W druhej połojcy 19. lětstotka za čas industrializacije twarjachu tež w Hornjej Łužicy železniske čary. Runočasnje nastachu dwórnišća, stražniske chěžki a wuhibkarnje. W lětnjej seriji so rozhladujemy, kak trěbne wone něhdy běchu a što je so z nimi stało. (6)
Zastanišćo a čakarnju w Chasowje mjez Radworskim a Njeswačanskim dwórnišćom mam hišće derje w pomjatku. Před něšto wjac hač šěsć lětdźesatkami sedźachmy jako šulerjo Budyskeje Serbskeje wyšeje šule we wotdźělu ćaha 2. rjadownje. We wučbje serbšćiny wobjednachmy runje powědančko Marje Kubašec „Row w serbskej holi“ a rozmoł- wjachmy so wo wobsahu a spisowaćelce. Nadobo so nam starša žona z pódlanskeho wotdźěla, kotraž bě w Chasowje přistupiła, přiwobroći a přećelnje praji, zo je wona ta, wo kotrejž rěčimy. Jako wyši šulerjo běchmy wězo hordźi, zo smy Marju Kubašec zeznali, a tak smy so z njej hač do Budyšina rozmołwjeli.
Serbske městnosće zbližić
Budyšin. Klětuše předewzaća stejachu w srjedźišću wčerawšeho posedźenja čłonow předsydstwa Budyskeje župy. Dosć konkretny je hižo projekt ze šulerjemi 4. lětnika. Jim chcedźa serbske městnosće w Budyšinje zbližić. Dom Měrćina Nowaka w Njechornju chcedźa zjawnosći tohorunja we wobłuku akcije „wuměłstwowy bus“ spřistupnić. Planowane su tež zarjadowanja w Barće a Hodźiju.
Štó znaje skućićela?
Mortkow. Po morjenju wjelčicy pola Mortkowa je towarstwo Wjelči škit Němska myto 7 000 eurow wupisało. Zwěrinoškitarjo so nadźijeja na te wašnje pokiwy k skućićelej dóstać. Hižo w juniju běchu na kromje jězora pola Mortkowa mortweho wjelka na powjerchu wody wuhladali. Přepytowanja wunjesechu, zo bě jeho něchtó zatřělił a jemu powjaz wokoło brjucha zwjazał, na kotrehož tamnym kóncu bě betonowy kloc.
Schadźowanka lětsa w dźiwadle
Podhladnaj hižo raz napadnyłoj
Wojerecy. Wobsadka policajskeho awta je wčera rano we Wojerecach padustwu zadźěwała. Zastojnicy wuhladachu dweju muži w starobje 24 lět při wobchodźe na Dillingenskej. Jako wonaj policistow widźeštaj, spytaštaj ćeknyć, policistaj pak běštaj spěšnišej a jeju nachwilnje zaještaj. Přepytujo jeju awto z pólskim čisłom namakaštaj wulki hamor a mjezwočowej masce. Z tajkimi utensilijemi běštaj 24lětnaj w juniju hižo w Budyšinje napadnyłoj. Nimo toho staj wobaj tež w Pólskej zadobywanskich deliktow dla znataj. Policija nětko pruwuje, hač du dalše padustwa na jeju konto.
Smječkecy. Z wjesnym swjedźenjom zhladuje Smječkečanski wjesny klub Při winicy wot zajutřišeho hač do njedźele, 15. julija, na 20lětne wobstaće. Po pjatkownym natočenju piwa změja sobotu popołdnju wosebity program za młode swójby z wubědźowanskim parcoursom. Dobyćerjej kiwa jako prěnje myto swójbny lisćik za Wojerowski zwěrjenc. Wječor zahrajetaj diskoteka Melodia ze Serbskich Pazlic a Berlinski DJ Nellski. Wot 20.30 do 21.30 hodź. změja tak mjenowanu happyhour, hdyž poskića dwaj napojej za płaćiznu jednoho. Po njedźelnym rańšim piwku slěduje w 14 hodź. ekumeniski nyšpor w ewangelskej cyrkwi z fararku Karin Großmann a z diakonom Pětrom Mrózom. Po tym su wšitcy na kofej a tykanc kaž tež na pisany program wjesnjanow a hosći přeprošeni.
Wězo pokazaja w 17 hodź. finalnu hru koparskich swětowych mišterstwow. Wšitcy zajimcy su tuž do Smječkec wutrobnje přeprošeni.
Mułkecy (AK/SN). Po woli gmejnskeje rady Slepo budźe Mułkečanske pohrjebnišćo saněrowane a nowowuhotowane. Z jednym napřećiwnym a jednym wzdatym hłosom Slepjanscy gmejnscy radźićeljo na swojim zašłym posedźenju wobzamknychu, předewzaće we wobjimje 71 000 eurow zwoprawdźić.
Zakładne šule w Budyšinje su dospołnje wućežene. Tohodla měli starši swoje dźěći do Hodźija pósłać móc. To samsne měło tež w nawopačnym směrje móžno być.
Budyšin (CK/SN). Wot šulskeho lěta 2019/2020 změjetej město Budyšin a gmejna Hodźij zhromadny šulski wobwod. To je wjetšina Budyskeje měšćanskeje rady na swojim zašłym posedźenju wobzamknyła. Pozadk je, zo su štyri zakładne šule města dospołnje wućežene. Tohodla běštej so komunje hižo w lěće 2013 dojednałoj. Wot lěta 2015 wuknu dźěći ze zapadnych měšćanskich dźělow w Hodźiju, předewšěm z 13 wsow, kaž na přikład z Małeho Wjelkowa a ze Smochćic. Z nowym wobzamknjenjom rozšěrja zhromadny šulski wobwod na wšitke měšćanske a wjesne dźěle wobeju komunow. Tak smědźa potom dźěći z města wot lěta 2019 w Hodźiju wuknyć a nawopak dźěći wottam w měsće. W Budyšinje liča z tym, zo móhło hač do sto dźěći z města w Hodźiju do zakładneje šule chodźić.
Kamjenc (UM/SN). Za tak mjenowany wustaw miłosćiwosće w Kamjencu, tež znaty jako Bönischowy wustaw, mějachu w zašłosći hižo najwšelakoriše plany. Wot muzeja za wuměłca Georga Baselitza přez wužiwanje jako měšćanska biblioteka hač k hospicej sahaše paleta opcijow, wo kotrychž su chutnje rozmyslowali. Dalše ideje běchu utopiske.
Nětko město Kamjenc znowa spyta w přeco hišće prózdnej něhdyšej chorowni nowy přichod zmóžnić. Z wupisanjom pytaja za objekt kupca. Tón njeměł jenož wotpowědnu sumu pjenjez měć, ale tež kmany wužiwanski koncept. Po tym zo dyrbjachu nalěto prěnje wupisanje juristiskich přičin dla cofnyć, su zajimcy nětko znowa namołwjeni so přizjewić. Přitwary nowšeho datuma – wustaw samy bu lěta 1828 dotwarjeny – bě město krok po kroku spotorhać dało, tak zo zbychu jenož historiske twarske dźěle z 19. lětstotka.