowjanow.
Chwalba tym, kotřiž so prócuja a njepodadźa. Takle tworja přichodnym generacijam a zajimcam móžnosć, rěč nawuknyć, kotruž su w šuli mjeztym wjacorym generacijam zapowědźili.
Snano budu za nami narodźeni chutnišo na rěčnym namrěwstwje zajimowani hač tučasni. Časowy duch je wokomiknje tajki, zo prašeja so mnozy skerje za móžnym pjenježnym wunoškom wšeho, mjenje za kulturnym zmysłom a žiwjenskim wjeselom.
Zwony na hudźbnym swjedźenju sobu zapřijate
Wosrjedź smažnika, dokładnje wot 15. do 17. junija, stej towarstwo „Via Regia – Hudźbne eventy“ a Serbski ludowy ansambl mjeztym hižo 14. Smochčanski hudźbny swjedźeń pod hołym njebjom na dworje Domu biskopa Bena wuhotowałoj. Dohromady je něhdźe 1 000 ludźi cyłkownje tři koncerty třidnjowskeho zarjadowanja wopytało.
Pod hesłom „Tam, hdźež tón měsačk swěći“ su pjatk a sobotu orchester, balet a solisća SLA kaž tež hudźbnicy Liberecskeho dźiwadła, sopranistka Rahel Indermauer a šulerjej Budyskeje wokrjesneje hudźbneje šule Jonas Löschau (spěw) a Georg-Wilhelm Jatzke (pozawna) jako hosćo pod nawodom Tassa Schilleho pisany wěnc znatych melodijow skerje lochkeho razu předstajili. Wot wujimkow operetow, mjez druhim Izaaka Osipowiča Dunajewskeho, Paula Linckeho a Emmericha Kálmána, přez romantiske spěwy Roberta Schumanna a Franza Schuberta hač k modernym zynkam Andrewa Lloyda Webbera a Van Morrisona bě nimale kóždy žanr minjenych třoch lětstotkow zastupjeny.
