Małe a wulke nory – dźěći Radworskeho katolskeho dźěćaceho domu „Alojs Andricki“ – a jich starši woswjećichu druhu sobotu februara swoju tradicionalnu póstničku. Něhdźe 47 swójbow bě přeprošenje staršiskeje přirady a kubłarkow domu sćěhowało a w pisanych kostimach do Radworskeho hosćenca „Meja“ přišło. Hač do wječora knježeše tam w kóždym kućiku rjenje pyšeneje žurle wulkotna nalada. Tak zarejwachu małe princesny k hudźbje DJja Alexandra Žura, dachu sej pčołki z cokorowymi ručkami słódny pampuch zesłodźeć, wubědźowachu so chodojty a klawnojo wo městno na jězbje do Jerusalema a buchu nanojo porjadnje pisanje pomolowani. Wutrobny dźak wšěm tym, kotřiž su swjedźeń přihotowali a wuhotowali, kaž tež DJjej, sponsoram mytow tombole a Katleń Wawrikowej za zastaranje.
Marija Koklina
Na mysl, zo w Zemichowje (Semmichau), chětro schowanej wjesce blisko Hodźija, instrumenty nastawaja, na kotrychž hudźbnicy po cyłym swěće hraja, w prěnim wokomiku njepřińdźeš. Ducy po jeničkej dróze wuhladaš typiske chěžki, kubła, zahrody a na kromje wsy stary hród. Hnydom pódla steji wobnowjene twarjenje. Ani tafla ani napis njepřeradźatej, zo stej tam „Dźěłarnja dudow & ateljej drjewjanych dujerskich instrumentow“ Jensa Güntzela a Stefanie Fröde zaměstnjenej.
Załožer dźěłarnje je Jens Güntzel. „Twarju dudy mjeztym hižo dlěje hač dwaceći lět. Najwjace sym sej awtodidaktisce přiswojił, po klasiskim principje ‚spytaj a myl so‘. Dudy su přewšo kompleksne nastroje. Maš rozdźělne mechaniske komponenty, kotrež zwuk runje tak postajeja kaž drjewo, koža, metal a/abo dźěłana maćizna“, so Güntzel spěšnje do detailow da.
Ze zhromadnej wustajeńcu fotografijow prezentujetej Ricarda Müller a jeje dźowka Antonia Herwig prěni raz swoje wudźěłki. Za někotrymžkuli motiwom chowa so zajimawa stawizna.
Z kanki so pari. Wón přihladuje hustej mróčałce, kak w šlewjerjach z dźěrki stupa a kak so dale a wyše znošujo w powětře rozpłuni. Młoda žona je čajowe łopjena hnydom zaso z kropom polała, po tym zo bě prěni nakid nad tabletom wukidała. Sadźi wěko na dźěrku a wšitko hišće raz polije. Sćicha čakataj. Wón na jeje přichodny krok, wona na čaj. Njejapcy jón, bjeztoho zo by skradźu na někajki časnik pohladała, z kružacym pohibom do dalšeje kanki přelije a z njeje do dweju nopaškow. Zawrěje prěni nopašk z nowym, wobroći jej, zo čaj wot jednoho do druheho přeběži, a wobaj před nim wotstaji. Hdyž je to tež ze swojim čajom wospjetowała, wozmje horni nopašk a rjeknje: „Na nim maš čuchać.“ Skedźbliwje wón na prózdnym nopašku počucha. Zawrěje woči a dalši raz, sylnišo, přez nós zadycha. Wóń jeho wabi, za nim woła.
Dopominaće so hišće na zranjenu sroku? Wona je zaso wustrowjena. Sroka a hawron staj kwasowałoj a cyły wječor rejwałoj.
W nalěću wšitke ptački-žónki jejka njesu, tež naša sroka. Hawron jej rjekny: „Luba sroka, ja ći hnězdo rjenje z mjechkim móškom wukładu, zo by hišće lěpje před dešćikom a wětřikom škitana była.“ A tak so sta. Sroka sedźeše dźeń wote dnja w krasnym hněžku na jejkach. Hawron je ju z dobrymi kuskami zapleńčił, lětajo tam a sem. Za bjesadu z druhimi ptačkami hižo chwile njeměješe. Sroka, jeho žona, bě mjenujcy jara wumyslena.
Wy, lube dźěći, wšak wěsće, zo ptački swoje jejka wopušćić njesmědźa. Doniž so młodźatka z nich njewudypaja, dyrbi stajnje jedyn z ptačkow-staršeju na nich sydać, zo bychu stajnu temperaturu měli. Po něšto času sroka pytny, zo so jejka hibać započachu. Tak za nimi pohlada. A što bě to? Nadobo słyšeše wona jasne dypanje … a samo spěwanje! Tón spěwčk, lube dźěći, tež wy znajeće:
W Domje lutkow w Ćisku ptači kwas trochu hinak swjeća. Nimaja tam telko serbskich drastow. Tuž tež w ptačokwasnym ćahu po wsy njechodźa, ale swjeća w pěstowarni. Rano dźěći zhromadnje snědaja. Wo słódnu sroku postarał bě so lětsa wjesny předstejićel Jens Sarodnik. Po tym přińdźechu starši, dźědojo, wowki a zastupjerjo wjesneje rady na wopyt. A hižo spěwaše cyła ptačokwasna bobrija štučku wo ptačku, kiž chcyše kwasować. Dźěći běchu na ptački předrasćene a tak wone wšitko derje předstajichu, wo čimž je w spěwje rěč. Anke Sachs hraješe na akordeonje. Kubłarka Anne Brosig je wšitko derje nawjedowała. Tak měještej njewjesta Tessa Schiemanz, nawoženja Janosch Schowtka a braška Moritz Schmaler z ptačokwasnej hosćinu wulke wjeselo. Jako dźak je jim Jens Sarodnik lehnjenski kašćik za ptački darił.
Johann Tesche
Wokoło Koslowa su wjacore mjeńše a wjetše haty. W kóždym počasu drje wone na hinaše wašnje rjanej serbskej wjesce, kotraž słuša do Njeswačanskeje gmejny a do Ralbičanskeje cyrkwinskeje wosady, swojorazny flair spožčeja. Nětko w zymje wšak tam žaby rjechtać njesłyšiš. Skupinu młodych wjesnych žonow pak, kotrež so po haće mjenuja, takrjec we wšěch počasach słyšiš. Wosebje w tak mjenowanym „pjatym počasu“ Koslowske žony ze žabjaceho hata kóždeho ze swojej wjesołosću natykuja.