Lěpšina sakskej firmje
Dźe wo naš přichod we Łužicy
Što demonstranća wot strukturneje komisije Zwjazka wočakuja
Werner Koitschka chce skónčnje jasnosć. „Kóždy dźeń bjez njeje je zhubjeny dźeń“, rjekny Miłoražan na demonstraciji minjeny štwórtk w Běłej Wodźe, jako witachu tam zwjazkowu komisiju za rozrost, strukturnu změnu a dźěło. Z dalšimi Miłoražanami žada sej wón spěšne přesydlenje swojeje wsy. „Minjeny čas smy tójšto kompromisow na so brali, dwě dźělnej přesydleni sym hižo dožiwił. Nětko dyrbimy jednać.“ Proch, hara, střasenja a pobrachowaca dnowna woda hižo dlěje hač pjeć lětdźesatkow Miłoražanow poćežuja. Wuhlowa jama Wochozy je dźě jenož něhdźe kilometraj wot wsy zdalena. Miłoraz – tam bě Koitschka 1960 z wotwodźenjom a 1968 z wotkryćom jamy započał – ma brunicowa jama po planach koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) prawdźepodobnje w lěće 2032 docpěć a wotbagrować. Tak dołho so mnozy wobydlerjo wsy na dočasny kónc nadźijeć a tež čakać nochcedźa. Přehłuboke, přebolostne a přewobćežne su dušine rany wuhloweje jamy dla.
Nimale cyłe žiwjenje z brunicu zwjazani
Maja pjeć nowych wučomnikow
Telko skórnikow wot 1946 njebě
Wulki poskitk do kermuše
Syły ludźi žnjowy dźakny swjedźeń w Koćinje wopytało
Koćina (aha/SN). Rjane nazymske wjedro a mjeztym jara woblubowany žnjowy dźakny swjedźeń, kotryž je Koćinski zawod Krabatowy mlokowy swět na iniciatiwu jednaćela Tobiasa Kockerta dźewjety raz do Kulowskeje kermuše wuhotował, je sobotu zaso syły ludźi přiwabił. Wulkej płoninje běštej zaparkowanej z awtami tež ze zdalenišich kónčin Sakskeje a Braniborskeje. Perfektna organizacija z mnohimi pomocnikami zaruči, zo njeje k žanym ćežam dóšło. Wopytowarjow witachu tohorunja ze serbskim napisom pod žnjowej krónu.
Awstričenjo wo škitnych naprawach so wobhonili
Nuknica (SN/BŠe). Zo ma Łužica wulke ćeže z wjelkami, to wědźa tež za mjezami Němskeje. Tele dny přebywaja tu zastupjerjo ze Zwjazka wowčerjow a ratarskeje komory Delnjeje Awstriskeje, zo bychu so wo połoženju we Łužicy wobhonili. „Chcemy z potrjechenymi na jednej runinje rěčeć“, rjekny Daniel Heindl z delnjoawstriskeje ratarskeje komory. Wčera běchu woni na pastwje w Nuknicy, hdźež je jim wowčer Gerat Šmit zhromadnje z Koslowčanku Gabrielu Lebzynej ćeže z rubježnym zwěrjećom rozłožił. Mjez druhim předstajištaj peticiju, kotruž běchu lětsa w januaru sakskemu knježerstwu přepodali. „Njeńdźe nam jenož wo škit wowcow, kotrež k našej kulturnej krajinje słušeja, ale tež wo wěstotu wobydlerjow. Woni dźě chcedźa so dale bjez wobmyslenjow a stracha po krajinje pohibować móc“, Gabriela Lebzyna wuzběhny.
Komisija dźensa we Łužicy
Budyšin (SN/BŠe). Pod oficialnym mjenom „Komisija za rozrost, strukturnu změnu a dźěło“ wobsteji wot junija gremij zwjazkoweho knježerstwa. Tón wuradźuje wo naprawach w štyrjoch němskich brunicowych rewěrach, hdyž njebudźe tam wuhlo hižo wudobywane. Njedawno zetka so komisija, wobstejaca ze zastupjerjow z politiki, hospodarstwa, wobswětowych zwjazkow, regionow a krajow, w saksko-anhaltskej brunicowej kónčinje. Dźensa je Łužica na rjedźe.
Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) a jeho braniborski kolega Dietmar Woidke (SPD) stej komisiju dźensa w Běłej Wodźe witałoj a ju na jězbje po rewěrje přewodźałoj. W Ranju (Großräschen) smědźa potrjecheni potom gremijej, kotremuž předsyduje mjez druhim bywši sakski ministerski prezident Stanisław Tilich (CDU), swoje stejišćo wuswětlić. Předwidźane je, zo so jednaćel Domowiny Marko Kowar kaž tež sobustaw Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny a Rady za serbske naležnosće Sakskeje Marko Kliman na internym wuradźowanju wobdźělitaj.
„Bolostnu ranu dyrbja wuhojić“
Zerzawe błóto z Wochožanskeje brunicoweje jamy wobydlerjow Miłoraza a z wokolnych wsow wulce starosći
Miłoraz (AK/SN). Wjacore sta metrow šěroka je woršta zerzaweho bruneho błóta. Hižo mnohe lěta so wone we wotewrjenym pódlanskim pasmje Wochožanskeje brunicoweje jamy wotsadźa. Južnje Miłoraza postaja błóto wobraz krajiny. „To bě montažowe městno wuwozneho mosta F 60. Tam, hdźež steještej bager a wuwozny móst, je so Wochožanska brunicowa jama započała“, dopomina so Günter Cech z Miłoraza. Runje tam, hdźež je dźensa woršta błóta, steješe ródny dom jeho žony Elsy. W lěće 1966 bě tónle dom prěni wopor jamy, při čimž sta so wjesny dźěl Miłoraza, Nowoměšćanski wutwar z 540 wobydlerjemi, z woporom wotbagrowanja. „Miłoraženjo a mnozy ludźo wokoliny wo zerzawym błóće wědźa. Starosćimy a bojimy so“, Günter Cech podšmórnje.
Myslić za generacije po nami
Towarstwo Sukuma Arts skići Njebjelčicam filmowu platformu
Trajnje hospodarić – filmowe premjery 2018, tak rěkaše hesło zarjadowanja na Dnju němskeje jednoty 3. oktobra w Drježdźanskim kinje Schauburg. Tam předstajene krótkofilmy we wobłuku projekta Stories of Change powědaja wo rjekach a rjekowkach w dobje změny na polu hospodarstwa. Mjez wopytowarjemi zarjadowanja běchu tež wjacori, kotřiž su paskej wo Njebjelčicach mjezwočo dali. Towarstwo Sukuma Arts je nošer projekta. We filmach skutkowacy hladaja z přeswědčenjom a trěbnym widom přez płót a kroča socialnje a ekologisce po trajnych pućach. Nimo Sukuma Arts je Stab za škit klimy filmowe zarjadowanje we wobłuku Umundu-festiwala za trajne wuwiće wuhotował. „Wšitke nam wažne naroki smy w Njebjelčicach namakali a so tuž po rešeršach poměrnje spěšnje rozsudźili tam film wjerćeć“, rjekny koordinatorka projekta Stories of Change Anne Schuster. Mjeztym rozmysluja wo tym, dlěšu dokumentaciju z nahrawaneho filmoweho materiala zhotowić.
Prapremjera za serbsku gmejnu
Wobydlerjo a hosćo su jurorojo
Hosćencow je w Hornjej Łužicy tójšto, a su tež derje wopytane. Štó dźě njeda so rady wot kucharjow ze słódnymi kreacijemi zapleńčić. Hač słódka, eksotiska abo domjaca kuchnja, kóždy ma zawěsće faworita, hdźež sej rady jědź popřeje. Wot spočatka nowembra móža ludźo wo swojim najwoblubowanišim hosćencu w Hornjej Łužicy wothłosować.
Budyšin (SN/BŠe). Turisća a domoródni stajeja často prašenje za najlěpšimi hosćencami w Hornjej Łužicy. Poskitki wšak su mnohostronske. Hač bara, kofejownja abo restawrant, za jedyn z nich so rozsudźić njeje scyła tak lochko.
Mjeztym hižo pjaty raz pyta Hornjołužiska app zhromadnje z kooperaciskim partnerom, Drježdźanskej DeHoGa, najwoblubowaniši hosćenc. Wobydlerjo a hosćo Hornjeje Łužicy maja sami rozsudźić a su tak zdobom jurorojo. Wothłosować smědźa wobdźělnicy pod www.oberlausitz-app.de, hdźež su tež wšitke trěbne informacije podate. Kóždy ma jenož jedyn hłós. Požadanski čas za hosćency je lětsa hač do 25. nowembra předwidźany. Hač do 2. januara maja potom ludźo wothłosować.
