Maja lud nětko słyšeć
„Kófer žiwjenja“ wosebite wubědźowanje dobył
Wojerecy (SiR/SN). Lětuše mjeztym 4. mjezy překročace wubědźowanje „Ćěkańca, wuhnaće a integracija“ je zakónčene. Hłowne myto zawěsćichu sej šulerjo 9. lětnika Wojerowskeho křesćanskeho gymnazija Johanneum. Woni běchu so we wobłuku profiloweje wučby zaběrali z temu „Ćěkańca – wuhnaće a migracija“ a pobychu na ekskursiji w Narćanskim wopomnišću něhdyšeho lěhwa Elsterhorst. Tam zeznachu Brigittu Wilfert, kotraž bě ze zapadopruskeho Marienburga do Wojerec ćěkała. Pod nawodom wučerja Matthiasa Oswalda su so z geografiju, regionalnymi stawiznami, wuměłstwom, kulturu, ćěkanjom a wuhnaćom w Druhej swětowej wójnje a z dźensnišim pólskim Malborkom rozestajeli. Wuwili su woni „Kófer žiwjenja Brigitty Wilfert“. Tón ma so do wučby integrować. „Žiwjenje časoweje swědki bě nam jara bliske. To maja tež přichodne generacije zhonić“, rjekny šulerka Jana Wiemann.
Kubłanski wuběrk Domowiny wobhonja so na šulach
Worklecy (SN/MiR). Kubłanski wuběrk Domowiny chce wo konceptach zhonić, kotrež serbšćinu wuwučowace šule maja. Tohodla rozmołwjeja so wuběrkownicy ze šulskimi nawodami a wučerjemi. Gremij poby mjeztym hižo na štyrjoch serbskich a serbšćinu podawacych kubłanišćach. „Naša zasadna naležnosć na šulach je, skrućić wuwučowanje maćernorěčnych dźěći jako jadro přichoda Łužiskich Serbow“, rozłožuje jeho předsyda Marcel Brauman. Přebywał je kubłanski wuběrk dotal na šulomaj „Dr. Marja Grólmusec“ w Radworju, na Choćebuskim Delnjoserbskim gymnaziju a na Chróšćanskej zakładnej šuli „Jurij Chěžka“. „Wosebje zajimowało nas je, kotre rěčne rumy maja šulerjo a kak je wužiwaja“, Brauman wuswětla.
Tež Smječkečenjo myto dobyli
Wojerecy (mk/SN/MiR). 48hodźinsku akciju lěta 2019 su zańdźenu sobotu zakónčili. Jury měješe ju we Wojerecach wuhódnoćić. Wjace hač 1 500 młodostnych a pomocnikow Budyskeho wokrjesa bě so na njej wobdźěliło. Wot 24. do 26. meje dźěłachu woni we wobłuku ekologiskich, socialnych a kulturnych projektach na dobro zhromadnosće. Jury wuzwoli mjez zapodatymi próstwami akciskich skupin dobyćerjow w kategorijach „kubłanske zarjadnišća“, „wohnjowe wobory“ kaž tež „młodźinske skupiny a iniciatiwy“. Měšany cyłk młodźinskeho kluba a wohnjoweje wobory Smječkecy, kotryž bě zhromadnje towarstwowy dom we wsy ponowił, bě mjez dobyćerjemi a smědźeše so nad připóznaćom a mytom publikuma wjeselić.
W jury skutkowachu čłonojo skupiny koordinatorow sobu kaž tež lutowarnjow, komunow, wokrjesa, Sakskeje wjesneje młodźiny, wokrjesneho sportoweho zwjazka, dweju lońšeju dobyćerjow a z koordinowaceho fachoweho zarjada „Partnerstwo za demokratiju“, kotryž wulki dźěl projekta financuje.
Susodnu rěč a kulturu sej zbližić
Wjace hač sto pólskich a němskich pedagogow z přidatnej kwalifikaciju
Zhorjelc (AK/SN). Dwurěčnosć wot žłobika hač k maturje zmóžnić je a wostanje wulki zaměr w němsko-pólskim pomjeznym regionje. „Wuměnjenja za to měli so ze samozrozumliwosću stać. To započina so w dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Chcemy ze zhromadnym dźěłom pokročować a nazhonjenja minjeneju lět pohłubšić“, podšmórny nawodnica Sakskeho krajneho centruma za susodorěčne kubłanje dr. Regina Gellrich minjeny štwórtk na zakónčenju projekta „Wulcy za małych – Duzi dla małych“ w Zhorjelcu. Wot lěta 2017 je so dohromady 57 němskich a 56 pólskich předšulskich pedagogow w tym wobłuku dale kubłało. Wobdźělenych bě cyłkownje 63 kubłanišćow w pomjeznym regionje. Wjace hač 3 000 dźěći z wobeju krajow su wučerjo w tym času za rěč susoda sensibilizowali. Nastali su nimo toho němsko-pólska molowanska kniha „Z Biedronką i Maus przez cały rok – Z božim słónčkom a myšku přez cyłe lěto“ kaž tež přiručce „Święta i tradycje w Polsce i w Niemczech – Swjedźenje a tradicije w Pólskej a Němskej“ a „Cztery pory roku – Štyri počasy“.
Z Worklec do krajneje stolicy
Lipy zaso kćěja ...
Rěč a zhromadźenstwo wozrodźić
Wuslědki mjezynarodneho wědomostneho projekta diskusiju nastorčili – cyle w zmysle zamołwiteju awtorkow
„Pospyty rewitalizacije serbšćiny: staw a wužadanja“ rěkaše přednošk, z kotrymž předstajištej prof. dr. Nicole Dołowy-Rybińska z Instituta za slawistiku Pólskeje akademije wědomosćow a dr. Cordula Ratajczakowa ze Serbskeho instituta (SI) wuslědki přepytowanja wo aktualnym stawje (znowa) wozrodźeneje serbskeje rěče. Wobłuk tworješe fachowa konferenca 31. meje w Budyskim Serbskim domje. Slědźenski projekt bě dźěl lěta 2016 w Barcelonje zahajeneho programa SMiLE – Sustaining minoritized languages in Europe (Zachowanje mjeńšinowych rěčow w Europje). Nošer je Smithonian center for folklife & cultural heritage (CFCH, Srjedźišćo za ludowe žiwjenje a kulturne herbstwo towaršnosće Smithonian), podsekcija wuznamneho, jako załožba organizowaneho instituta Smithonian we Washingtonje DC.
Za škit klimyso wuprajić
Jubilej swjećili
Hory (SN/JaW). Swoje 60lětne wobstaće je wčera dźěćace dnjowe přebywanišćo „Lutki“ na Horach w gmejnje Halštrowska Hola woswjećiło.
Kaž nawodnica kubłanišća Petra Sulkowa na naprašowanje zdźěli, móžachu sej hosćo wčerawšeho popołdnja tójšto wobhladać. „Mnozy zajimowachu so za našu wustajeńcu starych dźěćacych hrajkow, kotrež pochadźeja předewšěm z časa NDR“, wona wuzběhny. Zhonić móžachu přitomni tež wo wuwiću kubłanišća wot spočatkow w lěće 1959 hač do dźensnišeho. Za to běchu kubłarki a dalši pomocnicy dlěši čas na chronice dźěłali a ju tež z wjele wobrazami wudospołnili. Dale předstajichu chowancy dnjoweho přebywanišća w małej modowej přehladce, kajku drastu běchu dźěći něhdy w pěstowarni zwoblěkane. „Tež za dwurěčny, přewažnje pak serbski kulturny program žnějachu woni wulke připóznaće“, kaž nawodnica Petra Sulkowa hordźe zwurazni.
Tuchwilu hladaja w Horjanskim dnjowym přebywanišću 64 dźěći. Wot lěta 2000 wuwučuja kubłarki wšitke dźěći, kotrež tam do pěstowarnje chodźa, po modelu Witaj. Mnozy z nich serbšćinu tež w šuli dale wuknu.
