Wustajeńca wo 150lětnych stawiznach hórnistwa
Wjelcej (JoS/SN). Cyle w znamjenju jubileja „150 lět brunica“ steješe Wjelcej tele dny w srjedźišću.
1866 dósta wobsedźer ryćerkubła Paul Rüdiger prěnje prawa, za wuhlom kopać. Spočatki wudobywanja brunicy běchu skromne a wuwiwachu so z přiběracej industrializaciju hač k nastaću akciskeje towaršnosće Přezjednota 1891. Jako bě najstarša dźowka Paula Rüdigera Clara 16 lět, pomjenowachu brunicowu jamu po njej. To běše tehdy tak z wašnjom. Krótko do swojich 30. narodnin Clara zemrě, jeje mjeno pak ma hač do dźensnišeho wulku symboliku za Wjelcej.
Wšelake spisy pokazuja na to, zo je Wjelcej serbskeho pochada. Na tym drje dźensa někotři dwěluja, čehodla tež přeco. Fakt je, zo su mnohe wjeski wokoło Wjelceje serbskeho pochada, kaž na přikład Prožym, Zasrjew (Rosendorf) abo Žarnow (Sorno). Poslednju mjenowanu je tež dr. Lotar Balko z Drjowka jako serbsku wjes dokumentował. Přiwšěm je w chronice za měšćanske a hórnistwowe stawizny čitać, zo móhła Wjelcej w 13. lětstotku wot Němcow załožene sydlišćo być. Čehodla běchu wosrjedź serbskich wsow němske sydlišćo załožili, wostanje potajnstwo.
W jubilejnym wobchodźe tež serbsce posłužuja
Kamjenc (aha/SN). Njewšědny jubilej swjećeše minjenu sobotu Kamjenski Lehmannec wobchod za domjacu nadobu a hrajki. W oktobru 1841, před 175 lětami, je prapradźěd nětčišeho mějićela Clausa Lehmanna Eduard Koark drobnotworowy wobchod wotewrěł. Hdyž bu dom lěto pozdźišo přez wulki měšćanski woheń zničeny, njeje wón zadwělował, ale na druhim městnje z rozšěrjenym poskitkom, domjacej nadobu a železnymi tworami nowu předawarnju wotewrěł. Pozdźišo kupi wulki róžkowy twar na torhošću města, hdźež znaty wobchod dźensa hišće nańdźemy. 1884 přewza přichodny syn Eduarda Koarka, wučeny překupc Paul Lehmann, předawarnju a poskitki tworow poněčim rozšěri. Po Prěnjej swětowej wójnje 1919 syn Kurt předewzaće dale wjedźeše a je powjetši. Zmištrował je tež wšitke ćeže, kotrež mějachu so za čas wójny a wosebje po lěće 1945 přewinyć. Tak njebě jenož poskitk tworow skromny, tež politiskemu ćišćej wuswojenja wobchoda zadźěwać bě wulke wužadanje.
Zerzawe błóto jězora ma so dokładnje přepytować
Wobydlerski protest móže wulki wliw wukonjeć. To pokaza so minjene měsacy při Starodarbnjanskim jězoru w Delnjej Łužicy. Tam chcyše Łužiska a srjedźoněmska towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) kónčny skład zerzaweho železohydroksidoweho błóta zarjadować. Tule substancu maja chemikarjo, biologojo kaž tež škitarjo přirody a wobswěta za chětro strašnu, dokelž wobsahuja tele geologiske zapławjenja mjez druhim jědojty arsen. Wo tym jednaše tež forum „Fakty přepruwować“, kotryž bě Starodarbnjanska wobydlerska iniciatiwa njedawno přewjedła. K tomu su sej priwatneho docenta dr. Wernera Kratza přeprosyli, kiž je zdobom druhi předsyda braniborskeho přirodoškitneho zwjazka a biologa na Swobodnej uniwersiće w Berlinje. Andreas Kirschke je składnosć wužił a so z nim rozmołwjał.
LMBV nochce zerzawe błóto nětko tola do Starodarbnjanskeho jězora wodźić. Je tema kónčny skład nětko z blida?
Bjez wody njepóńdźe
Nowa twornja za zhotowjenje baterijow trjeba přihot twarnišća a medije
Kamjenc (JK/SN). Předewzaće Daimler Benz bě hižo loni připowědźiło, w Kamjencu dobrych stejnišćowych a techniskich wuměnjenjow dla twarić nowe hale k zhotowjenju baterijow předewzaćow Accumotive GmbH & Co.KG a Mercedes-Benz Energy GmbH.
Złota nazyma
Kóšynski nasyp zaměrnje za turizm přihotować
Nowe Město (AK/SN). Zaměrowy zwjazk Łužiska jězorina Sakska chce swoje zwjazkowe płoniny při Kóšinskim nasypje mjez Złokomorowskim a Lejnjanskim jězorom zaměrnje dale wuwić a wužiwać. K tomu wuznachu so wčera zwjazkowi radźićeljo na zhromadźinje w Nowym Měsće nad Sprjewju. Jednohłósnje su woni wobzamknyli, zhotowić masterski plan za Kóšynski nasyp.
„Tajki plan zdźěłać je zmysłapołne a trěbne. Chcemy dotalne plany přepruwować. Chcemy docpěć, zo smě so tam twarić, a budźemy inwestorow wabić“, podšmórny jednaćel sakskeho jězorinoweho zaměroweho zwjazka Daniel Just. „Chcemy wo móžnym turistiskim wužiwanju wothłosować.“ Zawjazać chce zaměrowy zwjazk při zhotowjenju masterskeho plana gmejnu Rań (Großkoschen) na městnje kaž tež priwatnych mějićelow. Kóšty za to wučinjeja 25 000 eurow. Zaměrowy zwjazk přewozmje z toho 25 procentow, štož je 6 250 eurow. Zbytk zapłaći Sakska we wobłuku programa FR-region. „Mamy to za wažny projekt. Klětu chcemy dźěłać započeć“, Daniel Just potwjerdźi.
Ludźi sobu zapřijeć
Njewabja jeničce z rybowymi swjedźenjemi
Nazymu wabja turistikarjo we wobłuku łužiskich rybowych tydźenjow z tradicionalnymi rybowymi swjedźenjemi a kulinariskimi poskitkami w hosćencach ludźi do regiona.
Budyšin (SN/BŠe). Žně rybow we łužiskich hatach přewodźeja lětsa mjeztym 15. raz wot zarjadowanja łužiskich rybowych tydźenjow 24. septembra do 6. nowembra. Zhromadnje z agrarnym předewzaćom z akwakulturnej připrawu w Haselbachtalu a turistiskim teritorialnym zhromadźenstwom je Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO) minjeny pjatk tónle nazymski wjeršk zahajiła. „Nimo wobšěrnych zarjadowanskich poskitkow su mnozy partnerojo na rybowych tydźenjach wosebje za hosći Hornjeje Łužicy specielne přebywanske a skupinske poskitki wuwili. A kóždy, kiž ma lóšt so raz we wudźenju wuspytać, móže so pola wobdźělenych wobhospodarjerjow hatow wo najwšelakorišich móžnosćach wobhonić. Dale wabja tam ze wšelakimi wodźenjemi po hatnych kónčinach“, wuswětla nawoda MGO Olaf Franke.
Dale dobre posłužby poskićeć
Nowoslicy (JK/SN). Njeje lěpšeje móžnosće, swójske předewzaće abo nowosć wobchoda zajimcam předstajić hač z tym, zo daš jim a móžnym přichodnym kupcam na dnju wotewrjenych duri za kulisy pohladać. Tak přichwata wčera nahladna ličba zajimcow. Mjez nimi běchu tež swěrni přećeljo a wužiwarjo posłužbow znateho a připóznateho Dinarjec předewzaća w Nowoslicach. Andreja a Ludwig Dinarjec staj z prawom hordaj na to, štož běštaj zhromadnje z tójšto pomocnikami na nohi stajiłoj. Nimo pjeć hóstnych stwow za dwě wosobje, kotrež su zdźěla tež za zbrašenych wužiwajomne, je to rjana a přijomna zahroda, hdźež móža so dowolnicy a hosćo runje tak kaž wopytowarjo najwšelakorišich zarjadowanjow wokřewić a při rjanym haćiku w přijomnych křesłach sedźeć. Wo tym so mnozy z wčerawšich hosći sami přeswědčichu. Hóstne stwy su po najnowšim standardźe wuhotowane, ničo njepobrachuje a wonkowny ambiente wabi k přebywanju.
