Přiwabliwe hospodarske stejnišćo

wutora, 29. decembera 2020 spisane wot:

Znaty je Budyšin hladajo na historiske stare město, žonop a kulturu přede­wšěm wokoło jutrow. Tola tež jako hospo­darske stejnišćo ma město wulki wuznam, kaž z wozjewjenych statistiskich ličbow wuchadźa.

Budyšin (SN/BŠe). Nimale 18 000 wosobow wšědnje do Budyšina na dźěło jězdźi. A wobroty zaměstnjenych předewzaćow su samo wyše hač w Drježdźanach. Płonina industrijnišćow a přemysłownišćow je so w minjenych lětach podwojiła. Tele a dalše informacije wopřijima aktualizowana publikacija „Budyšin – hospodarstwo w ličbach 2021“. Na 46 stronach posrědkuja statistikarjo dokładne detaile a přehlady. Čitarjo pak měli wobkedźbować, zo złožuja so ličby předewšěm na čas do koronapandemije. Najebać to so wujewja, zo je so město Budyšin přikładnje jako hospodarske stejnišćo wuwiło.

Serbske baje sobu zapřijate

srjeda, 23. decembera 2020 spisane wot:

Přirodowa dožiwjenska šćežka „Hućinjanske haty a Olbaski jězor“ chcedźa hač do klětušich swjatkow znowa koncipować a twarsce wobdźěłać. Prěnje naprawy su w oktobrje hižo zahajili.

Hućina/Stróža (AK/SN). Přirodowa dožiwjenska šćežka „Hućinjanske haty a Olbaski jězor“ wupřestrěwa so mjez Malešanskimaj wjesnymaj dźělomaj Hućinu a Stróžu. Jeje koncept budźe wobsahowje předźěłany a z twarskimi naprawami wuhotowany, zdźěli biosferowy rezerwat UNESCO Hornjołužiska hola a haty na swojej internetnej stronje. Prěnje dźěła běchu zamołwići kónc oktobra/spočatk nowembra zahajili. Podłu šćežki nětko wšitke stare pućiki a platformy wotstronja. „Paralelnje pak přihotuja hnydom dźěła za nowe twarske naprawy. Wopytowarjo změja tuž přichodnje z haćenjemi ličić, dokelž njebudu jednotliwe elementy a stacije wužiwać móc“, zamołwići biosferoweho rezerwata informuja.

Za nastaće pohórnistwoweje krajiny z wjele jězorami je woda najdrohotniša. Zmysłapołne wodowe hospodarstwo je njeparujomne, za kotruž je wosebita přiliwowa centrala trěbna. Institucija je lětuše ličby nětko wozjewiła.

Zły Komorow (SN/BŠe). Wjac hač 58 mi­lio­now kubiknych metrow wody bu lětsa z łužiskich čisćenskich hrjebjow přez Łuži­sku a srjedźoněmsku towaršnosć hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) do bywšich brunicowych jamow wjedźenych. Wo tym informuje přiliwowa centrala LMBV, kotraž je najnowše ličby nětko­ wozjewiła. Cyłkownje sydom milionow kubiknych metrow wody su zamołwići ekologisce znjesliwje z Nysy brali.­ Hłowny darićel wody pak je rěka Sprjewja, z kotrejež bu 39 milionow kubiknych metrow přez cyłe lěto wotwjedźenych. Čorny Halštrow je z dwanaće milionami kubiknych metrow třeći najwažniši dodawaćel. Wosebje w měsacach z wjele spadkami wodu wottam bjeru. Tež ze swójskimi rezerwami je LMBV k zapławjenju jězorow přinošowała.

Drježdźany (SN/BŠe). Hižo třeće lěto za sobu maja lěsy po cyłej Sakskej wulku suchotu znjesć. Čim dlěje perioda traje, ćim wjetše a wočiwidniše su jeje wuskutki. Na zakładźe kóždolětneje lěsneje rozprawy statneho knježerstwa, kotruž stej sakski minister za energiju, škit klimy, wobswět a ratarstwo Wolfram Günther (Zeleni) a prezident krajneho lěsnistwa Utz Hempfling wčera w Drježdźanach předstajiłoj, bu 6 720 štomow wšelakich družin dokładnje přepytowanych. „Wuslědki nas jara starosća. Wjerški štomow maja štwórćinu mjenje lisća abo jehličkow. Něhdźe 35 procentow rostlin je masiwnje wobškodźenych“, Günther nowinarjam rozkładźe. Wosebje potrjechene su šmrěki, dokelž jich korjenje tak hłuboko njesahaja. Dale wobkedźbuja fachowcy zjaw, zo su tež duby wobškodźene. Dnowna woda dale a bóle woteběra, a tak so jeje staw w zymje hižo njewuruna. Wšitke družiny štomow trajneje suchoty dla ćerpja. Ćim lóšo je za škódniki, předewšěm skórniki, rostlinam škodźeć. Jeničce 21 procentow přepytowanych štomow žane škody njepokazuje.

Derje wabili a dobry wothłós žnjeli

póndźela, 21. decembera 2020 spisane wot:

Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica­-Delnja Šleska (MGO) lětuše zarja­dowanja łužiskich rybowych tydźe­njow najebać koronapandemiju dosć pozitiwnje hódnoći. Štyri swjedźenje, za kotrež běchu wabili, su wopytowarjo jara derje přiwzali.

Budyšin (SN/BŠe). Koronapandemija je so lětsa tež na łužiske rybowe tydźenje wuskutkowała. Najebać mnohe wotprajenja zjawneho wułójenja rybow z hatow je so MGO rozsudźiła, zaměrnje za za­rjadowanja wabić. Tak rozdźělichu 15 000 lětakow, informowachu w radiju a nowinach wo nazymskej zwičnjenskej inicia­tiwje. Předewšěm nowa wabjenska figura z mjenom Fischers Franzi bě zasadźena a je wosebje swójby informowała. „Ně­hdźe tři miliony ludźi smy z wabjenskimi akcijemi docpěli“, MGO ze sydłom w Budyšinje informuje. Zajim mjez ludźimi bě jara wulki a njedźiwajcy hygienowych naprawow a z tym zwisowacych wobmjezowanjow je dosć ludźi na swjedźenje přišło.

Wukonjeja zdźěla wjac

póndźela, 21. decembera 2020 spisane wot:
Korona nas wšěch trapi. Nimo hosćencarjow skorža tež łužiscy hatarjo. Mnohe swjedźenje wułójenja rybow z hatow su lětsa wupadnyli. Tež wotbytk ryby runjewon njezwjesela, štož wšak njezadźiwa, su dźě hosćency zawrjene, kotrež hewak rybu rady swojim hosćom porjedźeja. Na někotrych wsach drje su do druheho lock­downa hišće rybu kurili a lubowarjam předawali. Byrnjež žane hoberske mnóstwa njebyli, pomha to w nuzy znajmjeńša trochu hospodarić. Wótku do žita ćisnyli pak łužiscy rybarjo a hatarjo njejsu, runje tak ludźo w dalšich powołanjach nic, kotrež zastaranje nas wšěch ze žiwi­dłami a napojemi zaručeja. Woni so najebać ćežke połoženje dale wo to staraja, zo bychmy derje kryte blido měli a zo móžemy sej we wobchodach dale mjaso, kołbasu, chlěb kaž tež łužisku rybu kupić. Zdźěla woni wjac wukonjeja, zo njeby so ničo sypnyło. Runja sobudźěłaćerjam w chorownjach a hladarnjach sej woni naš dźak a připó­znaće zasłužeja. Janek Wowčer

Wobdaruja potrěbne dźěći

srjeda, 16. decembera 2020 spisane wot:
Hižo dlěje hač dźesać lět pomhaja sobudźěłaćerjo Neustadtskeho twarca bydlenskich mobilow Capron potrěbnym dźěćom w Sakskej, předewšěm w Hornjej Łužicy. Kóžde lěto k hodam wobdaruja woni chowancow dźěsćownjow a dźěći, kotrež bjez staršeju a dalšich přiwuznych wotrostuja. Najrjeńši dźak přistajenym je posměwk wobdarjenych. Tele dny spřihotowaštej sobudźěłaćerce Linda Gnauck a Helga Kloss (wotlěwa) w firmowej centrali pakćiki, kotrež rozdźěla hač do hód w cyłkownje 16 wšelakich zarjadnišćach – mjez druhim w Neustadće, Zebnicy, Budyšinje a Zhorjelcu – a składu je tam za dźěći pod božodźěsćowy štom. Foto: Steffen Unger

Směrodajna reakcija

wutora, 15. decembera 2020 spisane wot:
IG metal wuchodneje Sakskeje wobhladuje cyły region swojeje zamołwitosće mjez druhim jako „wutrobu tekstilneje industrije“. To potwjerdźichu wobdźělnicy-dźěłarnicy na aktiwnej konferency srjedź junija w Budyšinje. Mjez nimi běchu tež zawodni radźićeljo Budestečanskeho předewzaća Ontex. Wone a IG metal wuchodneje Sakskeje stej nětko tarifowe zrěčenje přichoda podpisałoj, po kotrymž wuzběhujetej wobě kwalifikowanych a motiwowanych sobudźěłaćerjow jako wažne wuměnjenje dalšeho wobstaća firmy do přichoda. Nowe zrěčenje dopokazuje, zo sobupostajowanje wuwiće w zawodach wobohaća. Pola Ontex w Budestecach dźěłaja hižo wot lěta 1991 na zakładźe tarifowych zrěčenjow. Wotpowědnje tomu je předewzaće jedne z ćežišćow w skutkowanju IG metal wuchodneje Sakskeje. Starać so wo to, zo wobstaće zawoda hakle potom njezaruča, hdyž su dźěłowe městna wohrožene, je směrodajna reakcija dźěłarnistwa na aktualne wužadanja. Axel Arlt

Štóž je so zašłe dny snano hižo trochu bojał, zo lětsa traš žadyn hodowny štomik w stwě njezměje, móže změrowany być. Tež hdyž dyrbja na přikład twarske wikowanišća zawrjene měć, smědźa hodowne štomiki dale předawać. Tež zahrodnik Matthias Pěčka w Holešowje smě swoje šmrěki a jědlenki z koleginu Manju Kutschke dale poskićeć. Foto: Feliks Haza

Wjeselo pjekarja samo słodźiš

póndźela, 14. decembera 2020 spisane wot:

Tež serbske rjemjesło ma złote dno. Dokelž­ buchu wěda a kmanosće starych mištrow­ přez generacije dale dawane, nastachu zawody, kotrež su změny časow­ přetrali.

Kamjenc (BG/SN). Dlěje hač 160 lět – mjeztym w pjatej generaciji – je Zelnakec swójba w Pančicach-Kukowje a wokolinje synonym za solidne pjekarske rjemjesło. Z chlěbami, całtami, tykancami, tortami a wosuškami je tež Dominik Zelnak doma napřećo klóštrej wotrostł. Mjeztym wjedźe wón hromadźe z mandźelskej Sandru hižo dlěje hač 20 lět swójsku pjekarnju na Kamjenskej Goethowej. 23. nowembra su kulojty jubi­lej swjećili.

Pjekarski mišter móže na wobšěrny kruh kupcow zhladować. Woni sej předewšěm waža, zo wukonja Dominik Zelnak swoje rjemjesło bjez industrielnych přidawkow. „Dam swojim ćěstam telko chwile, kaž trjebaja, zo bychu porjadnje zrawić móhli“, wón wuswětla.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND