W rěčnym lěhwje we Wodowych Hendrichecach su so kubłarjo wo wjac hač 90 dźěći starali. Nošer projekta, Serbske šulske towarstwo, je za to serbskeho kubłarja a studentow wučerstwa nawabiło. Jedyn ze štyrjoch nowych kubłarjow běše Tadej Špitank. Wón pochadźa ze Zejic a je 23 lět stary. Jako hólčec je wón chodźił na Chróšćansku zakładnu šulu „Jurij Chěžka“, potom na Budyski Serbski gymnazij. Tadej Špitank je so rozsudźił po šuli wučerstwo studować. „Sym hižo přeco derje z dźěćimi a młodostnymi wobchadźeć móhł“, wón rjekny. 23lětny je sej předewzał, być přichodnej generaciji jara dobry wučer. Pedagogika jeho zajimuje a tuž je so z tutej temu rozestajał.
Mjeztym studuje wón wučerstwo za předmjetaj serbšćina a sport. Rady chcył swój studij za dwě a poł lěta zakónčić. Tuchwilu započina so wón z temu za dźěło statneho eksamena rozestajeć, kotryž chce wón w předmjeće serbšćina złožić. Zaběrać chce so z dualowymi formami w prěnich lětnikach. Rozsudźił je so za tón wobłuk, dokelž ma jón we wuwučowanju na zakładnej šuli za njedosahacy. Jemu njeposrědkowana wěda na gymnaziju pobrachowaše.
Nawjedować wyšu šulu z njecyłymi 217 šulerjemi a 25 wučerjemi, z kotrychž 18 w serbskej rěči wuwučuje, njeje runjewon přeco lochke. Hilža Štilerowa pak je nimale 20 lět jako nawodnica Radworskeje wyšeje šule „Dr. Marja Grólmusec“ skutkowała. Ze skónčenjom tohole šulskeho lěta poda so wona na sabatowe lěto a potom na wuměnk. Milenka Rječcyna je so z 62lětnej Chróšćanku rozmołwjała.
Kak dołho scyła hižo jako wučerka skutkujeće a kak je tomu dóšło, zo sće so stała nawodnica?
Wón dźěše do horow a so wjace žiwy njenawróći. Tale hłuboko zrudźaca sada steji za našeho wjelelětneho kolegu Rolfa Leidlera. Wón lubowaše hory, wosebje Alpy. Při nawróće z wjerška hory je wón znjezbožił a zemrěł.
Rolf Leidler narodźi so 1947 jako druhe dźěćo do swójby serbskeho apotekarja Pawoła Leidlera w Budyšinje. Na Hošic hasy dožiwi njewobćežene dźěćatstwo. Z mnoho swójbnych pućowanjow a přez přikład nana wuwiwaše so w nim wosebity zajim za přirodu a regionalne stawizny. Maturował bě runja swojemu bratrej a swojej sotře na Serbskej rozšěrjenej wyšej šuli w Małym Wjelkowje. Po studiju wučerstwa za biologiju a chemiju nawróći so do Łužicy a dźěłaše na někotrych šulach sewjerneho kraja wokrjesa Budyšina. W tutym času załoži sej sam swójbu a narodźištaj so jemu dźowka a syn. W lěće 1986 zmóžni so jemu „nachwilne“ wučerske městno na SRWŠ, kotraž bě tehdy hišće na Naměsće měra, dóstać.
Na medijowej etaži Budyskeho Serbskeho domu knježa wot dźensnišeho serbscy medijowi skawća. Jědnaćo ze skupiny něhdźe 30ćoch, kotřiž wobdźěleja so wot lońšeho na medijowym projekće, běchu so za třidnjowsku dźěłarničku přizjewili.
Budyšin/Baćoń (SN/MiR). „Zaměr zhromadneho projekta z medijowymi skawtami je, zo jim zmóžnimy so přichodnje w nowych medijach prezentować“, rozłožuje projektowy sobudźěłaćer Załožby za serbski lud Michał Cyž. Ideju zrodźiła bě Claudia Kilankec, socialna dźěłaćerka Rěčneho centruma WITAJ, projektoweho partnera tak mjenowaneje medijoweje etaže w Budyskim Serbskim domje. Skutkujo na wšelakich serbskich šulach bě Kilankec zwěsćiła, zo je mjez młodostnymi zajim, so w nowych medijach prezentować. Za aktualnu třidnjowsku dźěłarničku je Katolski Posoł partnerstwo přewzał.
Njedawno su w Chróšćanskej zakładnej šuli „Jurij Chěžka“ wjelelětneho direktora kubłanišća Měrka Šmita na wuměnk rozžohnowali. Z listom, hódnoćacym předewšěm zasłužby woblubowaneho pedagogi, su so wučerki šule na našu redakciju wobroćili jón wozjewić. Tuž list tule dokumentujemy:
„Wšo ma swój čas.“ Z tutymi słowami rozžohnowa so na předposlednim šulskim dnju naš wjelelětny šulski nawoda Měrko Šmit na zasłuženy wuměnk.
Wot lěta 1992 nawjedowaše wón naše kubłanišćo tehdy hišće w jednym domje zhromadnje z něhdyšej srjedźnej šulu. Ze zaćahom do noweje zakładneje šule a z přepodaćom noweje wjacezaměroweje hale „Jednota“ 1995 skićachu so nam lěpše wuknjenske wuměnjenja. Za čiłe sportowe a kulturne žiwjenje z mnohimi njezapomnitymi wjerškami je so Měrko Šmit w pozadku njehladajo na čas angažował.
W Braniborskej započnje so přichodnu póndźelu nowe šulske lěto. Přiběrajcy starši swoje dźěći tam tež na wučbu serbšćiny přizjewjeja. Hladajo na koronapandemiju je braniborske knježerstwo nětko wozjewiło, kak po prózdninach na šulach dale póńdźe. Tež Sakska ma mjeztym plan za čas po prózdninach.
Podstupim/Drježdźany (SN/JaW). Zwjeselaca powěsć bě tele dny z Kśišowa (Krieschow) słyšeć. Na tamnišej zakładnej šuli je za nowy 1. lětnik z dohromady 28 nowačkami 20 za wučbu delnjoserbšćiny přizjewjenych. Kaž zdźěli wučerka delnjoserbšćiny Simone Golcbuderowa, tam hišće ženje telko njemějachu.
Mnozy starši so boja, zo móhli nawrótnicy z dowola koronawirus – předewšěm deltawariantu – nětko w šulach rozpřestrěwać. Tuž je braniborske knježerstwo wobzamknyło, zo maja wšitcy šulerjo a wšitke šulerki wot 9. awgusta w šuli škitny nahubnik wužiwać, a to najprjedy dwaj tydźenjej. Z wozjewjenja knježerstwa tež wuchadźa, zo „płaći to tohorunja za zakładne šule a horty“. Dale dyrbja so wšitcy prawidłownje testować dać.