Stawizniska hodźinka ze słuchoknihu

pjatk, 18. januara 2019 spisane wot:

Na Alfonsa Frencla poskać

Tajke susodźinske skedźbnjenje hodźi so zawěrno za nowu słuchoknihu serbskeho nakładnistwa. Alfons Frencl je dźě wjac hač połtysaca króć na serbskich wsach přednošował, započejo ze swětłowobrazowym brodźenjom „Podłu Klóšterskeje wody“, pokročujo z krokami po „Praze z wočomaj Serba“ a rozhladujo so naposledk daloko za „wuwróćemi Europy“. W lěće 1978 skedźbni wón na knihu Vladimíra­ Kováříka „Literarní toulky po Čechach“, dokelž bě w njej namakał njeparujomneho pućowanskeho pomocnika, „kajkehož njesměli w podobnej formje dlěje w Serbach parować“. Z kopu knihow je tute wočakowanje za kulturnostawizniskimi dundanjemi skónčnje sam spjelnił. Pola Frencla w hodźinje stawiznow šuler być bě zawěsće dožiwjenje, hdyž so žiwje do zańdźenych časow zanuri, zo zajaty słuchaš jeho wobrazliwej literarnej rěči.

Kulowske piwo a socialne projekty

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:

„Naša domizna, naše piwo!“ Takle wa­bja we Łužicy za Kulowske piwo. Slogan je po wšej Němskej­ znaty. Mnohe pječata poka­zuja, zo maja w Glaabec předewza­ću warjene družiny piwa wysoku kwalitu.

Dobra woda, wot słónca zapleńčeny chmjel, zrałe droždźe a słód (Malz) – přidawki to wudźěłka, kotryž miliardy šijow wšědnje zwjesela. Ći jedni chwala sej produkty, poskićene wot wulkich koncernow. Druzy zaso lubuja skerje napoj, pochadźacy z mjeńšich piwarnjow, hdźež woprawdźitu regionalitu pěstuja. Bjezdwěla ma kóžda bleška, kotruž sej mužojo a žony rady jako tak mjenowanu „chłódnu blondinku“ popřeja, swoju kwalitu. Tola dźeń a bóle chwala přetrjebarjo produkty, kiž njemóža jenož „wokoło róžka“ kupować, ale kotrež tež wottam su. Tak tohorunja we Łužicy cyła ličba piwarnjow swoje piwo poruča. Jednu pak wjetšina Serbow jako swoju znaje – Kulowsku. Wědźa, sej dobry lunk z centruma Serbow mjez Wojerecami a Róžantom wažić.

Njewočakowana překwapjenka

Takle pola nas camprujemy

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:

Redakcija SN je młode awtorki prosyła, zo bychu sej starše rysowanki abo mólby wobhladali a na to stawizničku napisali. Za spočatk noweho lěta podawa Alena Belkotec slědowacy wupłód.

Druhim wokřewjenje zaručić

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:

W poolu ze Sernjan čuješ so kaž w dowolu

Sernjanski rězak je w swojich stawi­znach hižo najwšelakoriše formy wužiwanja dožiwił. Hłownje drje su w delanskej wsy z drjewom dźěłali, minjene lěta pak zaćahny tam dospołnje nowy duch z flairom našeho časa. Wobydlerjo so často prašachu, što so w rězaku stawa? Štó drje mysli runje nětko w zymnym počasu na přichodne lěćo? W Sernjanskim rězaku hotuja so mjeztym na přichodnu kupansku sezonu.

W Haslowje jěducych posłužowali

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:

Pohladnicy powědaja wo dawnych časach,­ swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach­ nimale­ pozabyli.

Na pohladnicy z časa njeposrědnje po Prěnjej swětowej wójnje widźeć stej dwaj z něhdy třoch Haslowskich hosćencow. Stej to Rjebišec korčma a prědku Bermichec-Měrćinkec.

Wjes nad Čornicu bu 1390 prěni raz jako Dreykretzen pisomnje naspomnjena. Kretscham je słowjanska požčonka za słowo „korčma“. Zo pak mjenuje so wjes serbsce – tak Jan Měškank – Haslow a nic Tři korčmy, pokazuje na prěnjotne a najskerje starše pomjenowanje sydlišća. Je to serbsko-němska měšana twórba ze słowa Hasel-lěska. Tomu přidaty bu serbski sufiks -ow.

Strowenowe lěto! (04.01.19)

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:

Strowe

nowe lěto!

Foto: SN/Maćij Bulank (04.01.19)

pjatk, 04. januara 2019 spisane wot:
Foto: SN/Maćij Bulank

Rěčne nowinki

pjatk, 28. decembera 2018 spisane wot:
Kedźbu! Za nańdźenje serbskeho wotpowědnika za němski politkonstrukt „GroKo“, nu­­znje trěbneho za zrozumliwu ko­mu­ni­kaciju, bě Rěba wurjadnu pre­miju 1 000 eurow wupisała. Byrnjež sej eks­perća – rěčespytnicy, spisowaćeljo, basnicy, nowinarjo – a k tomu kopica za­jimowanych lajkow hłowu łamali, na su­pertwjerdym worjechu „GroKo“ su sej zuby wuku­sali. Dokelž ani jenički na­mjet dóšoł nje­bě, Rěba wubě­dźo­­­wanje podlě­ša. Nje­skupemu sło­wjanskemu do­­bro­ćelej z wuhloweje branše dźa­ko­wano móže ini­ciator dotaciju sa­mo na 1 500 eurow zwyšić.
Za „najhłupiše słowo lěta“ ma Rěba nowotarski terminus „kmótřow“ – Hotoweho přeměnka wulahnył je Serbski rozhłós a prapremjernje nałožił za pluraletantum femininum w teksće powěsće „Prěni raz maja woni kmótow a …třow“. Žałostnje hóršili su so „kmótry“.
Syn praša so nana: „Nanko, što je po­prawom politika?“ Na to rjeknje nan: „Mój luby, to je cyle jednore. Hladaj raz, ja přinjesu pjenje­zy domoj, sym po­taj­kim KAPITALIZM. Twoja mać wo pjenjezach roz­­sudźa, da je wona KNJEŽER­STWO. Twój dźěd na to kedźbuje, zo ma tu wšitko swój porjad, potajkim je wón DŹĚŁARNISTWO.

Luby Helmuto Kohlo,

to šće běchu časy: Jako sće w lěću 1991 Ra­dwor wopytał, bě tam cyła wjes na nohach. Kaž tajkeho zbóžnika was witachu, samo w serbskej narodnej drasće. Wšitcy chcychu muža widźeć, kiž bě znowazjednoćenje Němskeje zwoprawdźił a kotryž lubješe kćějate krajiny. Nalada njemóžeše lěpša być. Po wobjedźe w hosćencu „Meja“ pola tehdyšeho korčmarja Měrćina Wagnera sće do swojeho helikoptera zalězł, kiž při puću do Bronja steješe. Sće ludźom hišće raz kiwał a wotlećał. Ludźo su hišće dołho wo podawku rěčeli, a starši Radworčenjo to hač do dźensnišeho činja.

Mjeztym pak je wjele lět zašło. Mamy generaciju młodych ludźi, kotřiž su Waše mjeno snano raz słyšeli, bjeztoho zo móhli wjele z nim započeć. A ta wěc z tymi kćěja­tymi krajinami wšak so tež tak prawje radźiła njeje. Znajmjeńša hodźi so wo tym diskutować.

měrc

Hłowna zhromadźizna Domowiny 30. měrca w Chróšćanskej „Jednoće“ wotměje so pod wosebje krutymi wěstotnymi na­prawami. Dokelž liča ze stron Serbskeho sejma z masiwnymi nadběhowanjemi, je so zarjadnistwo třěšneho zwjazka za runje tak njewšědne kaž zajimawe škitne za­dźěwki rozsudźiło. Podobnje kaž na Budyskich adwentnych wikach, hdźež nastaja betonowe štomiki, chcedźa wokoło „Jednoty“ betonowe chorhojčki w serb­skich barbach nastajić. Te móhł pozdźišo tohorunja Serbski sejm wužiwać.


februar

Po tym zo su twarske dźěła na křižowanišću před Radworskim kěrchowom za­hajili, wutworichu tam wobydlersku ini­ciatiwu. Jeje zaměr je, zo ma so po skón­čenju projekta zachować prowizoriska wobjězdka, kotraž za čas twarskich dźěłow nadróžny wobchad wokoło wsy wodźi. To by wobchadne połoženje we wsy chětro wolóžiło. Namjet su sej Radworčenjo takrjec wot wobydlerjow Pančic-Kukowa wot­hladali. Tam bychu tohorunja wobjězdku wokoło twarnišća noweho mosta zdźer­želi, štož pak so bohužel njeporadźi.


januar

nowostki LND