Čara cyłe 95 metrow stupała

W druhej połojcy 19. lětstotka za čas industrializacije twarjachu tež w Hornjej Łužicy železniske čary. Runočasnje nastachu dwórnišća, stražniske chěžki a wuhibkarnje. W lětnjej seriji so rozhladujemy, kak trěbne wone něhdy běchu a što je so z nimi stało. (11)

Hižo srjedź 19. lětstotka njeprócowachu so jenož Budestecy, ale tež wokolne gmejny w zajimje hospodarstwa wo železnisku čaru južnje Budyšina. Pahórkata krajina mjez 432 metrow wysokim Lu­binom a wo 40 metrow wyšim Mnišoncom pak bě planowarjam wulke wužadanje. 1863 trěbne podłožki sakskemu knježerstwu zapodachu a lěto pozdźišo su zamołwići přihłosowali, čaru ze statnych srědkow zapłaćić. Pod ćežkimi dźěłowymi wuměnjenjemi zapołožichu 1877 železnisku čaru, kotraž wot Budy­šina přez Dźěžnikecy hač do Wjelećina 95 metrow stupaše.

Pod nawodom wuměłca Renéja Krunera (srjedźa) su cyły minjeny tydźeń na Wojerowskej dźěćacej a młodźinskej farmje Miłočanskeho Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka grafitijowy kurs přewjedli. Dwanaće dźěći z Wojerec a wokoliny je pod hesłom „Žiwidła su hódnotne“ najprjedy płat z pozadkowymi barbami popryskało, po tym su wobrazy w lakowymi pisakami po swojich předstawach dale wobdźěłali. Hotowe wuměłske twórby chcedźa pěstowarnjam wokoliny darić. Foto: Liane Semjank

Choćebuske měšćanske zarjadnistwo je dróhotwarskemu předewzaću STR ze stolicy Delnjeje Łužicy nadawk dało, wutwarić tamnišu Rudolfa Breitscheidowu hasu. Hižo 9. apryla su tam twarske dźěła zahajili. Kónc oktobra ma naprawa zakónčena być, we wobłuku kotrejež 150 metrow dróhi z chódnikom dospołnje ponowjeja. Při temperaturach wokoło 38 stopnjow nad nulu, kaž je dźensa mamy, su twarske dźěła tež přistajenym zawoda STR hoberske wužadanje. Foto: Michael Helbig

Krótkopowěsće (31.07.18)

wutora, 31. julija 2018 spisane wot:

Julij ze snadnuškim přirostom

Budyšin. We wuchodnej Sakskej bě w juliju 18 990 bjezdźěłnych, 159 resp. 0,8 procentow wjace hač w předměsacu. Aktualna kwota bjezdźěłnosće je 6,7 procentow. Přirost złožuje so na to, zo su so minjene tydźenje we wjetšej ličbje młodźi ludźo jako bjezdźěłni přizjewili, ­dokelž njebuchu po zakónčenju wukubłanja do normalneho dźěłoweho poměra přewzaći. Sobudźěłaćerjo Budyskeje agentury za dźěło jim pomhaja, zo bychu job w Hornjej Łužicy namakali.

Dobu namjetowanja podlěšili

Njebjelčicy. Doba namjetowanja kandidatow za wólby Serbskeho sejma bu wo štyri tydźenje hač do 10. septembra w 16 hodź. podlěšena. Prěnjotny termin bě 13. awgust. Wotpowědny namjet wólbneho nawody dr. Hagena Domaški je rada starostow srjedź julija schwaliła, kaž wuchadźa z wčerawšeje nowinskeje informacije iniciatiwy za Serbski sejm.

Rozswětlić město paniku šěrić

Hygiena a šćěpjenje jara wažnej

póndźela, 30. julija 2018 spisane wot:

Budyšin (SN/mwe). Wosebje do pućowanja do wukraja je wažne, zo dadźa so ludźo přećiwo chorosći hepatitis A a B šćěpić. „Tole je pola domjacych lěkarjow abo w strowotniskim zarjedźe móžne“, rěka ze strowotniskeho wotrjada Budyskeho krajnoradneho zarjada. Sobotu, 28. julija, wotmě so „swětowy dźeń hepatitisy“. Kaž Sarah Günther z Budyskeho nowinskeho běrowa na naše naprašowanje zdźěli, registrowachu w lěće 2016 we wokrjesu tři schorjenja na hepatitis A, 27 na hepatitis B, 13 na hepatitis C a 24 na hepatitis E. Lětsa hač do srjedź julija je jedyn pacient na hepatitis A schorjeł, třo na hepatitis B, štyrjo na hepatitis C a 19 na hepatitis E. Ze strowotniskeho zarjada dale informuja, „zo ludźo najbóle na hepatitis A schorja, zo pak so wuhoja a móža so přećiwo tomu profylaktisce šćěpić dać“.

Asfaltuja dróhu w Barće

póndźela, 30. julija 2018 spisane wot:

Malešecy (CS/SN). Malešanska gmejnska rada je na swojim njedawnym posedźenju změnje wobtwarjenskeho plana južneho přibrjoha Olby přihłosowała. Tole bě trěbne, dokelž je sej tam wobydler dwě ležownosći kupił. Tam chce bungalowaj natwarić. Dalša nowinka z Malešanskeje gmejny: W Barće chcedźa při Młynskich hrjebjach dróhu z nowej worštu asfalta pokryć. Při wulkej wodźe w lětomaj 2010 a 2014 bu tam přeco hornja woršta wotpławjena. Asfaltowanje wukonja za něhdźe 189 000 eurow firma SLB krajny twar z Lětonja (Litten).

Pytaja wobdźělnikow

Budyšin (SN). Budyski Kamjentny dom a Jeleniogórski Centrum Kultury zarjadujetaj we wobłuku třilětneje kooperacije wot 20. do 26. awgusta „Akademiju wuměłskeje inspiracije“. Młódši a starši, pólscy, němscy a tež serbscy wobdźělnicy maja přiležnosć so pod wěcywustojnym nawodom w drjeworězbarjenju, moler­stwje a rysowanju kaž tež křidowym ćišću wuměnić a dalekubłać. Přizjewjenja su hač do 15. awgusta w Kamjentnym domje pola Stefana Lehmana pod telefonowym čisłom 03591/53 19 97 1 abo móžne.

Policija (30.07.18)

póndźela, 30. julija 2018 spisane wot:

Z awtom do štoma

Malešecy. Z dotal hišće njeznateje přičiny je kónc tydźenja 52lětny šofer w Malešecach kontrolu nad swojim Chryslerom zhubił, nalěwo z jězdnje zajěł a do štoma zrazył. Byrnjež wodźer awta ćežko zranjeny był, móžeše so wón sam z jězdźi­dła wuswobodźić. Přiwołani sanitetarjo dowjezechu jeho do chorownje. Kaž policija zdźěli, nasta na Chrysleru škoda znajmjeńša 11 000 eurow.

Falšowanu bankowku sćazali

Słona Boršć. Na wotpočnišću Hornja Łužica sewjer na awtodróze A 4 pola Słoneje Boršće su zastojnicy Budyskeje awtodróhoweje policije tohorunja kónc tydźenja wopačne pjenjezy sćazali. 46lětny chcyše swoju zličbowanku z 50eurowskej bankowku zapłaćić. Kontrola předawarki z wosebitym pisakom wunjese, zo je bankowka falšowana. Alarmowana policija ju sćaza. Muž změje so móžneho rozšěrjenja falšowanych pjenjez dla zamołwić, kaž policija informuje.

W Róžeńće su wčera 3. Gig-festiwal (God is good) zakónčili. Trojorěčne serbsko-němsko-jendźelske kemše za putniskej cyrkwju běchu jedyn z poslednich programowych dypkow festiwalneho kónca tydźenja. Hižo sobotu wustupichu tam mjezynarodni hudźbnicy z USA, Wulkeje Britaniskeje a Pólskeje, kotřiž zwjazachu nabožne teksty z rapowej, rockowej, popowej a gospelowej hudźbu. Serbski podźěl wotbyłyšćowaše so w pomocnikach z wokoliny, serbskej moderaciji, wuhotowanju Božeje mšě a we wčerawšim wustupje skupiny Sorbian Art Trio. Lětsa je znowa wjac ludźi festiwal wopytało. Foto: Gloria Žurec

Nowej črjódźe wjelkow

póndźela, 30. julija 2018 spisane wot:

Rěčicy (SN). W Budyskim kaž tež w Zhorjelskim wokrjesu móžachu nowu črjódu wjelkow dopokazać. Wonej stej w lěsnej kónčinje Massenei pola Großröhrsdorfa kaž tež wokoło Großhennersdorfa za­domjenej, kaž wjelči kontaktowy běrow w Rěčicach informuje.

W rumje Großhennersdorf sewjernje Žitawy běchu wobrazy z fotowych paslow lětsa w februaru psa dokumento­wali. W juliju pak zwěsćichu wjelčicu z młodźećomaj. Z wobłuka Massenei mějachu hižo loni w februaru genetiski dopokaz na z Dubjanskeje črjódy pochadźacu wjelčicu, kotraž so w Hohwaldźe zadomi. Nětko pokazuja wobrazy z fotowych paslow z Massenei tajku z cyckami.

Wjelča fachowča Gisa Kluth skedźbni sobotu na aktualizowanu kartu z dokumentowanišća a poradźowarnje Zwjazka. Po njej mamy w Němskej dopokazanych 38 črjódow, 13 porow a tři jednotliwe wjelki. Sakska wostanje ze 17 črjódami a štyrjomi porami wjelči kraj čisło jedyn. Slěduja Delnja Sakska (dźesać črjódow, pjeć porow, jedyn jednotliwy wjelk), Braniborska, Mecklenburgsko-Předpomorska, Bayerska a Durinska.

Na putnikowanje wužohnowani

póndźela, 30. julija 2018 spisane wot:
Dohromady 140 ministrantkow a ministrantow ze serbskich wosadow Drježdźansko-Mišnjanskeho a Zhorjelskeho biskopstwa je so wčera připołdnju z hnadowneho městna Róžanta na lětuše 12. mjezynarodne putnikowanje do Roma nastajiło. Farar Gabriš Nawka jich w putniskej cyrkwi wužohnowa. Wčera wječor swjećachu w Mnichowje z dalšimi ministrantami a z Drježdźansko-Mišnjanskim biskopom Heinrichom Timmereversom Božu mšu. Po nimale 22 hodźinach je serbska skupina strowa a čiła ­do wěčneho města dojěła, hdźež swjećachu dźensa popołdnju nyšpor. Cyłkownje 875 ministrantow z wobeju hornjołužiskeju biskopstwow putnikuje do Roma, hdźež wobdźěla so jutře na awdiency z bamžom Franciskusom. Foto: Feliks Haza

HSSL25

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025