W swojej lětušej dowolowej seriji předstajamy wosoby, kotrež na někajkežkuli wašnje stawizny zachowuja, zo starožitnosće zběraja a je zdźěla zjawnosći spřistupnjeja.
Budyšin (EbS/SN). Na Špitałskich łukach w Budyšinje zminychu so tele dny poslednje zbytki něhdy prěnjeho drustwoweho zahrodnistwa sprjewineho města. Zahrodniskeje produkcije běchu so hižo před wjacorymi lětami wzdali a su so jenož hišće na wikowanje koncentrowali. Tak zhubichu so w zašłosći hižo techniske připrawy kaž tež škleńčane a folijowe rostlinarnje. Loni zwosta jenož hišće zarjadniske twarjenje, kotrež je nětko tohorunja spotorhane.
Započało bě so wšitko 1958. Tehdy běchu tři małe zahrodnistwa Exner, Faworka a Wehle prěnje zahrodniske produkciske drustwo (GPG) Budyskeho wokrjesa załožili. Cyłkownu płoninu 6,5 hektarow wobhospodarješe 18 drustwownikow. GPG „Morgensonne“, kaž je mjenowachu, wuwi so w běhu lět na najwažnišeho producenta zažneje zeleniny, kwětkow a rostlin wokoło Budyšina. Nimo tohole drustwa eksistowaštej w měsće měšćanske zahrodnistwo na Cyhelskim nasypje a GPG „Budissin“ ze sydłom na Wjelećanskej. Dale dźěłachu hišće wjacore priwatne zahrodnistwa kaž Hrjehorjec, Steglichec a Pelzec, kotrež hač do dźensnišeho wobsteja.
Hamor (AK/SN). Wobtwarjensku štwórć Klětno-Jazowa při Bjerwałdskim jězoru chce gmejna Hamor dale wotkrywać. Tole rjekny zastupowacy wjesnjanosta Hendrik Scholz (Hamorske wolerske zjednoćenstwo) na zašłym posedźenju gmejnskeje rady. Druhi wotrězk je dowotkryty. Wot srjedź junija dźěłaja na třećim wotrězku. Hamorska gmejna dósta za to spěchowanske srědki z programa k polěpšenju infrastruktury.
„Při Klětnjanskim přistawje je mjeztym hornja woršta kołopuća wotfrezowana, tak zo móže tam nowa promenada nastać“, rozłoži Hendrik Scholz. Tuchwilu kładu wodowód a wopłóčkowy kanal. Dokelž je kołopuć wokoło jězora při Klětnjanskim přistawje tuchwilu zawrjeny, dochadźa tam k wobchadnym poćeženjam. Tež při zjawnym nuzniku dyrbja hłubokotwarske dźěła přewjesć. Tohodla wostanje nuznik wot 24. julija hač do srjedź septembra zawrjeny. Gmejna stara so wo narunanje.
Budyšin. Tunl Budyskeje zapadneje tangenty budźe wot pjatka, 14. julija, wot 18 hodź. hač do póndźele, 17. julija, rano w pjećich dospołnje zawrjeny. W tym času tam jězdnju ponowja. Wokołopuć budźe wupisany.
Radźićeljo so zetkaja
Róžant. Twarske nadawki za energetiske saněrowanje Róžeńčanskeho gmejnskeho domu budu jedna tema přichodneho posedźenja gmejnskeje rady Ralbicy-Róžant, kotrež wotměje so jutře, štwórtk, we 18.30 hodź. w Róžeńće. Dale přepodadźa nadawk za wutwar třećeho a štwórteho twarskeho wotrězka Łazkowskeje dróhi Při Klóšterskej wodźe. Nimo toho wobzamknu płaćiznu, za kotruž chce gmejna nowe twarske ležownosće w Sernjanach předać.
Hat chcedźa porjeńšić
Kulow. Zo by Kulowski měšćanski hat dale atraktiwny był, chce měšćanske zarjadnistwo teren wokoło njeho porjeńšić. Tak chcedźa pućiki wokoło hata ponowić, nowe móžnosće k posydnjenju nastajić a plateau saněrować. Přichodnu zymu chcedźa wodu wotpušćić, zo móhli brjóh hata skrućić. W běhu lěta wotměwaja so wokoło hata wjacore młodźinske a dalše zarjadowanja.
Trik tola njefungował
Kamjenc. Na prěni pohlad wušikny trik bě sej zawčerawšim paduch w Kamjencu wumyslił. We wulkej kupnicy na přemysłowej přestrjeni Při wětrniku měrješe so 31lětny zhromadnje ze swojim synom na polcy z narunankami za kolesa a tykny sej wobswětlenski set do nachribjetnika. Zo njebychu jeho při kasy lepili, přepoda wón nachribjetnik z rubiznu přistajenej při informaciskim stejnišću blisko zachoda kupnicy. Na swojim dalšim puću ke kasy wza sej muž jenož hišće blešu wody, kotruž tež zapłaći. Po tym zo běštaj wobaj kasu wopušćiłoj, pósła nan swojeho syna k informaciji, zo by tam nachribjetnik wotewzał. Kedźbliwy swědk pak bě wšitko wobkedźbował a přistajenu kupnicy na padustwo skedźbnił. Na to zawołachu policiju, kotraž sej personalije muža zapisa a njeskutk přizjewi.
Starši ludźo we Wojerecach měli so bóle na wšědnym žiwjenju wobdźělić a njepřebywać jenož w swojim bydlenju. Tomule zaměrej ma słužić wosebity dźeń srjedź septembra.
Wojerecy (AK/SN). Po lěće 2013 přeproša město Wojerecy znowa na dźeń seniorow, kotryž je zwjazany z wosebitymi seniorskimi wikami. Termin 13. septembra organizuje syć towarstwow a zwjazkow zhromadnje z přiradomaj za seniorow a za zbrašenych na žurli Wojerowskeje lutowarnje. „Chcemy k wuměnje nazhonjenjow a k mjezsobnemu zeznaću pozbudźeć“, podšmórny předsydka přirady seniorow Gabriele Mark wčera na nowinarskej rozmołwje.
Budyšin (SN/JaW). Přetwar spušćadła w Nižej Wsy pola Rakec je zakónčeny. Wo tym informuje Budyski krajny zarjad rěčnych zawěrow. „Dźensa zakónčene dźěła skića lěpši škit před wulkej wodu“, rěka w nowinskej zdźělence. Tak móžachu z natwarom ekologiskeho přechoda zdobom dalše za wulku wodu strašne městno při Wojerowskej Čornicy wotstronić. Cyłkownje nałožichu 1,2 milionaj eurow za přetwar, spěchowanske srědki dóstachu z europskeho fondsa za regionalne wuwiće EFRE.
Stare spušćadło w Nižej Wsy bě w Rakecach wospjet powodźenja zawinowało. „Z nowej připrawu móža wulku wodu w Rakečanskej Młynskej hrjebi zaměrnišo wotwodźeć. Zo móhli tež přitok z Wojerowskeje Čornicy lěpje regulować, su do noweho spušćadła haćidło zatwarili“, tak krajny zarjad rěčnych zawěrow. Z přetwarom spušćadła njebu jeno škit před wulkej wodu za Rakecy polěpšeny, ale tež přepušćomnosć rěki za ryby a dalše wódne žiwochi.
Twarskich dźěłow dla dyrbjachu do toho jědnaće štomow pušćić. Za nje su tam 15 nowych sadźili.
„Kóń je kulturne herbstwo a njesmě so ze wsow zhubić,“ měni předsyda Holešowskeho jěchanskeho towarstwa Frank Lehder. Wot 24. decembra 1999, takrjec jako hodowny dar, ma wone swoje sydło na kromje lěsa pola Holešowskeje Dubrawki. Prjedy bě tam swinjacy chlěw, kotryž su ze swójskej mocu a podpěru předewzaća Beyer z Łomska na konjenc z 25 městnami přetwarili. Bjezposrědnje pódla njeho bě polo. Mjeztym maja tam modernu jěchansku halu a jěchanišćo. Pod hesłom „tež kóń trjeba dobru zemju, zo by so derje pohibować móhł“, su samo wosebitu jěchansku zemju z wysokohódnotnym pěskom a tekstilijemi připrawili. Tež płoniny do směra na Łupjansku Dubrawku su nětko derje hladane łuki. Tak je so jedne z najmodernišich jěchanišćow na wuchodźe Sakskeje wuwiło, a to cyle na zakładźe čestnohamtskeho dźěła.
Poslednje lěto darmotne
Podstupim. Braniborska SPD chce dźěćom poslednjeho předšulskeho lěta wot nazymy 2018 darmotny wopyt pěstowarnje zmóžnić. Naprawa ma prěni krok po puću k dospołnje darmotnej pěstowarni być, rjekny frakciski šef SPD Mike Bischoff dźensa w Podstupimje. Opoziciska CDU žada sej porno tomu wjace personala w pěstowarnjach.
Wot jutřišeho wothłosować
Sernjany. Techniskich problemow dla njebě minjene dny móžno hłosować za hrajkanišćowu iniciatiwu Fanta, na kotrejž so mjez druhim skupina Sernjanskich staršich wobdźěla. Kaž zamołwići zdźěleja, so wothłosowanje tuž jutře, 13. julija, w 0.01 hodź. wotprědka započnje. Wothłosowanje skónči so regularnje 10. awgusta w 23.59 hodź.
„Njerjana“ zelenina popularna
Je demografiske wuwiće we Łužicy woprawdźe negatiwne? A kak ma z diskusiju wo strukturnej změnje dale hić? Prašeni to, kotrejž zaběraštej dźensa zapósłanču Sakskeho krajneho sejma Franzisku Schubert (Zwjazk 90/Zeleni).