Budyšin (SN/BŠe). Industrija kumštnych maćiznow słuša we Łužicy k nošnym stołpam­ hospodarstwa. Zo móhło něhdźe 90 předewzaćow derje wukubłanych sobudźěłaćerjow zasadźić, su w Budyšinje kubłanski centrum Polysax załožili. Tam sćelu wučomnikow za praktiske zwučowanja, přistajenych za dalekubłanje abo přidružnikow na pospytanske kursy. Kwalifikowany dorost dźě je dale a trěbniši. „Industrija kumštnych maćiznow zhotowja wudźěłki, kotrež naše žiwjenje wo­bo­haćeja“, wuzběhny nawoda předsydstwa Polysax a jednaćel Wjelečanskeje towaršnosće LAKOWA Ralf Liebscher na wčera­wšej nowinarskej rozmołwje. Łužiske zawody zhotowjeja inowatiwne produkty, na přikład za awtoindustriju, a dodawaja je po cyłym swěće. Kóžda firma ma swójsku produktowu pa­le­­tu, a nadawki wobstajnje přiběraja. „Tuchwilu mamy w tym wobłuku wukubłanskej powołani mechanikarja za kumšt­nu techniku a wodźerja mašinow a připrawow. Prócujemy so nětko wo směr mechatronikarja za kumštne maćizny“, rozłoži Ralf Liebscher.

Za wjac e-awtow w kónčinje

srjeda, 05. junija 2019 spisane wot:

Koncept elektromobility Budyskeho wokrjesa předstajili

Budyski krajnoradny zarjad chce z dobrym přikładom być a dalše elektroawta wobstarać, nic pak za kóždu płaćiznu. Po tym zo je krajny zarjad na minje­nym posedźenju wokrjesneho sejmika nowy koncept e-mobility před- ­stajił, su nětko w nowinskej rozmołwje tematiku konkretizowali. Serbske Nowiny su najwažniše dypki zezběrali.

Za čo trjeba Budyski wokrjes koncept elektromobility?

„Z nim reaguje wokrjes na wužadanje mobilitneje změny a nadrjadowane klimopolitiske zaměry“, rěka w preambli koncepcije. Při tym njeńdźe wo to, tuchwilny wobstatk jězdźidłow we wokrjesu w samsnej ličbje z e-awtami narunać. To wšak njeje jeničke rozrisanje, zo hodźeli so zaměry docpěć. Ćim bóle pró­cuja so wo to, najwjetši dźěl z e-kolesami narunać. Inteligentne wužiwanje bliskowobchadnych srědkow maja poskitki wudospołnjeć.

Kajke je wuchadźišćo?

Bioratarjo regiona, zjednoćće so

srjeda, 05. junija 2019 spisane wot:

Nowa internetna platforma chce producentam pomhać, swoje biowudźěłki zwičnjeć. Hornja Łužica móhła so w tym nastupanju stać z pilotowym regionom.

Njebjelčicy (UM/SN). Kak husto rěka: „Bio je in.“ Dźeń a časćišo rozsudźeja so přetrjebarjo za žiwidła z ekologiskeje a biologiskeje produkcije. Zhotowjerjo pak mało z toho maja. „Pola nas skutkuja w dale a wjetšim rozměru samsne mechanizmy, kotrež tež rozšěrjenje konwencionelnje plahowanych wudźěłkow wobknježa“, wujasnja Hubert Langa. Agrarny inženjer wjedźe w Njebjelčicach biowobchod, kotryž „ma runočasnje funkciju wjesneje klamarnje.“ Wo hospodarskosći pak njemóžeš tu rěčeć. „Sami smy přesłabi“, je Hubert Langa přeswědčeny, a měni z tym producentow ekologisce produkowanych wudźěłkow na městnje. Kóždy za sebje spyta mjenje abo bóle wuspěšnje wobstać. „Ale tež w tym segmenće wulcy, nadregionalnje skutko­wacy poskićerjo zwičnjenje zdawna wobknje­ža, zwjazani z rjećazami wulkowikowanja.“ Konsekwenca je: Zo móhli „sobu hrać“, dyrbja so ćišćej a wičnej mocy­ „někotrych wulkich“ podrjadować a jich wuměnjenja akceptować.

Budyšin (SN/BŠe). Dokelž je loni prěni raz přewjedźena „Budyska pózdnja změna“ mjez wopytowarjemi wulke připó­znaće žnjała, ju tež lětsa zaso přewjedu. Hižo 14. junija wotewrje cyłkownje 27 zawodow sprjewineho města swoje durje, zo bychu zajimcam dźěło wobrazliwje pokazali. Dźe wo to ludźom stawizny, wukonliwosć, produkciju, wukubłanske móžnosće abo njewobsadźene dźěłowe městna sposrědkować. Za cyłkownje dźewjeć zestajenych turow, w kotrychž wopytaja stajnje tři předewzaća, měli so zajimcy prawje bórze přizjewić. Městna su dźě wobmjezowane, a přizjewjenski datum rozsudny.

Prěnja tura powjedźe wot Budyskeho busoweho dwórnišća do Sćijec, hdźež ma firma DEBAG swoje sydło. Tam zhoto­wje­ne pjecy a wšelakore kuchinske připrawy do 32 krajow eksportuja. Na samsnej turje­ je tež wopyt twornje DVB předwidźany, hdźež twarja techniske wjazby za wjet­še připrawy. Třeća­ stacija budźe Sćiječanski běrow GIL – cyłotne inženjerske wukony.

Do rjemjesła

wutora, 04. junija 2019 spisane wot:

Drjedźany (SN/at). 146 žonow a 517 muži­ chce so w nowym wukubłanskim lěće w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu w rjemjeslniskim powołanju wukubłać dać. Woni su hižo do lětnich prózdnin wukubłanske zrěčenje z rjemjeslniskej firmu podpisali, kaž Drježdźanska rjemjeslniska komora wo stawje 31. meje informuje. Loni w samsnym času bě jich dźesać wjace.

Najwoblubowaniše je powołanje wozydłoweho mechatronikarja, kotrež chce w Drježdźanskim komornym wobwodźe bórze dalšich 143 młodostnych wuknyć. Slěduja powołanja elektronikarja (56 no­wych­ wukubłanskich zrěčenjow), při­prawoweho mechanikarja za sanitarnu, tepjensku a klimowu techniku (43), fri­zera (38) a blidarja (37).

Hory (SN/SiR). Wuhladnišćo na Horach w gmejnje Halštrowska Hola je domoródnym kaž cuzym fotografam woblubowane zetkanišćo a wobkedźbowanišćo. Tež filmytwórcy a přećeljo přirody su tam hižo rjane wideja a wobrazy zapopadnyli. Kolesowarjo a pućowarjo tam runje tak rady pozastawaja.

Z drjewjaneho pawiljona maš rjany wuhlad na Horjanski jězor. W aprylu 2008 su wuhladnišćo přepodali. Zwjetša je tam wšitko čiste a porjadnje zawostajene. Wo wotstronjenje wotpadkow stara so gmejna Halštrowska Hola.

W minjenych tydźenjach so wobraz wuhladnišća trochu změni. Tak připrawichu tam nowy płót, zo móhli wopytowarjow lěpje wodźić. Móžno bě to dźakowano crowdfundingowej akcije Wuchodosakskeje lutowarnje Drježdźany, z kotrejž su podpěraćeljo naprawy wjac hač 4 000 eurow nazběrali. Nasypana bu před wuhladnišćom nětko wosebita měšeńca kamuškow, kotrež chcedźa za nowy pućik wužiwać. „Zdobom je hišće dalši škitny płót předwidźany, zo móža pawiljon jenož hišće pěšcy abo ludźo z jězbnym stołom wužiwać“, rozłožuje nawoda při­rodoškitneho projekta Łužiska jězorina dr. Alexander Harter.

Butra ma w Serbach wosebity wuznam

pjatk, 31. meje 2019 spisane wot:

Wudźěłk wulkeje hódnoty hižo 3 000 lět do Chrystusa zhotowjeli a wužiwali a to nic jenož k jědźi

Tež w serbskich přisłowach jewja so wšelke zajimawostki kołowokoło butry, pokazowace na jeje wuznam:

• Mjasa so zminyć njej’ ćežko, hdyž wobjedy z butru a wolijom kipja.

• Běłe jutry lubja mało butry.

• Włóžne jutry wěšća wjele butry.

• Zelene jutry wěšća smjetanki butry.

• Chłóšćak rodźi wšak wo suchi chlěb, ale dosć lěpjeny z butru, a něšto morweho swinjeća zwjercha.

• Na łuku hnój – wunoša butru a łój.

• Dźěd dźědźi měd a wowka butru tołka.

• Butra budźe ći žołta, jenož sykaj kruwičce morcheje.

Na blido twaroh a na wiki butru.

Přilij Bóh, zo so na butru šlachći.


Butra w Serbach předewšěm hladajo na nałožki wokoło kwasow wažnu rólu hraje. Kajki wuznam wona ma? Kak so dźěła? Štó ju dźensa zhotowja?­ Kotre nałožki su kołowokoło butry pěstowali abo dźensa hišće­ pěstuja?

Butra je žórło energije

Serbow w Budyšinje zetkać

srjeda, 29. meje 2019 spisane wot:

Stajnje zaso wobhonjeja so turisća za serbskimi poskitkami w kónčinje. Hosćencarjo abo mějićeljo hotelow to stajnje zaso nazhonjeja. Brošurka móžnosćow pak w Hornjej Łužicy dotal hišće žana njeje. Towarstwo Serbski kulturny turizm (SKT) problem znaje a chce nětko wšelke poskitki zestajeć.

Budyšin (SN/BŠe). „Chcemy wosebity dźeń z turistikarjemi přewjesć a jich na knihujomne móžnosće w Budyšinje skedźbnjeć“, rjekny předsyda SKT Pětr Brězan na póndźelnym wuradźowanju čłonow towarstwa w Budyskim Serbskim domje. Tak mjenowany Fam-trip chcedźa 13. nowembra wotměć. Potom je pódlanska sezona a akterojo móža sej čas lěpje zarjadować. Na přeprošensku turu chcedźa zastupjerjow turistiskich informacijow, sobudźěłaćerjow hotelow a knihowanskich agenturow witać. Zapřijeć dyrbjeli tež hotele ze Zhorjelca a Drježdźan kaž tohorunja busowe předewzaća, čłonojo na posedźenju namjetowachu.

Předewzaća přeja dobru jězbu

wutora, 28. meje 2019 spisane wot:

Železniski bliskowobchad na wuchodźe Sakskeje je hač do lěta 2031 zawěsćeny. Minjeny pjatk su zamołwići wobchadnych zwjazkow ze Sakskeje a Čěskeje zrěčenje z Krajnej železnicu podpisali.

Budyšin (SN/BŠe). Ludźo často twjerdźa, zo njeje železniska syć na wuchodźe Sakskeje atraktiwna dosć. To pak ma so po słowach Budyskeho krajneho radu Michaela­ Hariga (CDU) bórze změnić. Jako předsyda wobchadneju zaměroweju zwjazkow Hornja Łužica-Delnja Šleska a Hornje Łobjo chwaleše wón nowe zrěčenje z Krajnej železnicu (Länderbahn). „Smy docpěli, zo komfort a kwalita přichodnje přiběratej“, wón wuzběhny. „Chcemy zaso železniski kraj być.“ Šansu, to docpěć, widźi krajny rada w strukturnej změnje. Tak so nadźija, zo je nětko podpisane zrěčenje poslednje na zakładźe z dieselom ćěrjenych ćahow. Přichodne měło na zakładźe elektrifikacije nastać. „Přeju tuž wšěm dobru jězbu do přichoda“, Michael Harig podšmórny.

Pola Maja wažny měznik docpěli

póndźela, 27. meje 2019 spisane wot:

Kulow/Drježdźany (SN/BŠe). Mjezywuslědk tarifowych jednanjow mjez dźě­łarnistwom IG metal a předewzaćom Maja w Kulowje předleži. Wot minjeneho štwórtka je jasne, zo ma zakład jednanjow tarifowe zrěčenje mjez sakskej drjewowej a kumštnej industriju być. Nimo toho chce zawod přistajenym w juliju jónkrótnje 500 eurow płaćić. Hladajo na dotalne jednanja je to wěsty měznik. Hižo­ 16. meje su zastupjerjo dźěłarnistwa a zawoda w Drježdźanach mjeztym štwórty raz zhromadnje jednali. Wobzamknjenym dypkam pak dyrbjachu hišće wšelake gremije přihłosować. Nětko smědźa so dźěłaćerjo nad wjace pjenjezami do lěća wjeselić.

Hakle 16. apryla běchu třeće koło tarifowych jednanjow w Kulowskim zawodźe Maja přetorhnyli. Dźěłodawar njebě so hižo po dojednanjach zašłeje rozmołwy měł, kaž dźěłarnistwo tehdy zdźěli. Tak předpołoži zawod swójski poskitk mzdy, kotryž pak njeje so wot minimalneje mzdy wulce rozeznawał. Dźěłarnistwo tuž připowědźi dale ćišć wukonjeć.

Serbska debata

nowostki LND